Гойтрогены - воздействие антипитательных веществ на организм

Категории

Что такое гойтрогены?

Гойтрогены, известные также как гойтрогенные соединения, - это антипитательные вещества органического и неорганического происхождения, встречающиеся в продуктах питания в естественном виде и способствующие нарушению обмена йода - химического элемента, классифицируемого как микроэлемент, который необходим для синтеза гормонов щитовидной железы.

Если в ежедневном рационе питания содержится слишком много гойтрогенов, выработка и секреция гормонов щитовидной железой может быть нарушена, что приводит к сбоям в работе щитовидной железы и всей системы в целом.

Гойтрогены в продуктах питания - где они встречаются?

Гойтрогены содержатся в растительной пище, и основными источниками этого соединения считаются крестоцветные овощи из семейства капустных, хотя гойтрогенные вещества могут содержаться и в других овощах, сухих бобовых или арахисе. Таким образом, гойтрогены содержатся в основном в таких продуктах, как:

капуста,
цветная капустаr,
брюссельская капуста,
кольраби,
кочанная капуста,
редис,
шпинат,
брюква,
репа.

Виды зобогенных веществ

Можно выделить ряд встречающихся в природе зобогенных веществ, которые влияют на функцию щитовидной железы и гормональный обмен. К гоитрогенам относятся, в частности:

Тиогликозиды, также известные как глюкозинолаты - соединения, содержащие S-гликозидную связь и отличающиеся сильнейшим зобогенным действием. Они содержатся в капусте, брюссельской капусте, цветной капусте или брокколи.
Цианогенные гликозиды, зобогенное действие которых связано с образованием тиоцианат-ионов в процессе детоксикации цианидов в организме человека. Цианогенные гликозиды содержатся в маниоке, побегах бамбука, а также в косточках косточковых фруктов, таких как груши и абрикосы.
Гемагглютинины, которые являются гликопротеинами, обладающими сродством к клеточным мембранам и, таким образом, способствующими снижению всасывания йода в кишечнике. Гемагглютинины, известные также как лектины, могут препятствовать рассасыванию тироксина - соединения, которое является одним из основных гормонов, вырабатываемых щитовидной железой. Основными источниками гемагглютининов считаются соя и бобы.
Полифенолы, то есть соединения, которые широко известны как благоприятные компоненты ежедневного рациона, но которые могут вступать в реакцию с йодом и нарушать синтез тироксина. Полифенолы можно найти во фруктах, овощах, а также в арахисе или сухих бобовых.

Goitrogeny to antyodżywcze substancje, zwane związkami wolotwórczymi, które mogą przyczyniać się do rozwoju niedoczynności tarczycy i powstawania wola. Występują naturalnie w pożywieniu, przede wszystkim w warzywach krzyżowych.

Действие гойтрогенов на организм человека

Goitrogeny to substancje, które zmniejszają przyswajalność jodu z pożywienia lub też zaburzają wchłanianie pierwiastka przez tarczycę, co przyczynia się do zaburzenia produkcji hormonów - tyroksyny i trójjodotyroniny. Niekorzystne działanie substancji goitrogennych wynika ze zdolności wiązania jodu, co uniemożliwia właściwe wbudowanie związku w cząsteczki tyroksyny i konwersję do trójjodotyroniny. Przysadka mózgowa, w odpowiedzi na zmniejszenie stężenia hormonów produkowanych przez tarczycę, zwiększa poziom tyreotropiny, znanej jako TSH, co przyczynia się do nadmiernego rozrostu tkanki tarczycy, rozwoju niedoczynności gruczołu i powstania tzw. wola. Ponadto w produktach zawierających substancje goitrogenne można znaleźć również enzym - tioglukozydazę, który odpowiada za rozkład tioglikozydów do tiocyjanin i jest uwalniany na skutek miażdżenia, rozdrabniania czy też żucia pokarmów.

Negatywne działanie substancji goitrogennych może być tym silniejsze, im mniejsza jest podaż jodu w codziennej diecie. Upośledzenie pracy tarczycy może przyczyniać się natomiast do zaburzenia funkcji metabolizmu w organizmie i negatywnie wpływać na pracę całego ustroju.

Kto powinien unikać goitrogenów?

Osoby, które zmagają się ze schorzeniami tarczycy, takimi jak niedoczynność tarczycy czy choroba Hashimoto, powinny rozważyć ograniczenie udziału w codziennym jadłospisie produktów bogatych w goitrogeny. Nie należy jednak całkowicie rezygnować z warzyw kapustnych czy innych źródeł substancji goitrogennych które, choć zawierają składniki antyodżywcze, stanowią jednocześnie źródło wielu cennych związków. Podczas przygotowywania produktów bogatych w goitrogeny należy zwrócić uwagę na odpowiednią obróbkę termiczną, a w codziennej diecie należy uwzględnić produkty bogate w jod, co może zminimalizować ryzyko występowania niepożądanych konsekwencji zdrowotnych.

Goitrogeny, zwane substancjami goitrogennymi, to antyodżywcze związki, które mogą zaburzać metabolizm jodu i pracę tarczycy. Występują głównie w warzywach krzyżowych, m.in. w brokułach i kalafiorze.

Jak zmniejszyć zawartość goitrogenów w żywności?

Za główne źródło goitrogenów uznaje się warzywa krzyżowe — kapustę, brukselkę, brokuły czy kalafior. Nie oznacza to jednak, iż osoby borykające się z zaburzeniami pracy tarczycy powinny całkowicie zrezygnować z pokarmów, które zawierają również bogactwo cennych witamin i składników mineralnych. Wystarczy bowiem zastosować odpowiednią obróbkę technologiczną, aby zmniejszyć zawartość niepożądanych substancji antyodżywczych w pożywieniu. Zgodnie z danymi, gotowanie bez przykrycia może obniżyć zawartość goitrogenów w pożywieniu nawet o 30%. Metodami, które również warto stosować w celu zmniejszenia stężenia substancji goitrogennych w żywności są zabiegi, takie jak moczenie, mrożenie czy kiszenie. Ważne jest również uwzględnienie w codziennej diecie produktów zawierających jod, co może pozytywnie oddziaływać na pracę ustroju.

Bibliografia:

Наталья Гоздзяк [Natalia Goździak]

Копирайтер - диетолог. Степень бакалавра по спортивной диетологии она получила в Академии физической культуры в Познани [AWF w Poznaniu], а степень магистра по диетопрофилактике и диетотерапии - в УП в Познани [UP w Poznaniu]. При этом она рассматривает принципы здорового питания главным образом как ценные рекомендации, а не как строгие правила, которых необходимо неукоснительно придерживаться. Она изучает копирайтинг на курсах и в отраслевой литературе, но поскольку лучший способ научиться - это практика, каждый день она посвящает много часов игре со словами и созданию нового, уникального контента. В частной жизни она - страстный фотограф, и не представляет себе жизни без книг.