Babka płesznik zwana również pchlicą lub pchlim nasieniem, to roślina występująca naturalnie w basenie Morza Śródziemnego, na obszarach Azji oraz północnej Afryki. Chociaż w Polsce wciąż mówi się o niej rzadko, to korzyści zdrowotne, jakie zapewniają jej nasiona, są znane od tysiącleci. Nasiona babki wyróżniają się przede wszystkim wysoką zawartością błonnika oraz innych drogocennych składników odżywczych.
Spis treści
- Czym jest babka płesznik?
- Nasiona babki płesznik - jak wygląda?
- Babka płesznik - właściwości i zastosowanie
- Babka płesznik - jak stosować? Dawkowanie
- Nasiona babki płesznik a picie wody
- Kleik z nasion babki stosowany na skórę
- Babka płesznik a babka jajowata
- Przeciwskazania do stosowania babki płesznik
Czym jest babka płesznik?
Babka płesznik (babka śródziemnomorska, łac. Plantago afra L.) to roślina z rodziny babkowatych o wyprostowanym kształcie. Babka posiada pionowo rozgałęzioną łodygę, która osiąga zwykle wysokość 20-40 cm. Górna część łodygi jest owłosiona, a sam korzeń rośliny jest niewielki i posiada wiele rozgałęzień bocznych. Liście rośliny są owłosione i leżą naprzeciwlegle. Z kątów liści wyrastają drobne czteroczęściowe kwiaty.
Nasiona babki płesznik - jak wygląda?
Plantago afra występuje również pod nazwą Plantago psyllium L. Słowo psyllium pochodzi z języka grackiego i oznacza pchłę — odnosi się do charakterystycznego wyglądu nasion babki płesznik. Nasiona mają jajowaty kształt i są wydłużone. Jeden z końców nasiona jest zawsze szerszy. Są również jedwabiste w dotyku. Nasiona babki wyróżniają się brązowym kolorem oraz błyszczą w słońcu strukturą. Pojedyncze nasiono ma zwykle od 1,3 do 2,7 mm długości, a w przekroju poprzecznym przyjmuje kształt rogalika.
Babka płesznik — wartościowa roślina zdrowotna
Babka płesznik od setek lat wykorzystywana jest w medycynie ludowej. Swoją popularność zawdzięcza bogactwu składników odżywczych, które znajdują się przede wszystkim w jej nasionach. Ważnym składnikiem nasion babki jest śluz znajdujący się w łupinie. Jego główne składniki to rozpuszczalna frakcja polisacharydów z kwaśnymi arabinoksylanami, kwasem galakturonowym i ramnozą, białko, olej tłusty, palanteoza, fitosterole, aukubiny i triterpeny.
Babka płesznik w Polsce
Babka płesznik wciąż nie jest popularna w Polsce. Mimo swoich unikalnych właściwości, jej uprawa wciąż jest mocno ograniczona. Nasiona babki płesznik są sporadycznie wykorzystywane w produktach leczniczych (podobnie jak babka jajowata). Oprócz nasion w ziołolecznictwie używa się również ziela babki płesznik.
Babka płesznik ma dużą zawartość błonnika. Naturalny błonnik witalny stanowi ponad dwie trzecie każdego nasiona. Podobne właściwości wykazuje inna roślina z rodziny babkowatych — babka jajowata. W Polsce zamiast Plantago psyllium i Plantago ovata uprawia się siemię lniane, które wykazuje podobne właściwości.
Babka płesznik - właściwości i zastosowanie
Nasiona babki płesznik są najczęściej stosowane u osób, które zmagają się z przewlekłymi zaparciami lub ostrą chorobą zakaźną jelit. Badacze wskazują, że babka może wykazywać chwilowe działanie przeczyszczające, zmiękczać stolec, a także przyczyniać się do szybszego osiągnięcia uczucia sytości. Dodatkowo może znajdować zastosowanie w leczeniu infekcji. Nie powinny stosować jej osoby cierpiące z powodu niedrożności jelit.
Polecane produkty
Zobacz więcej w kategorii: Zioła i ekstrakty
Problemy z przewodem pokarmowym
Jednym z najczęściej wymienianych walorów prozdrowotnych, jakie daje babka płesznik, jest łagodzenie przykrych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Śluz w połączeniu z bardzo dużą ilością błonnika wykazuje unikalne działanie na jelita — wspiera przemianę materii, hamuje wchłanianie tłuszczu i oczyszczanie organizmu, a także łagodzi bóle brzucha.
Zaparcia i biegunki
Po spożyciu nasion babki płesznik w przewodzie pokarmowym tworzy się śluz, który wspiera przesuwanie mas kałowych. Dzięki temu reguluje rytm wypróżnień i sprawdza się w leczeniu zaparć. Co ciekawe, śluz wspiera organizm również w czasie biegunek.
Zawarta w nasionach babki płesznik akubina zapewnia działanie przeciwzapalne na wątrobę.
IBS
Ze względu na swoje właściwości babka płesznik bywa również polecana osobom cierpiącym na zespół jelita drażliwego. Wspiera prawidłową pracę jelit, a jej łagodzące działanie na układ pokarmowy łagodzi symptomy wielu chorób układu pokarmowego, w tym IBS.
Otyłość
Nasiona babki płesznik mają bardzo dużą zawartość błonnika, dzięki czemu ich spożywanie może zapewniać uczucie sytości. Po połknięciu nasiona pęcznieją w żołądku, dzięki czemu znacznie wolniej odczuwamy głód.
