Stłuszczenie wątroby - objawy, przyczyny i skuteczne metody leczenia
Jednym z najważniejszych narządów w naszym organizmie jest wątroba. Niestety każdego dnia jest narażona na działanie różnych szkodliwych czynników, które mogą prowadzić do zaburzeń w jej funkcjonowaniu. Do najczęstszych patologii tego organu należy choroba stłuszczeniowa (NAFLD), która jest spowodowana nadmiernym nagromadzeniem tłuszczu w komórkach wątrobowych.
Co to jest stłuszczenie wątroby, jakie są są jego przyczyny i w jak sposób objawia się to schorzenie? Czy stłuszczenie wątroby jest odwracalne? Jak odtłuścić wątrobę i wspomóc jej prawidłowe funkcjonowanie?
Spis treści
- Czym jest stłuszczenie wątroby?
- Jakie są stopnie stłuszczenia wątroby?
- Przyczyny stłuszczenia wątroby
- Jakie są objawy stłuszczenia wątroby?
- Diagnostyka i leczenie stłuszczenia wątroby
- Odtłuszczanie wątroby - czy stłuszczenie wątroby jest odwracalne?
- Jak zadbać o wątrobę, zanim zacznie chorować?
- Jak odtłuścić wątrobę? Podsumowanie
Czym jest stłuszczenie wątroby?
Wątroba to kluczowy organ w organizmie człowieka, który pełni wiele ważnych funkcji. Do jej podstawowych zadań należy oczyszczanie ciała z toksyn. Ponadto syntetyzuje czynniki krzepnięcia takie jak protrombina i fibrynogen, magazynuje żelazo w postaci ferrytyny oraz odpowiada za wydzielanie żółci, która jest potrzebna do trawienia niektórych rodzajów tłuszczów. Organ ten jest pozbawiony unerwienia czuciowego, dlatego jego schorzenia często są rozpoznawane na zaawansowanym etapie.
W dobie epidemii otyłości i cukrzycy jedną z najczęściej występujących chorób przewlekłych w krajach wysokorozwiniętych jest stłuszczenie wątroby. Przyczyny jego rozwoju są związane przede wszystkim z niezdrową dietą, przewlekłym stresem, niezdrowym trybem życia oraz brakiem aktywności fizycznej. Stanu, w którym komórki wątroby gromadzą nadmiar tłuszczu, nie należy lekceważyć, gdyż może prowadzić do uszkodzenia wątroby i rozwoju marskości wątroby.
Stłuszczenie wątroby ze względu na etiologię można podzielić na alkoholowe i niealkoholowe (NAFLD).
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) to stłuszczenie wątroby, które najczęściej jest związane z nadmierną masą ciała, wysokokaloryczną dietą oraz brakiem aktywności fizycznej. Na ogół występuje w powiązaniu z otyłością, zespołem metabolicznym oraz cukrzycą typu 2. Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby zwiększa ryzyko wystąpienia przedwczesnej miażdżycy oraz zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Alkoholowe stłuszczenie wątroby
Alkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest skutkiem nadmiernego spożywania alkoholu. Uszkodzenie wątroby z nagromadzeniem kropli tłuszczu w hepatocytach zazwyczaj jest pierwszym etapem choroby związanej z nadużywaniem alkoholu i może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, w tym do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.
Jakie są stopnie stłuszczenia wątroby?
Na podstawie wykonanych badań laboratoryjnych krwi i danych przekazanych przez pacjenta można szacować stopień stłuszczenia wątroby. Wyróżnia się trzy podstawowe etapy kliniczne:
- stłuszczenie proste (I stopnia) - to stan polegający na gromadzeniu się nadmiernej ilości komórek tłuszczowych w wątrobie, które tworzą zbitki tłuszczu w miąższu organu,
- stłuszczenie ze stanem zapalnym (II stopnia) - nadmierne zbieranie się komórek tłuszczu w gruczole może prowadzić do stłuszczenia z zapaleniem wątroby,
- marskość wątroby (stłuszczenie III stopnia) - to zaawansowany etap choroby, w którym dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia miąższu wątroby, przez co część narządu obumiera i traci swoją funkcję.
Przyczyny stłuszczenia wątroby
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) jest wywoływana głównie zaburzeniami metabolicznymi, otyłością, brakiem aktywności fizycznej oraz niezdrową dietą. Do czynników rozwoju tego schorzenia zalicza się cukrzycę typu 2, zaburzenia lipidowe, niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników oraz długotrwałe niedożywienie białkowe.
Należy jednak wiedzieć, że stłuszczenie wątroby nie zawsze wynika z chorób o podłożu metabolicznym. W niektórych przypadkach może towarzyszyć innym schorzeniom, np. wirusowemu zapaleniu wątroby typu C. Może być spowodowane ekspozycją na substancje chemiczne lub toksyny zawarte w grzybach. NAFLD często rozpoznaje się też u osób regularnie stosujących leki zawierające steroidy, amiodaron lub tamoksifen.
Z kolei alkoholowe stłuszczenie wątroby powstaje na skutek działania toksycznego alkoholu na komórki wątroby. Stan ten może ustępować w efekcie abstynencji, jednak w przypadku niezaprzestania spożywania alkoholu predysponuje do wystąpienia zwłóknienia oraz marskości wątroby.
