Tryptofan
Tryptofan to jeden z ośmiu niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka białkowych aminokwasów egzogennych.
Może uczestniczyć w syntezie melatoniny, a także serotoniny czy rodopsyny. Może również stanowić prekursor niacyny i pirydoksyny oraz brać udział w regulacji poziomu neuroprzekaźników. To aminokwas, po który chętnie sięgają także sportowcy i osoby dbające o sylwetkę.
Tryptofan - co to jest?
Tryptofan to aminokwas egzogenny, którego organizm człowieka nie potrafi samodzielnie syntetyzować, dlatego musi być dostarczany do ustroju wraz z codzienną dietą.
Jego aktywną biologicznie formą jest cząsteczka o konfiguracji "L", czyli L-tryptofan.
Aminokwas dobrze przyswaja się z żywności i wchłaniany jest z przewodu pokarmowego.
Źródła tryptofanu w żywności
Ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć tryptofanu, dlatego tak ważna jest odpowiednia podaż aminokwasu wraz z żywnością.
Dobrym źródłami tryptofanu mogą być produkty spożywcze takie jak m.in.:
- spirulina,
- nasiona soi i lnu,
- pestki dyni,
- nasiona słonecznika,
- mięso z piersi kurczaka,
- migdały,
- schab wieprzowy,
- łosoś,
- tuńczyk,
- żółtko jaja,
- orzechy włoskie.
W przypadku niewystarczającej podaży tryptofanu wraz z codzienną dietą, warto rozważyć przyjmowanie suplementów diety bogatych w ten cenny aminokwas, aby zadbać o prawidłową pracę organizmu i dobre samopoczucie.
Tryptofan - działanie
Tryptofan to aminokwas niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Może wspierać właściwą pracę układu nerwowego, a także utrzymywać homeostazę jelitową i wzmacniać odporność.
Tryptofan może uczestniczyć również w syntezie melatoniny, czyli hormonu snu. Melatonina wytwarzana jest przez szyszynkę i odpowiada za rytm dobowy oraz regulację cyklu snu. Odpowiednia podaż tryptofanu może poprawić jakość snu oraz ułatwić zasypianie i wspomóc walkę z bezsennością.
Tryptofan może być także prekursorem serotoniny, zwanej hormonem szczęścia, która jest bardzo ważnym neurotransmiterem w ustroju. Serotonina może wpływać na poprawę nastroju i samopoczucia, jednak zakres jej działania jest o wiele szerszy. Hormon może pośredniczyć w transporcie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi, a co więcej, może oddziaływać na agregację płytek krwi. Dodatkowo serotonina może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, wspomagać metabolizm i regulować apetyt. Niedobór tryptofanu może więc skutkować niedoborem serotoniny, a tym samym może zwiększać ryzyko pogorszenia nastroju i wystąpienia depresji.
Tryptofan może też wspomagać pracę oczu i chronić je przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Związek może również uczestniczyć w syntezie rodopsyny, czyli barwnika, który przyczynia się do pobudzenia fotoreceptorów i uzyskania obrazu.
Aminokwas jest doceniany również przez sportowców, ponieważ wraz z L-argininą może uczestniczyć w produkcji hormonu wzrostu, który bezpośrednio może przyczyniać się do zwiększenia masy mięśniowej.
Pośrednio tryptofan może też oddziaływać na proces glikogenolizy i lipolizy, a tym samym przyczyniać się do redukcji tkanki tłuszczowej. Gdy dodamy do tego jeszcze możliwą zdolność hamowania apetytu, tryptofan zyskuje w oczach osób dbających o sylwetkę i stosujących diety redukcyjne.
Tryptofan może także wspierać laktację oraz wzmacniać pracę układu immunologicznego.
Niedobór tryptofanu w organizmie
Niedobór tryptofanu w organizmie najczęściej jest spowodowany złą dietą i powtarzalnymi błędami żywieniowymi. Może również występować w czasie chorób z zaburzeniami wchłaniania z przewodu pokarmowego. Szacuje się, że znaczna część społeczeństwa może nie dostarczać do ustroju potrzebnych ilości tryptofanu.
Do najczęściej występujących objawów niedoboru tryptofanu można zaliczyć m.in.:
- spadki nastroju,
- zaburzenia snu, a nawet bezsenność,
- stany lękowe,
- pogorszenie koncentracji i procesów zapamiętywania,
- apatię.
Obniżenie poziomu tryptofanu można zaobserwować wśród osób cierpiących na wiele chorób neurologicznych i psychiatrycznych.
Nadmiar tryptofanu w organizmie
Nadmierna podaż tryptofanu obserwowana jest niezwykle rzadko. Do nadmiaru aminokwasu w organizmie może dojść w wyniku nieprawidłowego stosowania suplementów diety bogatych w ten związek.
Objawami nadmiaru tryptofanu w ustroju mogą być:
- bóle głowy,
- nudności,
- wymioty,
- uczucie senności.
W skrajnych przypadkach może dojść do zaburzeń procesu widzenia i stłuszczenia wątroby.
Suplementacja tryptofanu - czy warto?
Przyjmowanie suplementów diety bogatych w tryptofan warto rozważyć podczas występowania zaburzeń nastroju, układu nerwowego, a także w czasie problemów ze snem. Aminokwas może okazać się dobrym wsparciem także wśród osób prowadzących stresujący tryb życia oraz w gronie sportowców.
Tryptofan można przyjmować samodzielnie lub w wieloskładnikowych preparatach. Aminokwas często występuje w towarzystwie melatoniny oraz witaminy B6.
Dobrym rozwiązaniem jest przyjmowanie tryptofanu wieczorem, przed snem.
Przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne stosowania tryptofanu
Przyjmowanie suplementów diety bogatych w tryptofan zgodnie z rekomendacją producenta, nie powinno przyczynić się do wystąpienia skutków ubocznych.
W przypadku przekroczenia zalecanych porcji produktu może dojść do wystąpienia objawów takich jak nudności, wymioty, bóle głowy czy biegunki.
Suplementy diety z tryptofanem nie powinny być stosowane przez osoby z marskością wątroby oraz nadwrażliwością na którykolwiek ze składników preparatu.
Ponadto tryptofanu nie można łączyć z lekami z grupy inhibitorów monoaminooksygenazy, czyli preparatami stosowanymi w leczeniu depresji. Jednoczesne przyjmowanie tryptofanu i inhibitorów MAO może przyczynić się do wystąpienia zespołu serotoninowego, który objawia się halucynacjami, przegrzaniem ciała, wzmożoną potliwością i podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. Zespół serotoninowy może być niebezpieczny dla zdrowia i życia człowieka.