Nasiona babki płesznik mogą również regulować wchłanianie tłuszczów, częstotliwość wypróżnień oraz przyspieszać przemianę materii, co w znacznym stopniu wspiera proces odchudzania.
Wysoki poziom cukru i cholesterolu
Naturalny błonnik witalny oraz inne prozdrowotne składniki, które znajdują się w nasionach babki płesznik, mogą regulować podwyższony poziom cukru we krwi oraz jego stężenie w moczu. Unikalne właściwości i działanie zcrowotne babki płesznik może również obejmować obniżanie poziomu złego cholesterolu.
Problemy skórne
Babka płesznik znajduje zastosowanie przy występowaniu chorób dermatologicznych, szczególnie u osób ze skórą suchą i skłonną do podrażnień. Przemywanie skóry naparem z nasion babki płesznik przynosi ulgę, wspiera gojenie ran, wykazuje działanie łagodzące na stany zapalne oraz obrzęki. Ze względu na swoje właściwości kosmetyki oraz napary z babki płesznik bywają stosowane w terapii łuszczycy, AZS, trądziku różowatego oraz różnego rodzaju podrażnień skóry głowy.
Babka płesznik - jak stosować? Dawkowanie
Nasiona babki płesznik, podobnie jak babki jajowatej, coraz częściej możemy znaleźć w sklepach zielarskich i miejscach ze zdrową żywnością w formie ziarna lub mielonego ziarna. Nasiona możemy spożywać samodzielnie lub jako dodatek do potraw, np. sałatek czy jogurtów.
Aby w pełni wykorzystać właściwości babki płesznik, zalecane jest przyjmowanie przynajmniej 8 łyżeczek nasion babki dziennie, w porcjach po 2-3 łyżeczki nasion jednorazowo. W przypadku dzieci zalecana jest dawka czterokrotnie mniejsza.
Uwaga! Należy pamiętać o tym, by nie przekraczać dziennej dawki babki płesznik. Babka nie jest polecana u osób cierpiących na niedrożność jelit, przy stanach skurczowych oraz bólach brzucha o nieznanej przyczynie.
Nasiona babki płesznik a picie wody
Bardzo ważne jest, aby podczas kuracji babką śródziemnomorską pić dużo wody. Zalecana ilość płynów podczas spożywania babki płesznik to przynajmniej 1,5 litra dziennie. Odpowiednie nawodnienie wzmacnia właściwości prozdrowotne babki płesznik.
Z babki płesznik można również przygotować prozdrowotny kleik. Pojedynczą porcję nasion babki należy zalać letnią wodą i odstawić na kilkanaście minut. Nasiona w połączeniu z wodą tworzą żel, który możemy wypić, dodać do posiłku, a nawet stosować zewnętrznie na skórę.
Kleik z nasion babki stosowany na skórę
Zewnętrzne stosowanie kleiku z babki płesznik może przynieść ulgę obolałej skórze głowy lub włosów. Przy stosowaniu na skórę najlepiej sprawdzają się zmielone nasiona babki. Tworzą one papkę, którą możemy w łatwy sposób nasączyć wacik lub okład, a następnie przetrzeć bolące lub podrażnione miejsca. Efekty zewnętrznego stosowania babki przy chorobach skóry widać zazwyczaj po kilkutygodniowej kuracji z zastosowaniem okładów łagodzących podrażnienia.
Babka płesznik a babka jajowata
Babka jajowata i babka płesznik to rośliny zdrowotne o zbliżonych właściwościach prozdrowotnych pochodzące m.in. z rejonu Morza Śródziemnego. Zarówno babka płesznik jak i babka jajowata mają niewielkie brązowe nasiona, które są bogate w błonnik witalny. W odróżnieniu od babki płesznik łupiny babki jajowatej zawierają kwaśne związki śluzowe, które regulują pracę układu pokarmowego i wykazują działanie przeczyszczające.
Zmielona babka płesznik — właściwości
Chociaż w sklepach zielarskich możemy najczęściej znaleźć babkę płesznik w formie całych nasion, to coraz większą popularnością cieszą się produkty pochodzenia roślinnego w formie zmielonej. Są łatwiejsze w przygotowaniu i szybsze w użyciu. Babkę płesznik (również wzbogaconą o babkę jajowatą) w formie proszku dodać możemy do wielu różnych dań, np. do sałatek, zup, sosów, koktajli, owsianki czy jaglanki.
Babka płesznik w formie suplementu
Przykładem suplementu z babką jest OstroVit Błonnik Witalny Vege — bogaty w błonnik rośliny proszek ze zmielonych ziaren babki płesznik oraz łusek babki jajowatej. Suplement został stworzony z myślą osobach, które chcą w naturalny sposób wesprzeć pracę układu pokarmowego. Co ciekawe, cena babki płesznik jest przybliżona do ceny dużo bardziej popularnego w naszym kraju siemienia lnianego.
Przeciwskazania do stosowania babki płesznik
Chociaż babka płesznik zawiera wiele drogocennych składników odżywczych, duże ilości naturalnego błonnika znajdujące się w jej nasionach nie są polecane osobom z niedrożnością jelit. Babki płesznik nie powinni również stosować pacjenci z chorobami przełyku i wątroby, a także z refluksem i zgagą. Przeciwskazaniem do spożywania babki płesznik jest również niedokrwistość.
Babka płesznik i jej nasiona wspierają codzienną pracę jelit, a także wykazują działanie przeciwzapalne na wątrobę. Mogą również redukować podrażnienia skóry. Aby skorzystać z ich drogocennego działania, wystarczy udać się do sklepu ze zdrową żywnością lub zamówić babkę płesznik w internecie.
Bibliografia:
