Miody

Miody mogą stanowić wartościowe zamienniki cukru, gdyż wyróżniają się słodkim smakiem, a jednocześnie są naturalne, ekologiczne i mogą wykazywać właściwości prozdrowotne.

Miód to słodki specjał wytwarzany przez pszczoły, który może dostarczać do organizmu człowieka liczne witaminy, składniki mineralne i cenne związki.

Od wieków uznawany za wsparcie zarówno dla ciała, jak i dla duszy. Stanowi naturalny antybiotyk, z którego dobrodziejstwa warto korzystać na co dzień.

Czym jest miód?

Miód pszczeli to naturalny produkt wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatów lub spadzi. Często zwany jest płynnym złotem.

Pod względem chemicznym miód stanowi stężony wodny roztwór cukrów o higroskopijnych właściwościach.

Za smak i aromat miodu odpowiadają pochodzące z nektaru olejki eteryczne, a także kwasy organiczne, cukry, aminokwasy, garbniki i woski.

Za barwę natomiast związki karotenoidowe, ksantofil i chlorofil oraz flawonoidy, antocyjany i substancje koloidowe.

Z czego składa się miód?

W miodzie można wyróżnić wiele cennych składników i substancji. Dokładny skład miodu zależy od gatunku rośliny, z której pochodzi. Można jednak przyjąć teoretycznie, iż w miodzie znaleźć można związki, takie jak:

woda,
cukry proste,
wielocukry,
składniki mineralne i pierwiastki śladowe,
kwasy, witaminy, substancje aromatyczne, aminokwasy,
hormony, takie jak acetylocholina czy cholina,
związki flawonoidowe - rutyna, hesperydyna, apigenina.

Jak powstaje miód?

Powszechnie wiadomo, że miód produkują pszczoły, jednak jak dokładnie wygląda proces jego powstawania?

Pszczoły zbierają surowiec miodowy w postaci nektaru, spadzi czy rosy pojawiającej się na kłosach traw. Następnie zwilżają produkt niewielką ilością wydzieliny pochodzącej z gruczołów ślinowych i umieszczają go w wolach miodowych.

W wolach miodowych owady wzbogacają częściowo produkt w enzymy i kwasy organiczne, a następnie przenoszą go do ula i przekazują pszczołom robotnicom.

Robotnice zagęszczają miód, czyli wprowadzają go kilkukrotnie do wola miodowego i przesuwają na nasadę języka. Proces jest też powtarzany przez kolejne pszczoły, a następnie miód jest umieszczany w dolnych komórkach plastra.

W tym miejscu odparowuje, a następnie jest przenoszony do wyższych komórek plastra. Po jego wypełnieniu miód dojrzewa - zmniejsza się zawartość wody, a sacharoza rozkłada się do cukrów prostych.

Gdy miód dojrzeje, pszczoły zasklepiają komórki woskiem, a następnie plastry są przenoszone przez pszczelarza do pracowni.

Tu plastry zostają odsklepione i trafiają do miodarki, która wiruje miód. Następnie produkt jest przecedzany przez sita, aby w dalszej kolejności trafić do odstojników, gdzie przez dobę miód się klaruje i uwalniane jest z niego powietrze.

Odstany miód trafia do szczelnych pojemników i jest gotowy do spożycia.

Właściwości miodów

Zarówno pszczoły, jak i pszczelarz muszą włożyć sporo wysiłku, aby stworzyć wartościowy produkt, jakim jest miód. Jakimi właściwościami wyróżnia się zatem ten słodki specjał?

Miód może wzmacniać organizm, wspierać pracę układu immunologicznego, a także wykazywać działanie przeciwbakteryjne. Dodatkowo może przyspieszać procesy gojenia się ran i działać przeciwzapalnie.

Miód może także stanowić źródło flawonoidów i przeciwutleniaczy, a tym samym może wspierać organizm w walce z wolnymi rodnikami i zmniejszać stres oksydacyjny oraz niwelować reaktywne formy tlenu.

Produkt pszczeli może także wzmacniać naczynia krwionośne i dostarczać do organizmu wiele cennych składników mineralnych, takich jak potas, żelazo czy wapń, jak również witamin, m.in. witaminy z grupy B czy witaminę C.

Miód może również wspomagać pracę mózgu, obniżać ciśnienie tętnicze krwi, przyspieszać regenerację organizmu i łagodzić infekcje dróg oddechowych.

