L-Karnityna

L-karnityna to organiczny związek chemiczny, który powstaje z dwóch aminokwasów - metioniny i lizyny. To składnik uznawany za substancję witaminopodobną, który może być naturalnie produkowany w organizmie człowieka, a także dostarczany do ustroju wraz z żywnością lub w postaci suplementów diety.

L-karnityna - co to?

L-karnityna jest organicznym związkiem chemicznym, stworzonym z dwóch aminokwasów - metioniny i lizyny, w którego powstawanie zaangażowane są także inne substancje, takie jak witamina C, niacyna, żelazo czy witamina B6. To składnik endogenny, zaliczany do substancji witaminopodobnych, który niegdyś określany był mianem witaminy BT. L-karnityna, czyli β-hydroksy-γ-trimetyloamoniomaślan, to składnik o budowie betainowej, który jest związkiem chiralnym.

Karnityna to substancja, która po raz pierwszy została wyizolowana z tkanki mięśniowej w 1905 roku i co ciekawe, to właśnie mięśniom składnik zawdzięcza swoją nazwę - w języku łacińskim "carnus" oznacza bowiem "mięśnie". L-karnityna wytwarzana jest w nerkach i wątrobie, natomiast występuje przede wszystkim w mięśniach szkieletowych i mięśniu sercowym.

Dobowe zapotrzebowanie organizmu na karnitynę wynosi około 0,3 - 2,0 mg na kilogram masy ciała, a endogenna synteza związku zaspokaja około 25% potrzeb organizmu człowieka.

Aktywna biologicznie forma karnityny

Karnityna może występować w przyrodzie w postaci dwóch izomerów - "L" i "D", jednak tylko L-karnityna stanowi związek, który wykazuje aktywność biologiczną. Oznacza to, że jedynie izomer "L" może mieć wpływ na organizm ludzki. Z tego względu pojęcia "karnityna" i "L-karnityna" często stosowane są zamiennie.

Źródła l-karnityny w diecie

W jakich produktach l-karnityna występuje w sposób naturalny? Składnik można znaleźć w wielu codziennie spożywanych artykułach spożywczych, w szczególności w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, ryby, mleko i produkty mleczne. Niewielkie ilości związku można znaleźć natomiast w warzywach i owocach.

L-karnityna pochodząca z żywności wyróżnia się wysoką biodostępnością. Szacuje się, że związek pozyskiwany z pożywienia może przyswajać się w 54-86%. Mimo to osoby na diecie roślinnej, a także ci, którzy wyróżniają się zwiększonym zapotrzebowaniem na związek, powinni rozważyć również stosowanie suplementów diety zawierających l-karnitynę.

Niedobór karnityny - kogo dotyczy?

Niedobór l-karnityny nie jest częstym zjawiskiem, jednak zwiększone ryzyko niskiego poziomu związku można zaobserwować wśród osób stosujących diety roślinne, co wynika z faktu, iż l-karnityna w żywności występuje przede wszystkim w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Niskie stężenie składnika można zaobserwować także wśród osób odchudzających się i niedożywionych, a niekiedy również wśród osób chorych i przyjmujących niektóre leki. Pierwotny niedobór karnityny może być natomiast związany z zaburzeniami genetycznymi dotyczącymi biosyntezy składnika oraz jego transportem do komórek.

Suplementacja l-karnityny

Choć l-karnityna może być naturalnie syntetyzowana w ludzkim organizmie, a także dostarczana do ustroju w codziennej diecie, niektóre osoby, ze względu na zwiększone zapotrzebowanie organizmu, powinny rozważyć dodatkowe jej stosowanie w formie preparatów zawierających związek. Suplementy diety bogate w karnitynę mogą okazać się pomocne wśród osób aktywnych fizycznie, w szczególności wśród zawodników uprawiających sporty wytrzymałościowe, a także wśród osób, którym zależy na zdrowym i pięknym wyglądzie.

Jaka forma karnityny jest najlepsza?

L-karnityna w suplementach diety może występować w kilku różnych postaciach. Wśród najczęściej spotykanych form związku można wyróżnić: winian l-karnityny, l-karnitynę, a także acetylo-l-karnitynę (ALC) i chlorowodorek l-karnityny.

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jaka postać karnityny jest najlepsza. Często wybieraną formą związku, która wyróżnia się szybkim tempem wchłaniania, jest winian L-karnityny, z kolei acetylo-l-karnityna to substancja, która bez trudu może przekraczać barierę krew-mózg. Wybór najlepszej postaci składnika pozostaje więc kwestią indywidualną, a formę przyjmowanego suplementu diety należy dopasować do własnych potrzeb i celów.

Kompleksy z karnityną dla sportowców

Osoby, które rozważają stosowanie l-karnityny w związku z intensywnym wysiłkiem fizycznym, treningiem czy redukcją masy ciała często decydują się na kompleksowe suplementy diety, które oprócz l-karnityny zawierają również inne, wartościowe składniki - karnityna może występować m.in. w towarzystwie CLA czy ekstraktu z zielonej herbaty, co może pozytywnie oddziaływać na jakość i efektywność suplementacji.

Jaki suplementy diety z l-karnityną jest najlepszy

L-karnityna to związek chętnie stosowany w suplementach diety. Najczęściej wykorzystywaną formą składnika wśród osób, które wyróżniają się zwiększonym zapotrzebowaniem na substancję, jest l karnityna w proszku, choć dużym zainteresowaniem cieszy się także l karnityna tabletki. L-karnityna dostępna jest również w formie tabletek do ssania, łatwych do spożycia shotów czy kapsułek, a dobór odpowiedniej postaci preparatu zależy od preferencji konsumenta.

Choć forma występowania produktu, a także jego cena są istotne dla osoby, która decyduje się na stosowanie l-karnityny, kluczową wytyczną podczas wyboru suplementu diety powinien być skład preparatu. Najlepszy suplement to produkt, który zawiera pożądaną substancję w odpowiedniej ilości, bez zbędnych dodatków i wypełniaczy. Dobrym rozwiązaniem może być także korzystanie z kompleksowych preparatów, które oprócz l-karnityny dostarczają do organizmu także inne, pożądane składniki, takie jak np. ekstrakt z zielonej herbaty.

Jak stosować i przyjmować l-karnitynę?

Suplementacja l-karnityny powinna być zgodna z zaleceniami producenta wybranego preparatu. Zwykle rekomenduje się, aby rekomendowaną, dobową ilość związku podzielić na mniejsze porcje i przyjmować je 2-3 razy dziennie.

Dotychczas uzyskane dane sugerują, iż optymalna, zalecana porcja karnityny wynosi 2-3 g/dobę, a maksymalne stężenie składnika w osoczu można zaobserwować 2-3 godziny po spożyciu L-karnityny.

L-karnityna - bezpieczeństwo stosowania i skutki uboczne

Wśród osób przyjmujących związek l-karnityna opinie ma pozytywne, a zgodnie z wynikami badań naukowych stosowanie suplementu diety jest uważane za bezpieczne. W nielicznych przypadkach, najczęściej na skutek spożywania zbyt dużych ilości preparatu, można zaobserwować występowanie niepożądanych skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego, takich jak bóle brzucha, biegunka, nudności czy wymioty. Dotychczas przeprowadzone badania naukowe nie wykazały jednak toksyczności substancji przy długoterminowym stosowaniu.