Polecane suplementy na wątrobę
Jakie są objawy stłuszczenia wątroby?
Otłuszczona wątroba nie zawsze daje wyraźne sygnały. Choć u wielu osób NAFLD przebiega bezobjawowo, to do głównych symptomów podmiotowych stłuszczenia wątroby zalicza się zmęczenie, ogólne złe samopoczucie oraz uczucie dyskomfortu w prawej górnej części brzucha (spowodowane powiększeniem wątroby).
W rzeczywistości wątroba może nas informować o swoim złym stanie na wiele różnych sposobów. Przykładowe objawy, jakie mogą wskazywać na stłuszczenie wątroby to:
- brak apetytu,
- zmęczenie,
- podkrążone oczy,
- biegunki lub zaparcia,
- ciemnożółty kolor moczu,
- zaburzenia hormonalne,
- nietolerancje pokarmowe,
- obniżenie sprawności fizycznej,
- stany depresyjne.
Zaawansowane stłuszczenie wątroby może powodować objawy skórne, takie jak żółtaczka i świąd skóry. U wielu osób choroba często jest wykrywana przypadkowo podczas kontrolnych badań laboratoryjnych lub USG jamy brzusznej.
Diagnostyka i leczenie stłuszczenia wątroby
Objawy stłuszczenia wątroby zwykle są niespecyficzne, przez co mogą być trudne do odróżnienia od innych schorzeń. W diagnozowaniu NAFLD wykorzystuje się badania obrazowe, takie jak USG oraz tomografia komputerowa. Złotym standardem w diagnostyce choroby stłuszczeniowej jest biopsja wątroby wraz z badaniem histopatologicznym.
Leczenie stłuszczenia wątroby zależy w dużej mierze od stanu zdrowia pacjenta oraz stopnia zaawansowania choroby. Terapia najczęściej obejmuje zmianę odżywiania, zmniejszenie insulinooporności oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Wspomagająco może zostać wdrożone leczenie farmakologiczne. Leki na stłuszczenie wątroby to głównie preparaty hipolipemizujące oraz hamujące procesy zapalne.
Odtłuszczanie wątroby - czy stłuszczenie wątroby jest odwracalne?
Stłuszczenie wątroby to stan, który można odwrócić, modyfikując dietę oraz dotychczasowy styl życia. Prawidłowo zbilansowana dieta powinna być niskokaloryczna, bogata w zdrowe tłuszcze oraz naturalne antyoksydanty, takie jak witamina A i witamina C. By wspomóc funkcje wątroby, do jadłospisu warto włączyć pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięso, ryby, nabiał oraz warzywa i owoce.
U osób z NAFLD bardzo ważne znaczenie ma także regularna aktywność fizyczna. Pacjentom ze stłuszczeniem wątroby zaleca się ok. 30 minut ćwiczeń od 3 do 5 razy w tygodniu. Może to być np. szybki marsz lub trening pływacki.
W przypadku alkoholowego stłuszczenia wątroby, do odwrócenia choroby konieczna jest abstynencja alkoholowa.
Jak zadbać o wątrobę, zanim zacznie chorować?
Wątroba ma duże zdolności regeneracyjne. Stłuszczenie tego narządu w dużej mierze można odwrócić, zmieniając codzienne nawyki. W pierwszej kolejności warto zacząć od sprawdzenia BMI - jeśli wykazuje nadwagę lub otyłość, należy zadbać o redukcję masy ciała.
Aby odwrócić stłuszczenie wątroby, warto też zmienić odżywianie. Z diety należy usunąć żywność obfitującą w cukier, konserwanty oraz tłuszcze nasycone, a także zrezygnować z potraw smażonych w głębokim tłuszczu. Posiłki najlepiej spożywać regularnie, co 3-4 godziny. Jeśli chcesz odciążyć wątrobę, ogranicz spożycie kolorowych napojów gazowanych i soków owocowych. Zamiast nich wybieraj wodę lub niesłodzoną herbatę.
By zmniejszyć ryzyko wystąpienia stłuszczenia wątroby, poza prowadzeniem zdrowego stylu życia, do codziennej diety możesz włączyć preparaty wspierające pracę organu. Suplementy na wątrobę najczęściej bazują na takich składnikach, jak fosfolipidy, cholina czy L-asparaginian L-ornityny. W ich formułach występują też zioła i ekstrakty - spośród tych najpopularniejszych można wymienić ostropest plamisty, mniszek lekarski, kurkumę, kolendrę oraz rozmaryn.
Jak odtłuścić wątrobę? Podsumowanie
Zarówno przy alkoholowej, jak i niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby kluczowe znaczenie ma zdrowa dieta. Niezależnie od przyczyny stłuszczenia narządu, podstawę odżywiania powinny stanowić warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy. Chorując na niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby, warto też używać dobrej jakości tłuszczów o korzystnym stosunku kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6. Należy też pamiętać o zwiększeniu aktywności fizycznej w ciągu dnia, rezygnacji z nadmiernego spożycia alkoholu oraz odpowiedniej ilości snu. Podejmując takie działania, Twoja wątroba na pewno Ci podziękuje.
Bibliografia