Żeń-szeń
Żeń-szeń to roślina o wielokierunkowym działaniu, wywodząca się z dalekiego wschodu, która znana jest już od setek lat. Stanowi bogactwo substancji aktywnych i wykazuje prozdrowotny wpływ na organizm człowieka. Żeń-szeń zaliczany jest do adaptogenów, posiada m.in. zdolności przeciwutleniające i przeciwzapalne.
Żeń-szeń - co to jest?
Żeń-szeń (Panax ginseng) to roślina, znana też jako ginseng, czyli korzeń życia, której właściwości prozdrowotne wykorzystywane są od ponad 4000 lat w tradycyjnej medycynie dalekiego wschodu.
To bylina z rodziny araliowatych. Jej najpopularniejsza odmiana naturalnie rośnie w Azji. Niegdyś ginseng występował na terenach północno-wschodnich Chin i Japonii oraz w północnym rejonie półwyspu koreańskiego.
W medycynie naturalnej żeń-szeń uznawany jest za złoty środek na niemal wszystkie dolegliwości. Bylina zawiera ponad 200 znanych nam substancji aktywnych, których nie znajdziemy w żadnej innej roślinie, co tłumaczy jej popularność.
Rodzaje żeń-szenia
Na świecie istnieje kilka rodzajów żeń-szenia. Do najbardziej znanych zaliczyć możemy:
- żeń-szeń chiński, znany też jako żeń-szeń właściwy,
- żeń-szeń koreański, nazywany też czerwonym,
- żeń-szeń syberyjski, który znaleźć można na terenie Syberii,
- żeń-szeń amerykański porastający wschodnią i środkową część USA oraz Kanadę,
- japoński żeń-szeń, który wywodzi się z Japonii,
- żeń-szeń indyjski, znany też jako ashwagandha. Popularny w medycynie ajurwedyjskiej, rośnie na Bliskim Wschodzie i w Indiach.
Właściwości żeń-szenia
Żeń-szeń to bogactwo cennych składników odżywczych. Roślina zawiera ponad 200 substancji, które pozytywnie wpływają na zdrowie człowieka. Najważniejszym związkiem aktywnym obecnym w roślinie są ginsenozydy, czyli substancje zaliczane do saponin - cukrów pozyskiwanych z roślin.
Ginsenozydy zwiększają zdolność hemoglobiny do przyłączania tlenu, co umożliwia lepsze zaopatrywanie narządów w niezbędną substancję. Dzięki temu związek może przyczynić się do wzrostu ilości energii w organizmie i zdolności do wykonania wysiłku, zarówno fizycznego, jak i umysłowego.
Ginsenozydy pobudzają także układ odpornościowy - mogą zwiększać odporność organizmu i przyspieszać rekonwalescencję ustroju poprzez stymulowanie układu immunologicznego do produkcji przeciwciał.
Żeń-szeń korzystnie wpływa również na ośrodkowy układ nerwowy, może poprawiać koncentrację i pamięć. Może przyczynić się do zwiększenia efektywności uczenia oraz przyspieszenia procesów myślowych. Regularne stosowanie żeń-szenia może dodać energii i zwiększyć odporność na stres. Substancje aktywne obecne w bylinie działają przez receptory GABA i mogą wpływać uspokajająco oraz wyciszająco na organizm.
Ponadto ginseng wykazuje zdolność do obniżania i utrzymywania prawidłowego poziomu cukru we krwi. Istnieje więc szansa, że roślina może być wykorzystywana jako środek pomocniczy wśród diabetyków.
Czerwony żeń-szeń koreański zwiększa uwalnianie w organizmie tlenku azotu, który wpływa na rozkurcz naczyń krwionośnych. Tym samym roślina może być wykorzystywana jako środek pomocniczy w zaburzeniach erekcji. Ponadto żeń-szeń może podnosić libido zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet.
Dodatkowo regularne stosowanie żeń-szenia, ze względu na jego właściwości antyoksydacyjne może opóźniać procesy starzenia organizmu i zapobiegać wypadaniu włosów. Co więcej, ginseng może łagodzić objawy menopauzy oraz andropauzy.
Właściwości zdrowotne rośliny znalazły swoje zastosowanie również w świecie sportowców. Żeń-szeń może obniżać poziom kwasu mlekowego we krwi, a tym samym zmniejszać zakwasy po wysiłku fizycznym i umożliwiać szybszą regenerację organizmu po zakończonej aktywności.
Kto powinien suplementować żeń-szeń?
Żeń-szeń rekomendowany jest szczególnie w czasie zmniejszonej odporności i zwiększonego ryzyka infekcji.
Ponadto zalecany jest osobom narażonym na długotrwały stres i zwiększony wysiłek, zarówno fizyczny, jak i umysłowy. Korzeń żeń-szenia świetnie sprawdzi się także przy obniżonej sprawność umysłowej i przy problemach z koncentracją.
Odpowiednia podaż żeń-szenia
Dzienna, zalecana porcja wysuszonego korzenia żeń-szenia wynosi 0,5-2,0 g. Taka kuracja nie powinna trwać jednak dłużej niż dwa miesiące
Dobowa rekomendowana ilość preparatu zależy także od rodzaju pochodzenia byliny. Żeń-szeń koreański może być suplementowany w ilości do 200 mg, z kolei amerykański - do 400 mg.
Dostępne są również suplementy diety łączące żeń-szeń wraz z innymi wartościowymi składnikami takimi jak np. imbir czy guarana.
Wybrany preparat należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta w ilości rekomendowanej na ulotce produktu. Nie rekomenduje się przyjmowania większych ilości żeń-szenia niż sugerowane.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania żeń-szenia
Preparaty zawierające żeń-szeń zawsze należy przyjmować zgodnie z zaleceniami umieszczonymi na opakowaniu lub ulotce przez producenta.
W przypadku przekroczenia rekomendowanych porcji suplementu może dojść do wystąpienia niepożądanych reakcji ze strony organizmu takich jak biegunki, nudności, wymioty, a także bóle głowy, senność i pogorszenie samopoczucia.
Żeń-szeń stanowi bezpieczny składnik diety, jednak w przypadku występowania chorób towarzyszących takich jak np. nadciśnienie tętnicze czy hipoglikemia, zaleca się konsultację z lekarzem przed rozpoczęciem przyjmowania preparatów bogatych w ten składnik.
W przypadku osób cierpiących na zakrzepy krwi czy hemofilię również należy zachować szczególną ostrożność, gdyż ginseng wykazuje działanie przeciwzakrzepowe.
Preparatów z żeń-szeniem nie zaleca się łączyć z lekami sterydowymi ani przyjmować przy objawach stanu zapalnego i podwyższonej temperaturze ciała. Suplementy diety bogate w ginseng nie powinny być również przyjmowane wieczorem, gdyż mogą przyczynić się do wystąpienia bezsenności.
