Izotonik - co to jest, czy jest zdrowy? Poznaj skład i działanie napojów izotonicznych
Niezastąpionym elementem aktywnego trybu życia i codziennych treningów jest dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu. Woda stanowi fundamentalny składnik diety i jest niezbędna do właściwego funkcjonowania ustroju człowieka. W warunkach intensywnego wysiłku fizycznego organizm sportowca jest znacznie bardziej narażony na odwodnienie i utratę cennych elektrolitów. By uchronić się przed tym niebezpiecznym stanem, osobom regularnie ćwiczącym zaleca się spożywanie napojów izotonicznych. Co to jest i jak działa izotonik? Czy izotoniki są zdrowe? W jak sposób samodzielnie zrobić domowy napój izotoniczny?
Spis treści
- Czym właściwie jest napój izotoniczny?
- Rodzaje napojów izotonicznych
- Działanie napoju izotonicznego
- Czy dzieci mogą pić izotoniki?
- Czy izotonik to energetyk?
- Dobry izotonik - czyli jaki?
- Czy izotoniki są zdrowe? A może szkodzą?
- Czy można zrobić domowy napój izotoniczny?
- Wybierz napoje izotoniczne od OstroVit i wspieraj swoją aktywność fizyczną!
Czym właściwie jest napój izotoniczny?
Woda jest niezbędna do przebiegu wielu procesów zachodzących w organizmie człowieka. Poza tym, że uczestniczy w procesie trawienia i wchłaniania składników odżywczych, wspiera prawidłową pracę mózgu, pomaga utrzymać optymalną temperaturę ciała oraz ma kluczowe znaczenie dla zachowania równowagi elektrolitowej. Do głównych źródeł płynów w diecie sportowca zalicza się nie tylko wodę pitną, kawę, soki czy napary ziołowe, ale także napoje izotoniczne.
Co to jest właściwie napój izotoniczny? To specjalny napój będący rozwodnionym roztworem elektrolitów i węglowodanów, który cechuje się taką samą osmolalnością co płyny ustrojowe człowieka. Dzięki temu zawarte w nim składniki są dobrze przyswajane przez organizm, pozwalając na szybkie przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej. Do najczęściej stosowanych cukrów w napojach zapobiegających odwodnieniu należą: glukoza, sacharoza, fruktoza oraz maltodekstryna. Izotonik zawiera też elektrolity takie jak sód, potas i magnez.
Spożywane w trakcie aktywności fizycznej lub po jej zakończeniu napoje izotoniczne nie tylko znakomicie gaszą pragnienie, ale też wyrównują niedobory elektrolitów, które są wydalane z organizmu sportowca wraz z potem oraz dostarczają energii pracującym mięśniom.
Rodzaje napojów izotonicznych
Na rynku dostępne są różne rodzaje napojów izotonicznych, które różnią się od siebie stężeniem elektrolitów oraz szybkością przyswajania składników aktywnych przez organizm człowieka. Wyróżnia się trzy podstawowe typy napojów dla sportowców, do których zalicza się:
- napoje hipotoniczne (do 2% węglowodanów) - bardzo dobrze i szybko nawadniają organizm; są zalecane do stosowania głównie w sytuacjach, kiedy priorytetem jest przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej,
- napoje izotoniczne (od 4% do 8% węglowodanów) - o zbliżonej osmolalności w stosunku do osocza krwi, które nie tylko dobrze nawadniają, ale też dostarczają energii niezbędnej do właściwej pracy mięśni,
- napoje hipertoniczne (do 10% węglowodanów) - dostarczają głównie substratów energetycznych, dlatego często są wykorzystywane po intensywnym wysiłku fizycznym w celu uzupełnienia poziomu energii.
Każdy z powyższych rodzajów napojów ma określone zalety i wady, dlatego też ważne jest, aby wybrać odpowiedni izotonik dostosowany do potrzeb własnego organizmu.
Działanie napoju izotonicznego
Napoje izotoniczne mogą stanowić lepsze rozwiązanie niż woda, jeśli chodzi o przyspieszenie regeneracji po wysiłku oraz wyrównanie poziomu elektrolitów, zwłaszcza gdy utrata płynów ustrojowych jest wysoka. Izotoniki wspierają organizm na kilku poziomach: zapewniają szybkie nawodnienie, uzupełniają cenne składniki mineralne, a także dostarczają węglowodanów będących źródłem energii.
Stosowanie napojów izotonicznych jest szczególnie istotne dla sportowców, osób uprawiających sport amatorsko, a także wszystkich tych, którzy potrzebują naturalnego wsparcia w zakresie nawodnieniu organizmu (np. w czasie wysiłku podejmowanego w wysokiej temperaturze).
Czy dzieci mogą pić izotoniki?
Rodzice dzieci trenujących sport często zastanawiają się, czy ich pociechy mogą pić napoje izotoniczne. Jak się okazuje, z fizjologicznego punktu widzenia nie ma przeciwwskazań do stosowania izotoników u dzieci. Młodzi zawodnicy, którzy intensywnie trenują, mogą potrzebować napojów izotonicznych, aby uzupełnić straty elektrolitów utraconych podczas wysiłku.
Trzeba jednak pamiętać, że zbyt duża ilość sodu lub cukru może być nieodpowiednia dla rozwijającego się organizmu. Dlatego zaleca się, aby podawać dzieciom izotoniki tylko w określonych sytuacjach i wyłącznie po zapoznaniu się z dokładnym składem napoju izotonicznego.
Polecane izotoniki w proszku
Czy izotonik to energetyk?
