GABA
GABA to aminokwas będący jednym z najważniejszych neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Związek ten może zmniejszać pobudliwość komórek nerwowych, ułatwiać koncentrację i pozytywnie wpływać na powysiłkową regenerację. Ponadto może zmniejszać uczucie niepokoju i poprawiać jakość snu.
Występuje w żywności, a także w postaci suplementów diety. Ze względu na odprężające właściwości, cieszy się dużą popularnością wśród osób narażonych na długotrwały stres.
GABA - co to jest?
GABA to kwas γ-aminomasłowy, czyli organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów niebiałkowych.
To jeden z głównych neurotransmiterów, który w ustroju jest syntetyzowany z glutaminianu.
Największą zawartość kwasu gamma-aminomasłowego w organizmie człowieka można zaobserwować w podwzgórzu i układzie pozapiramidowym, który znajduje się w ośrodkowym układzie nerwowym i odpowiada za automatyzm ruchów.
Źródła GABA w żywności
Ludzki organizm produkuje kwas gamma-aminomasłowy w ograniczonym zakresie, dlatego warto stosować na co dzień produkty bogate w ten związek. GABA znaleźć możemy m.in. w:
- zielonej herbacie,
- walerianie, znanej też jako kozłek lekarski,
- soi,
- kiełkującym, brązowym ryżu,
- kiszonkach,
- przetworach mlecznych takich jak jogurty czy kefiry.
Działanie GABA
GABA to kluczowy neuroprzekaźnik o działaniu hamującym, który wpływa na ośrodkowy układ nerwowy. Gdy wzrasta stężenie kwasu gamma-aminomasłowego, następuje otwarcie kanałów jonowych w błonie neuronów, a także napływ do komórek jonów chlorkowych. To wywołuje hiperpolaryzację błony komórkowej, a tym samym ograniczenie pobudliwości komórek nerwowych i zahamowanie pomiędzy komórkami przekaźnictwa impulsów.
Zachowanie odpowiedniego poziomu kwasy gamma-aminomasłowego w neuronach jest niezwykle istotne i dba o prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
GABA może ułatwiać koncentrację i pozytywnie wpływać na procesy zapamiętywania. Wykazuje działanie uspokajające i odprężające. Związek może podnosić próg pobudliwości komórek nerwowych, ograniczać ich wrażliwość na bodźce oraz zmniejszać nadpobudliwość i przyczynić się do rozluźnienia mięśni. GABA może wpływać na obniżenie poziomu kortyzolu i poprawę funkcjonowania układu odpornościowego.
Może także działać hipotensyjnie, wspomagać łagodzenie objawów lękowych, zmniejszać uczucie niepokoju, a także redukować negatywne skutki stresu. Ponadto związek może ułatwiać zasypianie i poprawiać jakość snu oraz wydłużać całkowity czas jego trwania. Dodatkowo jego działanie może wpływać na poprawę samopoczucia.
Dowiedz się więcej: GABA - rola w organizmie. Czy suplementy GABA działają?
Wpływ GABA na sportowców
Kwas gamma-aminomasłowy może wspierać fazę głębokiego snu, znaną jako faza REM, co pozwala na naturalne zwiększenie wydzielania hormonu wzrostu, który może przyczyniać się do zwiększenia beztłuszczowej masy mięśniowej, a także wpływać na nasilenie procesu spalania nadmiernej tkanki tłuszczowej.
GABA może wpływać także na poprawę regeneracji powysiłkowej, co z kolei skraca czas potrzebny na powrót do pełnej formy. Jednocześnie związek może hamować produkcję hormonu stresu - kortyzolu, który działa katabolicznie na komórki mięśniowe.
Suplementacja GABA - dla kogo?
Obok zbilansowanej, zróżnicowanej diety i regularnej aktywności fizycznej, warto rozważyć dodatkową suplementację kwasem gamma-aminomasłowym wśród osób mających problemy ze snem i cierpiących na bezsenność, jak również wśród tych, którzy pracują zmianowo.
Ponadto GABA może pozytywnie wpłynąć na osoby narażone na długotrwały stres oraz cierpiące na objawy lękowe. Suplementy diety bogate w ten związek zalecane są także dla sportowców.
Niedobór i nadmiar GABA
Niedobór GABA w organizmie może przyczynić się do wystąpienia objawów, takich jak:
- złe samopoczucie,
- bezsenność,
- rozdrażnienie,
- zaburzenia koncentracji,
- wzmożona podatność na stres.
Występuje często wśród osób nadużywających alkoholu.
Z kolei nadmiar kwasu gamma-aminomasłowego może spowodować:
- nadmierną senność,
- ospałość,
- brak motywacji,
- chroniczne zmęczenie.
Jak przyjmować suplementy GABA?
Kwas gamma-aminomasłowy należy przyjmować około pół godziny przed snem. W zależności od źródeł wiedzy zalecana dzienna porcja suplementu wynosi od 500 do 2500 mg.
Warto przyjmować suplementy bogate w kwas gamma-aminomasłowy wraz z piperyną lub fosfatydylocholiną, co zwiększa stopień biodostępności związku. Korzystne wydaje się również jednoczesne przyjmowanie preparatów zawierających chmiel i kozłek lekarski, a także witaminę B6, która wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania kwasu gamma-aminomasłowego
Aktualnie dostępne dane naukowe sugerują, iż kwas gamma-aminomasłowy nie przyczynia się do wywołania ciężkich, niepożądanych skutków ubocznych. W sporadycznych przypadkach może spowodować zawroty głowy, spłycenie oddechu i niestrawność.
Brak również szczegółowych informacji dotyczących interakcji GABA z lekami czy innymi suplementami diety. Wiadomo jednak, że nie należy łączyć preparatu z farmaceutykami, które wpływają na układ nerwowy m.in. z lekami przeciwdepresyjnymi.
Ze względu na to, iż kwas gamma-aminomasłowy wywołuje senność, nie zaleca się przyjmowania suplementu przed ani w czasie prowadzenia pojazdów.
