Miody

Miody to naturalne produkty spożywcze, które cieszą się dużą popularnością wśród konsumentów. To słodkie specjały wytwarzane przez pszczoły miododajne, które wyróżniają się bogactwem witamin, składników mineralnych i cennych związków, i mogą być z powodzeniem wykorzystywane jako zamienniki cukru.

Miód - co to?

Miód pszczeli, często określanym mianem płynnego złota, to naturalna, słodka substancja, która jest wytwarzana przez pszczoły miododajne z nektarów kwiatów lub spadzi. Pod względem chemicznym miody stanowią natomiast stężone wodne roztwory cukrów o higroskopijnych właściwościach.

Na rynku można znaleźć wiele miodów, które różnią się między sobą smakiem i aromatem, w zależności od obecnych w nektarze olejków eterycznych, a także kwasów organicznych, cukrów, aminokwasów, garbników i wosków. Za barwę miodu mogą być z kolei odpowiedzialne związki karotenoidowe, ksantofil i chlorofil oraz flawonoidy, antocyjany i substancje koloidowe.

Miód - składniki

Miód pszczeli jest zbudowany w ok. 80% z cukrów, natomiast pozostałe 20% stanowi woda. W produkcie można znaleźć również wiele cennych substancji i składników odżywczych, a dokładny skład miodu zależy od gatunku rośliny, z której pochodzi. Najczęściej miody dostarczają do ludzkiego organizmu związki takie jak m.in.:

• woda,
• cukry proste, takie jak glukoza i fruktoza,
• wielocukry,
• składniki mineralne, m.in. potas, wapń, fosfor, mangan,
• kwasy organiczne, np. kwas glukonowy i kwas jabłkowy,
• witaminy, np. witaminy z grupy B,
• barwniki, m.in. beta-karoten i ksantofil,
• olejki eteryczne i substancje aromatyczne,
• związki flawonoidowe, takie jak np. rutyna, hesperydyna, apigenina.

Jak powstaje miód?

Miód jest produkowany przez pszczoły, które zbierają nektar, spadź lub rosę pojawiającą się na kłosach traw. Następnie owady zwilżają produkt niewielką ilością wydzieliny pochodzącej z gruczołów ślinowych i umieszczają go w wolach miodowych, gdzie substancja zostaje wzbogacona w enzymy i kwasy organiczne. W dalszej kolejności produkt jest przenoszony do ula i przekazywany pszczołom robotnicom, które go zagęszczają, wprowadzając kilkukrotnie substancję do wola miodowego i przesuwając na nasadę języka. Cały proces zagęszczania jest powtarzany przez kolejne pszczoły, a następnie miód jest umieszczany w dolnych komórkach plastra.

W dolnych komórkach plastra substancja odparowuje i w dalszej kolejności jest przenoszona do wyżej umieszczonych komórek. Tam miód dojrzewa - zmniejsza się wówczas zawartość wody w produkcie, a sacharoza jest rozkładana do cukrów prostych. Gdy miód dojrzeje, pszczoły zasklepiają komórki woskiem, a następnie plastry są przenoszone przez pszczelarza do pracowni.

W pracowni plastry miodu zostają odsklepione i trafiają do miodarki, która wiruje miód. Później produkt jest przecedzany przez sita, aby w dalszej kolejności trafić do odstojników, gdzie przez dobę miód się klaruje. Odstany miód trafia do szczelnych pojemników - powstały produkt jest gotowy do spożycia.

Rodzaje miodów

Miody można podzielić ze względu na rodzaj surowca, z jakiego powstały na:

• Spadziowe, które powstają ze spadzi liściastej lub iglastej, czyli z soku roślinnego przetworzonego przez owady.
• Nektarowe, które powstają w nektarnikach roślin z nektarów kwiatów. Można je podzielić ze względu na gatunek rośliny, z jakiej zostały wytworzone.

Dostępnych jest wiele rodzajów miodów, które mogą różnić się między sobą zarówno smakiem, jak i właściwościami. Wśród popularnych miodów można znaleźć m.in.:

• Miód wielokwiatowy - produkt, który powstaje z różnych gatunków roślin rosnących zwykle w pobliżu pasieki. Wyróżnia się łagodnym smakiem i jasną, żółtą barwą, stanowiąc jeden z najpopularniejszych miodów spożywanych w Polsce, który może dostarczać do ludzkiego organizmu witaminy, takie jak witamina A, C czy witaminy z grupy B, a także cenne składniki mineralne m.in. wapń, żelazo, magnez czy fosfor.
• Miód lipowy, który jest pozyskiwany z kwiatów lipy. To produkt o wyraźnym zapachu lipy, który charakteryzuje się słodko-ostrym smakiem z delikatną goryczką. To substancja wyróżniająca się także żółtą barwą i bogactwem olejków eterycznych.
• Miód słonecznikowy - miód nektarowy pozyskiwany z kwiatów słonecznika, który stanowi substancję o delikatnym smaku i jasnej barwie.
• Miód rzepakowy to produkt pozyskiwany z kwiatów rzepaku, który wyróżnia się kremową barwą i łagodnym smakiem z delikatną nutą goryczy. To substancja, która szybko ulega krystalizacji.
• Miód gryczany jest pozyskiwany z kwiatów gryki. Wyróżnia się dosyć ostrym smakiem i ciemną barwą.
• Miód akacjowy jest wytwarzany z kwiatów akacji. Ma jasną barwę i wolno ulega krystalizacji. Wyróżnia się też łagodnym, słodkim smakiem, dzięki czemu jest chętnie spożywany przez dzieci.

Stosowanie i przechowywanie miodów

Miód to wartościowy produkt, który warto włączyć do codziennego jadłospisu. Ważne jest jednak odpowiednie przechowywanie i prawidłowe stosowanie miodów. Produkt powinien znajdować się w szczelnych słoikach w suchym i zacienionym miejscu. Ważna jest również odpowiednia temperatura przechowywania produktu, która powinna wynosić 10-20°C.

Warto pamiętać, iż miodu nie należy dodawać do gorących napojów - w temperaturze powyżej 60°C produkt może tracić bowiem cenne właściwości. Dlatego też miód warto stosować do przestudzonych płynów, których temperatura wynosi ok. 40°C.