Napoje izotoniczne często są mylone z napojami energetycznymi, które zawierają kofeinę i inne stymulujące substancje mogące mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka, powodując zaburzenia snu, podwyższenie ciśnienia krwi czy inne niepożądane objawy. W rzeczywistości izotonik nie działa pobudzająco - jest też wolny od kofeiny i tauryny, a jego głównym celem jest nawodnienie organizmu oraz uzupełnienie elektrolitów utraconych wraz z potem podczas wzmożonego wysiłku fizycznego.
Napój izotoniczny dzięki odpowiednio zbilansowanej zawartości składników mineralnych pomaga w przywróceniu równowagi płynów ustrojowych. Natomiast energetyk, choć może zawierać śladowe ilości elektrolitów, skupia się głównie na dostarczeniu szybkiego zastrzyku energii.
Dobry izotonik - czyli jaki?
Szacuje się, że straty wody przez skórę podczas aktywności fizycznej, zwłaszcza w wysokiej temperaturze, mogą sięgać nawet do 2l/godzinę. Utrzymanie fizjologicznego stanu nawodnienia jest niezbędne, aby zachować optymalną równowagę elektrolitową i zapobiegać objawom odwodnienia takim jak wzmożone pragnienie, suchość w ustach, bóle i zawroty głowy, zmęczenie. Czym kierować się przy wyborze napoju izotonicznego? Jaki izotonik jest najlepszy?
Wybór odpowiedniego preparatu nawadniającego warto dostosować do indywidualnych preferencji i potrzeb własnego organizmu. Na pewno istotne znaczenie ma skład izotoników. Dobrej jakości napój izotoniczny powinien zawierać od 4 do 8 g węglowodanów na 100 ml oraz odpowiednią ilość elektrolitów, zwłaszcza sodu i potasu. Niekiedy izotoniki w swoim składzie zawierają też dodatkowe związki takie jak wapń, magnez oraz witaminy z grupy B. Ważne jest również, aby wybrać produkt wolny od syntetycznych konserwantów, barwników oraz innych zbędnych wypełniaczy.
Czy izotoniki są zdrowe? A może szkodzą?
Odpowiednia podaż płynów w diecie sportowca jest niezwykle ważna. Poza tym, że wpływa na zdolności regeneracyjne organizmu, zapobiega odwodnieniu, poprawia transport substancji odżywczych oraz pomaga utrzymać równowagę elektrolitową. Czy izotoniki są jednak zdrowe? Kto powinien unikać ich stosowania? I czy każda aktywna osoba potrzebuje izotoników?
Napoje izotoniczne stosowane przez osoby zdrowe zgodnie z zaleceniami producenta nie powinny przyczyniać się do wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. Problemy najczęściej pojawiają się wtedy, kiedy są spożywane w nadmiarze - głównie ze względu na zawartość cukru. Picie izotoników w zbyt dużej ilości może prowadzić do bólu głowy, zaburzeń żołądkowych, a nawet próchnicy zębów. Dlatego należy stosować je z umiarem i tylko wtedy, kiedy naprawdę są potrzebne.
Czy można zrobić domowy napój izotoniczny?
Sportowcom zaleca się uzupełnianie płynów zarówno podczas trwania wysiłku fizycznego, jak i po jego zakończeniu. Jeśli zależy Ci na napoju izotonicznym o prostym, przejrzystym składzie, bez zbędnych dodatków, możesz przygotować go samodzielnie we własnym domowym zaciszu.
Naturalny izotonik wykonasz, sięgając po kilka prostych składników. To świetna i zdrowsza alternatywa dla sklepowych produktów nawadniających, które często zawierają dużą ilość cukru, konserwantów i barwników.
Oto przepis na domowy izotonik, który ochroni organizm przed odwodnieniem i pomoże w utrzymaniu optymalnej równowagi elektrolitowej:
- 1 litr wody niegazowanej,
- 40 g cukru (lub 2 duże łyżki miodu),
- szczyptę soli,
- sok z cytryny.
Przygotowanie naturalnego izotoniku jest dziecinnie proste. Wystarczy wymieszać wszystkie składniki, aż się rozpuszczą, a następnie przelać do bidonu. Jeśli cukier zdecydujesz się zastąpić miodem, pamiętaj, że temperatura wody wykorzystanej do przyrządzenia napoju izotonicznego nie powinna przekraczać 40 stopni Celsjusza (w przeciwnym razie miód straci swoje dobroczynne właściwości).
Wybierz napoje izotoniczne od OstroVit i wspieraj swoją aktywność fizyczną!
Chociaż powszechnie wiadomo, że sport to zdrowie, warto mieć świadomość, że w trakcie wysiłku fizycznego w organizmie dochodzi do wielu zmian. Niewyrównane w porę mogą stać się przyczyną niebezpiecznych zaburzeń.
Osoby, które chcą zadbać o odpowiednie nawodnienie podczas intensywnych ćwiczeń, w sklepie internetowym OstroVit znajdą duży wybór napojów izotonicznych zawierających elektrolity i węglowodany. Nasze produkty wyróżniają się starannie dopracowanymi formułami i precyzyjnie dobranymi zestawami składników mineralnych. Są też dostępne w różnych wariantach smakowych, aby każdy mógł znaleźć odpowiednią wersję dla siebie.
Izotoniki od OstroVit doskonale wspierają nawodnienie, energię i regenerację u osób regularnie podejmujących intensywny wysiłek fizyczny. W zależności od indywidualnych potrzeb organizmu mogą być stosowane przed, w trakcie lub po zakończeniu treningu.
Bibliografia