Potas

Potas to pierwiastek, który dba o prawidłową pracę mięśni i gospodarkę wodno-elektrolitową. Dodatkowo makroelement uczestniczy w wielu reakcjach enzymatycznych i wspiera zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej.

To składnik mineralny, który ma dużo większy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie ustroju, niż myślisz. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby każdego dnia był obecny w twojej diecie.

Czym jest potas?

Potas to pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych. To składnik mineralny zaliczany do makroelementów, czyli substancji, które występują w organizmie człowieka w ilości większej niż 0,01%.

Jest niezwykle ważnym elektrolitem, który warunkuje prawidłowe funkcjonowanie całego ustroju. Większość makroelementu wchłania się do krwi w górnym odcinku jelita cienkiego. Wydalanie natomiast odbywa się w 90% przez nerki.

Źródła potasu w diecie

Potas występuje w wielu artykułach spożywczych, dlatego też prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczać każdego dnia do ustroju odpowiednie ilości pierwiastka.

Produkty bogate w potas to m.in.:

• ziemniaki,
• banany,
• pomidory,
• produkty pełnoziarniste,
• płatki zbożowe,
• suszone owoce,
• kakao i czekolada,
• kasze,
• otręby,
• morele,
• figi,
• jabłka.

Właściwości i rola potasu w organizmie

Potas ma zdolność przenoszenia ładunków elektrycznych. W organizmie występuje w postaci jonów, i wraz z jonami sodu i chloru dba o odpowiednie stężenia po obu stronach błony komórkowej. Tym samym umożliwia przewodzenie impulsów nerwowych i wpływa na pracę mięśni, również mięśnia sercowego.

Pierwiastek uczestniczy także w regulowaniu ciśnienia osmotycznego i pH komórek. Ze względu na łatwość przemieszczania się potasu przez błony komórkowe, dostarcza on komórkom niezbędne składniki odżywcze i uczestniczy w usuwaniu produktów przemiany materii. Ponadto makroelement dobrze rozpuszcza się w wodzie, dba o zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarkę wodno-elektrolitową.

Odpowiedni poziom potasu w organizmie może obniżać ciśnienie tętnicze krwi i pozytywnie wpływać na śródbłonek naczyń. Ponadto potas bierze udział w syntezie białek i wielu reakcjach enzymatycznych. Uczestniczy także w spalaniu białek i węglowodanów.

Pierwiastek może wpływać na dotlenienie mózgu, a tym samym na usprawnienie procesów myślowych i poprawę koncentracji. Ponadto potas może powstrzymywać zlepianie się płytek krwi i pobudzać wydzielanie insuliny.

Zapotrzebowanie na potas

Zgodnie z Normami Żywienia, dzienne zapotrzebowanie na potas na poziomie wystarczającego spożycia (AI) zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn wynosi 4700 mg. Również wśród kobiet w ciąży wartość ta równa jest 4700 mg/dobę, z kolei w czasie laktacji wzrasta do 5100 mg/dzień.

Wśród dzieci i młodzieży zapotrzebowanie wynosi od 2400 mg do 4700 mg na dobę i zależy od płci i wieku.

Zwiększone zapotrzebowanie na makroelement można zaobserwować wśród sportowców, osób narażonych na permanentny stres, a także w gronie przewlekle chorych.

Niedobór potasu w organizmie

Niedobór potasu, zwany też hipokaliemią, może być spowodowany niedostateczną podażą pierwiastka wraz z dietą, a także niedożywieniem. Zbyt niski poziom potasu w ustroju może wynikać z nadmiernej utraty składnika w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego lub przez wystąpienie dolegliwości, takich jak biegunka czy wymioty. Hipokaliemia może być również wywołana przez leki moczopędne, alkohol, kawę i środki przeczyszczające.

Do objawów niedoboru potasu możemy zaliczyć:

• Osłabienie mięśni,
• skurcze mięśni,
• zaparcia,
• drżenia mięśniowe,
• nieregularne bicie serca,
• nadpobudliwość nerwową,
• problemy z koncentracją,
• chroniczne zmęczenie.

Nieleczona hipokaliemia może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i zaburzeń rytmu serca.

Nadmiar potasu w organizmie

Hiperkaliemia, czyli zbyt wysoki poziom potasu w organizmie, może wynikać z błędnej suplementacji czy upośledzonego wydalania pierwiastka spowodowanego niewydolnością nerek lub niedoczynnością kory nadnerczy.

Również niektóre leki mogą przyczyniać się do wystąpienia hiperkaliemii, m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne czy heparyna.

Objawy nadmiaru potasu to:

• Osłabienie,
• apatia,
• splątanie,
• spowolnienie tętna,
• zaburzenia pracy nerek,
• zaburzenia świadomości i czucia.

Zaawansowana hiperkaliemia może blokować naturalny proces wydalania nadmiaru potasu z organizmu i przyczynić się do zaburzenia pracy serca.

Suplementacja potasu - dla kogo jest zalecana?

Suplementację preparatami bogatymi w potas powinny rozważyć osoby, które są narażone na gorsze wchłanianie pierwiastka lub jego zwiększone wypłukiwanie z ustroju.

Tym samym sportowcy i osoby, które prowadzą aktywny tryb życia, powinny zwrócić szczególną uwagę na podaż makroelementu, który wspiera pracę i regenerację mięśni. W czasie intensywnego wysiłku znaczne ilości elektrolitów, w tym potasu, są usuwane z organizmu wraz z potem. Dlatego niezwykle istotne jest uzupełnienie strat pierwiastka.

Również w czasie długotrwałych terapii niektórymi lekami, np. na serce czy ciśnienie, warto po konsultacji z lekarzem, rozważyć stosowanie dodatkowej suplementacji potasem. Wynika to z faktu, iż środki farmaceutyczne często utrudniają wchłanianie witamin i składników mineralnych, a niekiedy również wypłukują z organizmu cenne elektrolity.

Permanentny stres także nie sprzyja homeostazie organizmu. Dokładając do tego częste sięganie po używki w postaci kawy czy herbaty, które zwiększają wypłukiwanie elektrolitów z ustroju, możemy przyczynić się do zwiększenia niedoborów makroelementu w organizmie. Dlatego wśród osób prowadzących intensywny tryb życia i narażonych na stres warto wykorzystać dobrodziejstwo suplementacji.