EAA

EAA to tajemniczy skrót od Esstential Amino Acids, który oznacza niezbędne aminokwasy egzogenne. Inaczej mówiąc, EAA to aminokwasy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, które muszą być dostarczane do ustroju wraz z codzienną dietą.

Odgrywają wiele istotnych ról i dbają o właściwą pracę ludzkiego organizmu. Mogą wspomagać budowę masy mięśniowej, a także potreningową regenerację i proces gojenia się ran.

Czym są aminokwasy i jaki jest ich podział?

Aminokwasy to związki organiczne stworzone z grupy aminowej, grupy karboksylowej, wodoru oraz łańcucha bocznego, które są podstawowymi elementami do budowy peptydów i białek.

Można je podzielić ze względu na zdolność organizmu człowieka do ich samodzielnego wytwarzania. Wyróżniamy więc:

aminokwasy egzogenne, czyli te, które muszą być dostarczane wraz z codzienną dietą, gdyż organizm nie jest w stanie ich samodzielnie syntetyzować,
aminokwasy endogenne, czyli takie, które mogą być naturalnie wytwarzane przez ludzki organizm w ilości wystarczającej do zaspokojenia potrzeb ustroju,
aminokwasy względnie endogenne to aminokwasy, które mogą być wytwarzane w organizmie jednak jedynie w obecności innych aminokwasów prekursorowych, które są zwykle egzogennymi aminokwasami.
aminokwasy względnie egzogenne - są wytwarzane w ustroju w ilościach niewystarczających do pokrycia zwiększonego zapotrzebowania organizmu.

Aminokwasy EAA - co to jest?

EAA to skrót z języka angielskiego. Pełna nazwa to Essential Amino Acids, czyli aminokwasy niezbędne, inaczej mówiąc - egzogenne.

Jak już wspomnieliśmy, aminokwasy egzogenne to te, które muszą być dostarczane do organizmu człowieka każdego dnia wraz z pożywieniem. Są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania ustroju, jednak organizm nie jest zdolny do ich samodzielnej syntezy. Zaliczamy do nich 8 związków, a mianowicie:

tryptofan,
treoninę,
fenyloalaninę,
metioninę,
lizynę,
walinę,
leucynę,
izoleucynę.

Źródła aminokwasów EAA

Najwięcej aminokwasów egzogennych znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, co nie oznacza jednak, że białka roślinne są bezwartościowe. Po prostu, w produktach pochodzenia roślinnego zawartość EAA jest zdecydowanie mniejsza.

Dlatego też za dobre źródła pokarmowe aminokwasów EAA można uznać:

mięso, ryby i owoce morza,
mleko i produkty mleczne,
jaja,
suche nasiona roślin strączkowych,
pestki dyni, nasiona chia i siemię lniane,
pełnoziarniste produkty zbożowe,
orzechy i nasiona słonecznika.

Funkcje aminokwasów EAA

Aminokwasy, jako elementy wchodzące w skład białek, pełnią w organizmie człowieka przede wszystkim funkcje budulcowe. Dodatkowo jednak poszczególne niezbędne aminokwasy egzogenne odgrywają inne, równie istotne role w ustroju.

Tryptofan może uczestniczyć w syntezie białek. Stanowi prekursor serotoniny, zwanej też hormonem szczęścia. Tryptofan może wpływać na nastrój i samopoczucie. Ponadto może regulować wytwarzanie melatoniny i uczestniczyć w prawidłowej pracy układu nerwowego.
Treonina może wspierać metabolizm tłuszczów i uczestniczyć w funkcjach odpornościowych organizmu. Dodatkowo treonina może brać udział w produkcji kolagenu i elastyny oraz wspomagać pracę układu nerwowego.
Fenyloalanina to aminokwas, który może wzmacniać procesy poznawcze, wpływać na poprawę koncentracji i pamięci. Co więcej, może uczestniczyć w syntezie noradrenaliny i dopaminy, stymulować uwalnianie adrenaliny oraz zmniejszać powysiłkowy ból.
Metionina może uczestniczyć w wielu procesach metabolicznych i hamować rozwój stanów zapalnych w okolicach stawowych. Może też pomagać w usuwaniu toksyn z organizmu oraz uczestniczyć w syntezie glutationu.
Lizyna może brać udział w wydzielaniu hormonu wzrostu oraz syntezie kolagenu i elastyny. Tym samym może pozytywnie wpływać na syntezę białek mięśniowych i hamowanie procesów katabolicznych. Lizyna może również oddziaływać na absorpcję wapnia.
Walina może uczestniczyć w syntezie białek mięśniowych i wykazywać działanie antykataboliczne. Jednocześnie walina może zapobiegać utracie tkanki mięśniowej i wspierać jej przyrost. Dodatkowo może uczestniczyć w wielu procesach biochemicznych i stymulować regenerację mięśni po wysiłku.
Leucyna może brać udział w syntezie protein, a tym samym wspomagać przyrost masy mięśniowej. Może również uczestniczyć w produkcji hormonu wzrostu i hamować działanie kortyzolu. Może również zapobiegać rozpadowi tkanki mięśniowej i wpływać na regulację poziomu glukozy we krwi.
Izoleucyna może wspomagać regulację poziomu glukozy we krwi, co więcej, może wspomagać proces gojenia się ran i uczestniczyć w krzepnięciu krwi. Może również chronić tkankę mięśniową przed rozpadem i przyspieszać regenerację po treningu.

EAA w diecie sportowca

Niezbędne aminokwasy egzogenne mogą przyspieszać procesy regeneracyjne mięśni, a także zapobiegać ich katabolizmowi. Mogą również wspierać procesy anaboliczne w komórkach mięśniowych i sprzyjać przyrostowi beztłuszczowej masy mięśniowej.

Aminokwasy EAA wydają się obiecujące w diecie sportowca, gdyż mogą wspierać osiągnięcie upragnionej muskulatury i idealnej sylwetki, a także przyspieszać regenerację i odbudowę powstałych w wyniku wysiłku mikrouszkodzeń.

Niedobór chociaż jednego z aminokwasów egzogennych może zaburzyć pracę całego ustroju i niekorzystnie wpłynąć na budowę masy mięśniowej.

Dlatego tak ważna jest zdrowa i zbilansowana dieta oraz stosowanie odpowiednich suplementów diety bogatych w aminokwasy EAA w okresie wzmożonego zapotrzebowania np. podczas intensywnych treningów. Preparaty, które są źródłem niezbędnych aminokwasów egzogennych, warto stosować także podczas diety roślinnej.

EAA czy BCAA?

EAA to niezbędne aminokwasy egzogenne, czyli osiem istotnych związków, których organizm nie potrafi samodzielnie wytwarzać i muszą być dostarczane z pożywieniem.

BCAA to natomiast aminokwasy rozgałęzione, takie jak izoleucyna, leucyna i walina, które wchodzą również w skład EAA.

BCAA rekomendowane są szczególnie wśród osób aktywnych fizycznie, którym zależy na zwiększeniu masy mięśniowej. Z kolei EAA zalecane są częściej wśród osób, które borykają się z niedoborami aminokwasów egzogennych. Preparaty bogate w EAA dobrze sprawdzą się wśród wegetarian i wegan, a także w gronie osób stosujących restrykcyjne diety redukcyjne.

Nie ma więc jednoznacznej odpowiedzi, czy lepiej sięgnąć po preparaty z BCAA, czy EAA. Jest to kwestia indywidualna, a odpowiedni suplement diety powinien być dobrany zgodnie z potrzebami konsumenta.