Ornityna

Ornityna to aminokwas endogenny, o którym mówi się niewiele, choć odgrywa istotną rolę w organizmie człowieka.

Ornityna uczestniczy w mocznikowym cyklu Krebsa i może usuwać amoniak z organizmu, chroniąc go przed toksycznym działaniem związku. Jest aminokwasem niezbędnym do zachowania zdrowia, może także wspierać wydolność wśród sportowców.

Czym jest ornityna?

Ornityna to aminokwas endogenny, co oznacza, że jest naturalnie syntetyzowany w organizmie człowieka. Jednak do powstania ornityny w ustroju niezbędna jest również obecność innego aminokwasu, takiego jak arginina.

Ornityna to aminokwas zasadowy, który nie należy do 20 podstawowych aminokwasów budujących białka, jednak wraz z L-argininą i L-cytruliną odgrywa ważną rolę w mocznikowym cyklu Krebsa, zwanym też cyklem ornitynowym.

Postacią biologicznie czynną związku jest ornityna w konfiguracji "L" izomeru optycznego.

Źródła ornityny w diecie

Najlepszym źródłem pokarmowym L-ornityny jest białko zwierzęce, czyli produkty takie jak:

• mięso,
• ryby i owoce morza,
• mleko i produkty mleczne,
• jaja.

L-ornitynę znaleźć można jednak również w produktach pochodzenia roślinnego, do których zaliczyć można:

• owies,
• fasolę,
• soję,
• orzechy ziemne,
• pszenicę.

Właściwości ornityny

Do głównych zadań L-ornityny należy usuwanie amoniaku, którego wysoki poziom w organizmie może szkodliwie wpływać na zdrowie i funkcjonowanie ustroju.

Ornityna uczestniczy w mocznikowym cyklu Krebsa, który zachodzi w wątrobie. Efektem cyklu ornitynowego może być przekształcenie amoniaku w mocznik, który dalej trafia do nerek i jest wydalany wraz z moczem. Niedobór ornityny, jak i pozostałych aminokwasów uczestniczących w procesie, może skutkować jego zaburzeniem. To z kolei może utrudnić detoksykację organizmu.

Większe stężenie amoniaku w organizmie można zaobserwować np. po wysiłku fizycznym czy podczas stosowania diety wysokobiałkowej, a zmniejszenie jego zawartości w ustroju może korzystnie wpłynąć na procesy regeneracyjne organizmu i obniżenie poziomu zmęczenia. Dlatego też ornityna może wspierać osoby aktywne fizycznie i pośrednio wpływać na zwiększenie wydajności treningu.

L-ornityna może również obniżać stężenie kortyzolu, czyli hormonu stresu, we krwi. Tym samym może zmniejszać napięcie, redukować stres oraz pozytywnie wpływać na jakość snu.

Aminokwas może także wspierać pracę wątroby i pozytywnie wpływać na procesy trawienne, m.in. usprawniając pracę jelit i pobudzając enzymy trawienne. Dodatkowo ornityna może wspierać metabolizm tłuszczów, przemiany białek i węglowodanów.

Niedobór ornityny w organizmie

Niedobór ornityny w organizmie może spowodować zaburzenia cyklu ornitynowego, a tym samym przyczynić się do wzrostu stężenia amoniaku w ustroju. To z kolei może zwiększyć ryzyko rozwoju hiperamonemii, co może skutkować rozwojem encefalopatii wątrobowej.

Encefalopatia wątrobowa to poważne schorzenie układu nerwowego, wywołane szkodliwym wpływem amoniaku na tkankę nerwową. Ponieważ amoniak może przenikać przez barierę krew-mózg, jego nadmierne ilości mogą powodować uszkodzenie i obrzęk mózgu, a w dalszej kolejności prowadzić do zaburzeń neurologicznych i psychicznych.

Nadmiar ornityny w organizmie

Przedawkowanie ornityny z żywności jest raczej mało możliwe. Do nadmiernej podaży aminokwasu może jednak dojść w wyniku nieprawidłowego stosowania suplementów diety.

Przekroczenie zalecanych porcji ornityny może skutkować dolegliwościami ze stronu układu pokarmowego, m.in. wymiotami czy nudnościami.

Dodatkowo wysokie stężenie ornityny może być toksyczne dla komórek nabłonka barwnikowego siatkówki i może przyczynić się do wystąpienia zaburzeń widzenia.

Kiedy warto suplementować ornitynę?

Suplementy diety bogate w ornitynę często są rekomendowane wśród osób borykających się z wszelkimi schorzeniami wątroby, zarówno ostrymi, jak i przewlekłymi, a także wśród osób z niewydolnością niektórych narządów.

Preparaty z ornityną są również zalecane wśród sportowców, gdyż mogą zmniejszać zmęczenie powysiłkowe organizmu i przyczyniać się do zwiększenia wydajności treningu. Ornityna może także wpływać na pobudzenie wydzielania hormonu wzrostu. Ponadto aminokwas może usuwać nadmiar amoniaku z organizmu, którego zwiększone ilości wytwarzane są w czasie wysiłku fizycznego oraz podczas stosowania diety wysokobiałkowej (którą często stosują sportowcy).

Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania ornityny

Ornityna to aminokwas, który naturalnie występuje w organizmie człowieka, dlatego też uznawana jest za bezpieczny związek, a skutki uboczne wynikające z suplementacji tym aminokwasem są bardzo rzadkie. Najczęściej wynikają z nieprawidłowej suplementacji. Może wówczas dojść do wystąpienia biegunki, uczucia wzdęcia, wymiotów czy reakcji alergicznej.

Wysokie dawki ornityny mogą powodować problemy trawienne, zaburzenia snu oraz niepokój.

Przeciwwskazaniem do stosowania ornityny jest niewydolność nerek, zaburzenia metabolizmu aminokwasów biorących udział w cyklu mocznikowym i nadwrażliwość na którykolwiek ze składników wybranego preparatu.