Butterfly Pea Tea to kolorowy napar, który przyciąga spojrzenia i kusi aromatycznym zapachem. Ze względu na możliwe prozdrowotne działanie, klitoria ternateńska zachęca jednak nie tylko pasjonatów barwnych i fotogenicznych płynów.
Groszek motylkowy to tropikalna roślina, uprawiana zarówno ze względu na ładny wygląd, jak i na cenne właściwości. W tradycyjnej medycynie ajurwerdyjskiej znana i stosowana jest od wieków. Uznaje się, iż roślina może wykazywać m.in. działanie relaksujące, a także przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jakie jeszcze właściwości może wykazywać niebieska herbata? Czy napar z kwiatów klitorii ternateńskiej warto włączyć do codziennej diety?
Czym jest butterfly pea tea?
Butterfly pea tea, czyli klitoria ternateńska (Clitoria ternatea L.) lub groszek motylkowy, to pnąca roślina tropikalna z rodziny bobowatych, o naprzemianlegle ułożonych liściach, której kwiaty, o wielkości ok. 4 cm, najczęściej przyjmują niebiesko-fioletowe zabarwienie i odwrócone są o 180 stopni w stosunku do kwiatów innych roślin motylkowatych. Owoce butterfly pea tea to natomiast strąki o wielkości 5-12 cm, które zawierają od 5 do 10 nasion.
Nazwa rośliny związana jest z jej kwiatami, które wyglądem przypominają żeńskie narządy rozrodcze. Ponadto pnącze, ze względu na barwę naparu, zwane jest również niebieską herbatą. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, iż "niebieska herbata" to nazwa stosowana umownie. Tak naprawdę roślina nie ma nic wspólnego z tradycyjną herbatą, pozyskiwaną z liści rośliny Camellia sinensis. Butterfly pea tea to po prostu napar przyrządzany z suszonych kwiatów klitorii ternateńskiej.
Za naturalne środowisko klitorii ternateńskiej uznaje się kontynent afrykański, jednakże roślina szybko rozprzestrzeniła się po całym świecie. W niektórych krajach o tropikalnym klimacie traktowana jest jako roślina ozdobna, ze względu na ładny wygląd. W krajach Azji często wykorzystywana jest jako barwnik do żywności. Niekiedy klitoria ternateńska stosowana jest również jako nawóz, jednak najczęściej roślinę wykorzystuje się w ziołolecznictwie - to pnącze o prozdrowotnych właściwościach, doskonale znane w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. W Europie ręcznie zbierane kwiaty są wykorzystywane do przygotowania niebieskiej herbaty. Czym wyróżnia się ten napój i kiedy warto po niego sięgać?
Składniki aktywne obecne w klitorii ternateńskiej
Niebieska herbata to bogactwo składników aktywnych. W klitorii ternateńskiej można wyróżnić związki, takie jak antocyjany, którym roślina zawdzięcza niebieską barwę, a także flawonoidy, laktony, fitosterole czy terpenoidy.
Ponadto butterfly pea tea zawiera silne przeciwutleniacze, takie jak kwas p-kumarowy czy kaemferol, oraz delfinidyno- 3,5 – glukozyd. W skład rośliny wchodzą także związki, takie jak witamina A, błonnik pokarmowy i kwasy tłuszczowe.
W korzeniach i liściach klitorii ternateńskiej można znaleźć również triterpenoidy oraz glikozydy flawonoorganiczne i alkaloidy.
Właściwości butterfly pea tea
W tradycyjnej medycynie ajurwerdyjskiej butterfly pea tea wykorzystywano ze względu na właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające. Ponadto klitoria ternateńska stosowana była w celu poprawy pracy mózgu oraz jako substancja moczopędna. Wykorzystywano ją również jako odtrutkę na ukąszenia węży i skorpionów. Co dziś wiemy o niebieskiej herbacie? Jakie właściwości butterfly pea tea zostały potwierdzone naukowo?
Ponieważ klitoria ternateńska jest bogata w antyoksydanty, roślina może zwalczać wolne rodniki w organizmie człowieka oraz niwelować reaktywne formy tlenu. Jednocześnie butterfly pea tea może zmniejszać stres oksydacyjny i opóźniać procesy starzenia.
Dodatkowo niebieska herbata może zmniejszać ryzyko rozwoju cukrzycy - regularne picie naparu z rośliny może zwiększać poziom antyoksydantów w ustroju, a jednocześnie przyczyniać się do obniżenia poziomu glukozy we krwi. Ponadto klitoria ternateńska może działać przeciwhiperglikemicznie i poprawiać wydzielanie insuliny oraz zapobiegać nadmiernemu wchłanianiu cukrów z żywności. Roślina może również chronić komórki przed uszkodzeniem i powikłaniami związanymi z cukrzycą.