Wykorzystywany jest także w kosmetyce, gdyż może nawilżać, rozjaśniać i poprawiać sprężystość skóry, a także łagodzić podrażnienia i opóźniać procesy starzenia. Miód może również ograniczać wydzielanie sebum.

Rodzaje miodów

Miody można podzielić ze względu na rodzaj surowca, z jakiego powstały na:

Spadziowe - powstają ze spadzi liściastej lub iglastej, czyli z soku roślinnego przetworzonego przez owady.
Nektarowe - powstają w nektarnikach roślin z nektarów kwiatów. Można je podzielić ze względu na gatunek rośliny, z jakiej zostały wytworzone.

Coraz częściej można też spotkać miody mieszane, czyli nektarowo-spadziowe.

W zależności od rodzaju miodu różne mogą być jego właściwości i zastosowanie.

Istnieje wiele różnych miodów. Można wyróżnić m.in.:

Miód wielokwiatowy, który powstaje z różnych gatunków roślin, rosnących zwykle w pobliżu pasieki. To jeden z najpopularniejszych miodów spożywanych w Polsce.Może zawierać witaminy, takie jak witamina A, C czy witaminy z grupy B, a także wiele cennych składników mineralnych m.in. wapń, żelazo, magnez czy fosfor. Spożywany regularnie może wzmacniać układ odpornościowy, a w stanach zmęczenia może stanowić dobre źródło energii. Wyróżnia się łagodnym smakiem i zwykle jasną, żółtą barwą.
Miód lipowy pozyskiwany jest z kwiatów lipy. Może być wykorzystywany podczas przeziębienia ze względu na jego właściwości wykrztuśne i przeciwgorączkowe. Może także korzystnie wpływać na układ nerwowy i ułatwiać zasypianie. Ma zwykle ostro-słodki smak i żółtą barwę.
Miód słonecznikowy to miód nektarowy pozyskiwany z kwiatów słonecznika. Może wykazywać działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, a także wspierać pracę układu krążenia. Jego smak jest dość delikatny, a barwa jasna.
Miód rzepakowy pozyskiwany jest z kwiatów rzepaku. Ma kremową barwę i łagodny smak z delikatną nutą goryczy.Może wspierać pracę serca, wzmacniać układ krążenia, a także wykazywać właściwości oczyszczające. Może być także pomocny przy stanach zapalnych układu moczowego. Miód rzepakowy szybko może ulegać krystalizacji.
Miód gryczany jest pozyskiwany z kwiatów gryki. Wyróżnia się dosyć ostrym smakiem i ciemną barwą.Jako jedyny miód może zawierać rutynę - związek chemiczny, który może wzmacniać naczynia krwionośne i zapobiegać powstawaniu enzymu, który może niszczyć witaminę C w ustroju. Miód gryczany może także wspierać procesy detoksykacyjne organizmu.
Miód akacjowy jest wytwarzany z kwiatów akacji. Ma jasną barwę i wolno ulega krystalizacji. Wyróżnia się też łagodnym, słodkim smakiem, dzięki czemu chętnie jest spożywany przez dzieci.
Może działać przeciwzapalnie i wspierać układ trawienny. Może wykazywać także właściwości bakteriobójcze i moczopędne

Stosowanie i przechowywanie miodów

Miód to wartościowy produkt, który warto włączyć do codziennego jadłospisu. Jak go stosować, aby nie stracił cennych wartości odżywczych? I w jaki sposób go przechowywać, aby maksymalnie przedłużyć jego trwałość?

Ważne jest, aby miód dodawać do przestudzonych napojów - nigdy do gorących. W temperaturze wyższej niż 60 stopni Celsjusza produkt może tracić wiele cennych właściwości zdrowotnych. Wysoka temperatura może zmniejszać, a nawet niszczyć m.in. przeciwbakteryjne działanie miodu. Dlatego też najlepiej dodawać go do płynu o temperaturze ok. 40 stopni Celsjusza.

Miód pszczeli jest bardzo wrażliwy na działanie promieni słonecznych, dlatego też prawidłowo przechowywany, powinien być umieszczony w suchym i zacienionym miejscu. Równie ważna jest temperatura - miód powinien być przechowywany w maksymalnie 20 stopniach Celsjusza, jednak w temperaturze nie niższej niż 8-10 stopni.

Miód powinien być trzymany w słoikach, które są szczelne. Nie jest zalecane magazynowanie produktu w metalowych naczyniach, gdyż metal bardzo niekorzystnie może wpływać na walory smakowe i zdrowotne miodu.