Tyrozyna

Tyrozyna to endogenny aminokwas, do którego prawidłowej syntezy niezbędna jest również obecność fenyloalaniny.

Tyrozyna może uczestniczyć w syntezie dopaminy, a także adrenaliny i noradrenaliny. Jednak to nie wszystko, ponieważ aminokwas może również brać udział w wytwarzaniu hormonów tarczycy i naturalnego barwnika, jakim jest melanina. Związek organiczny może być również pomocny w sytuacjach stresowych, a także w procesie redukcji masy ciała.

Tyrozyna - co to jest?

Tyrozyna to związek organiczny zaliczany do grupy aminokwasów endogennych, czyli takich, które organizm ludzki potrafi samodzielnie syntetyzować. Do powstania tyrozyny w ustroju niezbędna jest jednak obecność innego aminokwasu - fenyloalaniny.

Do przekształcenia fenyloalaniny do tyrozyny dochodzi w wyniku reakcji chemicznej przebiegającej z udziałem enzymu zwanego hydroksylazą fenyloalaninową.

Łatwo przyswajalną formą aminokwasu jest jej lewoskrętny izomer optyczny, czyli L-tyrozyna.

Co ciekawe, tyrozyna została odkryta przez niemieckiego chemika w 1846 roku w kazeinie pochodzącej z sera. Nazwa aminokwasu wywodzi się z greckiego słowa "tyros", które oznacza ser.

Źródła tyrozyny w diecie

Produkty spożywcze, które warto włączyć do codziennej diety, aby dostarczyć do organizmu tyrozynę to m.in.:

• mleko i produkty mleczne (sery, jogurty),
• mięso,
• ryby,
• jaja,
• orzechy,
• suche nasiona roślin strączkowych,
• owies i pszenica.

Właściwości i działanie tyrozyny

Tyrozyna ma bardzo duże znaczenie biologiczne. Może odgrywać istotną rolę w syntezie neuroprzekaźnika, jakim jest dopamina, a dalej może być przekształcana do innych katecholamin, takich jak noradrenalina i adrenalina. Tym samym aminokwas może wpływać na poprawę koncentracji i pamięci, motywację do działania oraz redukcję skutków zmęczenia fizycznego i psychicznego po intensywnym wysiłku.

Tyrozyna może też budować białka niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, a także poprawiać samopoczucie. Może też wspomagać pracę organizmu w sytuacjach stresowych i wpływać na obniżenie ciśnienia krwi w czasie ich trwania.

Dodatkowo może uczestniczyć w syntezie trójjodotyroniny i tyroksyny, czyli hormonów tarczycy, a tym samym może wpływać na prawidłową jej pracę. Warto zwrócić uwagę również na kinazę tyrozynową, czyli enzym, który warunkuje przekształcanie tyrozyny w jej pochodne. W przypadku nieprawidłowego funkcjonowania tego enzymu może dojść do zmniejszenia stężenia hormonów tarczycy, a tym samym rozwoju niedoczynności tarczycy lub choroby Hashiomoto.

L-tyrozyna może także uczestniczyć w produkcji kolagenu oraz syntezie melaniny - naturalnego barwnika, który chroni organizm przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, a także odpowiada za kolor skóry i włosów.

Aminokwas może też oddziaływać na metabolizm, zmniejszać apetyt oraz monitorować ilość lipidów w rezerwach tłuszczowych.

Tyrozyna może też pośrednio wpływać na poprawę wyników sportowych, ze względu na udział w syntezie dopaminy i noradrenaliny, których podwyższony poziom może być związany z uczuciem pobudzenia i motywacji do działania.

Niedobór tyrozyny w organizmie

Niedobór tyrozyny w organizmie może wynikać m.in. ze stosowania restrykcyjnych diet odchudzających, a także podejmowania intensywnych wysiłków fizycznych. Niedostateczna podaż aminokwasu może przyczynić się do wystąpienia objawów, takich jak:

• problemy z koncentracją i zapamiętywaniem,
• zaburzenia pracy tarczycy,
• zaburzenia pracy układu nerwowego,
• pogorszenie nastroju,
• zmęczenie i osłabienie.

Nadmiar tyrozyny w organizmie

Nadmiar tyrozyny w organizmie to bardzo rzadkie zjawisko. Mało prawdopodobne jest przekroczenie zapotrzebowania na ten aminokwas, dostarczając tyrozynę do organizmu wyłączenie z pożywieniem. W czasie przyjmowania suplementów diety bogatych w ten składnik łatwiej można go przedawkować. Może wówczas dojść do wystąpienia objawów, takich jak:

• nasilenie uczucia niepokoju,
• problemy ze snem i bezsenność,
• zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• nerwowość.

Nadmiar tyrozyny najczęściej związany jest jednak z naturalnymi tendencjami ustroju, szczególnie wśród osób z upośledzeniem któregoś ze szlaków metabolicznych tego aminokwasu. Nieprawidłowość ta towarzyszy chorobie genetycznej zwanej tyrozynemią.

Spowodowana jest niedoborem enzymu i uniemożliwia przekształcanie tyrozyny. Tym samym może prowadzić do gromadzenia się toksycznych metabolitów, które mogą sprzyjać wystąpieniu uszkodzeń wątroby i nerek.

Choroba może objawiać się w pierwszych miesiącach życia dziecka m.in. żółtaczką, zaburzeniami krzepnięcia czy wodobrzuszem oraz powiększeniem wątroby.

Czy warto suplementować tyrozynę?

Nie ma konieczności przyjmowania suplementów diety bogatych w tyrozynę, jeśli pokrywamy zapotrzebowanie na ten aminokwas wraz z codziennym jadłospisem.

Preparaty bogate w tyrozynę warto włączyć do swojej diety, gdy pokrycie dobowego zapotrzebowania na ten składnik nie jest możliwe, np. w czasie podejmowania intensywnych wysiłków fizycznych czy umysłowych, oraz w czasie narażenia na długotrwały stres. Suplementację tyrozyną powinny rozważyć również osoby z nadmierną masą ciała czy cierpiące na niedoczynność tarczycy.

Przeciwwskazania i skutki uboczne suplementacji tyrozyny

Tyrozyna uznawana jest za bezpieczny suplement diety, który nie przyczynia się do wystąpienia skutków ubocznych. Przyjmowanie większych porcji preparatu niż zalecane może przyczynić się do nasilenia niepokoju czy wystąpienia problemów ze snem.

Stosowanie tyrozyny nie jest zalecane wśród osób przyjmujących inhibitory MAO, a także wśród osób cierpiących na migreny czy nadczynność tarczycy oraz chorobę Grawesa-Basedowa.