Regularne spożywanie butterfly pea tea może korzystnie wpływać także na układ sercowo-naczyniowy. Związki aktywne obecne w naparze mogą odpowiadać za regulację naczyń włosowatych i uszczelnianie naczyń krwionośnych, a także mogą wzmacniać układ krążenia. Ekstrakt z klitorii ternateńskiej może poprawiać funkcję naczyń i wykazywać działanie przeciwnadciśnieniowe. Jednocześnie roślina może przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL oraz wzrostu stężenie frakcji HDL w surowicy krwi. Ze względu m.in. na obecność bioaktywnych antocyjanów w niebieskiej herbacie, napar może wykazywać działanie hipolipidemiczne.
Butterfly pea tea może także wspomagać trawienie i usuwanie toksyn z organizmu oraz wspierać prawidłową pracę układu pokarmowego. Roślina może również działać przeciwzapalnie, hamując aktywność enzymów odpowiedzialnych za występowanie stanów zapalnych w ustroju. Dodatkowo wodny ekstrakt klitorii ternateńskiej może zmniejszać poziom leptyny w osoczu oraz wolnych kwasów tłuszczowych i może obniżać lipemię poposiłkową. Wstępne badania sugerują, że substancje obecne w butterfly pea tea mogą blokować syntezę komórek tłuszczowych i sprzyjać redukcji masy ciała, jednak potrzeba dalszych badań, aby potwierdzić korzystny wpływ rośliny na odchudzanie.
Klitoria ternateńska może wykazywać działanie uspokajające i relaksujące. Może łagodzić napięcie i stres oraz poprawiać nastrój. Butterfly pea tea może zwiększać poziom energii w ustroju i poprawiać koncentrację. Dodatkowo roślina może pozytywnie wpływać na kondycję skóry, włosów i paznokci. Napój może zmniejszać widoczność zmarszczek i przyczyniać się do rozjaśnienia skóry. Może także sprzyjać redukcji przebarwień. Dodatkowo niebieska herbata może wspierać porost włosów i wzmacniać mieszki włosowe oraz płytkę paznokciową.
Jak zaparzyć niebieską herbatę?
Aby móc korzystać z dobroczynnych właściwości butterfly pea tea, należy odpowiednio ją przygotowywać. W jaki sposób parzyć klitorię ternateńską?
Susz rośliny (4-6 kwiatów) należy zalać bardzo gorącą wodą, o temperaturze 90-100ºC. Następnie filiżankę należy przykryć i odstawić na ok. 7 minut do zaparzenia. Istotne jest, iż niebieskiej herbaty nie powinno się zaparzać ponownie - jedna porcja suszu wystarczy do przyrządzenia jednej filiżanki naparu.
Butterfly pea tea bez dodatków charakteryzuje się ziołowym, lekko ziemistym i drzewnym aromatem. Ponieważ roślina jest wrażliwa na zmiany pH, po dodaniu do napoju cytryny, herbata może zabarwić się na fioletowo.
Klitoria ternateńska - zastosowanie
Choć w Europie butterfly pea tea najczęściej wykorzystywana jest do przyrządzania niebieskiej herbaty, klitoria ternateńska wyróżnia się szerokim zastosowaniem.
Roślina używana jest jako barwnik do żywności, a także jako składnik wielu dań. W Malezji ekstrakt rośliny stosowany jest do produkcji kleistego ryżu, znanego jako kerab. W Birmie z kolei kwiaty klitorii ternateńskiej są zawijane w ciasto i smażone. Z butterfly pea tea wytwarza się również syropy i popularny w Australii alkohol, jakim jest Ink Gin.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania klitorii ternateńskiej
Butterfly pea tea to napój, który może stanowić ciekawą alternatywę dla tradycyjnej herbaty. Wciąż trwają badania naukowe dotyczące możliwych prozdrowotnych właściwości rośliny i skutków ubocznych wynikających z jej stosowania. Do tej pory nie stwierdzono, aby spożywanie klitorii ternateńskiej było niebezpieczne. Zaobserwowano jednak, iż przyjmowanie niebieskiej herbaty w nadmiernych ilościach może przyczynić się do występowania nudności i biegunek. Dlatego też warto zachować umiar, włączając do codziennej diety napar z klitorii ternateńskiej.
Nasze bestsellery
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18926895/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34681074/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34622460/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36461234/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4337202/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5759795/
