Witamina D3

Witamina D to steroidowy związek chemiczny, substancja rozpuszczalna w tłuszczach, określana mianem „słonecznej witaminy”, którą można dostarczać do organizmu wraz z codzienną dietą, a także poprzez syntezę skórną i w formie suplementów diety.

Czym jest witamina D?

Witamina D to grupa steroidowych, rozpuszczalnych w tłuszczach, organicznych związków chemicznych, których przyswajalność jest ściśle związana z obecnością w codziennej diecie tłuszczu. To substancja magazynowana w tkance tłuszczowej i wątrobie. Witamina D zbudowana jest z czterech pierścieni węglowych i łańcucha bocznego. W przyrodzie występuje przede wszystkim w dwóch formach, a mianowicie jako:

• cholekalcyferol, czyli witaminy D3,
• ergokalcyferol, czyli witaminy D2.

Witamina D - źródła

Witamina D2 to składnik pochodzenia roślinnego - występuje w roślinach i grzybach, i powstaje w wyniku przekształcenia prowitaminy, jaką jest ergosterol, w ergokalcyferol pod wpływem działania promieni słonecznych. Do żywieniowych źródeł ergokalcyferolu zaliczyć można drożdże, algi, borowiki czy pieczarki.

Z kolei witamina D3 może być dostarczana do organizmu na dwa, a właściwie na trzy sposoby:

• wraz z codzienną dietą - głównym źródłem witaminy D3 są bowiem tłuste ryby morskie, a w mniejszym stopniu związek znaleźć można także w jajach, mleku i produktach mlecznych czy w mięsie,
• poprzez naturalną produkcję, zachodzącą pod wpływem promieniowania słonecznego w komórkach skóry, gdzie dzięki działaniu promieni ultrafioletowych prowitamina, jaką jest dehydrocholesterol, ulega przekształceniu w cholekalcyferol,
• wraz z suplementami diety.

Włączenie do codziennego jadłospisu odzwierzęcych źródeł witaminy D3 umożliwia pokrycie ok. 10-20% dobowego zapotrzebowania na związek, z kolei przebywanie przez odpowiednią ilość czasu na słońcu, pozwala zaspokoić 80-90% dobowego zapotrzebowania na witaminę D.

Właściwości i działanie w organizmie witaminy D

Witamina D pomaga w utrzymaniu zdrowych kości i zębów, a także wspiera odpowiednie funkcjonowanie mięśni. Co więcej, związek uczestniczy w procesie podziału komórek i pomaga w optymalnej pracy układu odpornościowego. Dodatkowo witamina D wspiera właściwe wchłanianie i wykorzystywanie wapnia oraz fosforu i wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu wapnia we krwi.

Zapotrzebowanie na witaminę D

Zgodnie z Normami Żywienia opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia, dobowe zapotrzebowanie na witaminę D oszacowane na poziomie wystarczającego spożycia (AI) wśród młodzieży i osób dorosłych wynosi 15 ug. Wartość ta jest mniejsza jedynie wśród niemowląt przed ukończeniem 1. roku życia i wynosi wówczas 10 ug/dobę.

Niedobór i nadmiar witaminy D w organizmie

Niedobór witaminy D to częste zjawisko, nawet wśród mieszkańców rejonów o dobrym nasłonecznieniu. Niskie stężenie związku w ustroju może być związane ze spędzaniem czasu w zamkniętych pomieszczeniach, unikaniem słońca i zanieczyszczeniami środowiska, a także może być efektem stosowania diety ubogiej w tłuste ryby morskie.

Znacznie rzadziej można spotkać się z nadmiarem witaminy D, który występuje zwłaszcza wśród osób z mutacją genów, odpowiedzialnych za metabolizm związku. Substancja charakteryzuje się niską toksycznością, a jej przedawkowanie w wyniku zbyt długiego przebywania na słońcu nie jest możliwe, ponieważ nadmiar witaminy D syntetyzowanej w ustroju jest rozkładany do nieaktywnych metabolitów i wydalany z organizmu lub magazynowany w tkance tłuszczowej.