Chaga to grzyb pasożytniczy porastający drzewa liściaste, który wyróżnia się bogactwem cennych składników, co sprawia, że jest określany mianem grzyba witalnego. To mikroorganizm wykorzystywany w suplementach diety, który może wspierać odporność organizmu, a jednocześnie może wykazywać właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Chaga - na co pomaga? Jak działa błyskoporek podkorowy? Jak stosować hubę brzozową?
Spis treści
Chaga - co to? Czym jest błyskoporek podkorowy?
Chaga (z języka łacińskiego Inonotus obliquus), znana również jako błyskoporek podkorowy czy huba brzozowa, to gatunek grzyba pasożytniczego z rodziny szczeciniakowatych. To grzyb rosnący na drzewach liściastych, który najczęściej porasta brzozy. To mikroorganizm atakujący osłabione części drzew, który prowadzi do ich choroby i tworzy na nich charakterystyczne narośle o nieregularnym kształcie i czarnej barwie, które wyglądem przypominają ciemną bryłę ziemi przytwierdzoną do kory.
Chaga od setek lat jest wykorzystywana przez mieszkańców Rosji i Syberii, jednak błyskoporka podkorowego można spotkać również w innych państwach Azji, a także w Ameryce Północnej oraz w Europie - w Polsce huba brzozowa występuje rzadko, dlatego też znajduje się na Czerwonej Liście roślin i grzybów Polski, i jest gatunkiem objętym częściową ochroną.
Błyskoporek podkorowy jest obecny zarówno w lasach, jak i w parkach czy na pojedynczo rosnących drzewach. Mikroorganizm można znaleźć na korze drzew o każdej porze roku, jednak najłatwiej hubę brzozową zaobserwować wówczas, gdy drzewa są pozbawione liści.
W Polsce chaga jest uznawana za grzyb niejadalny, choć w innych częściach świata błyskoporek podkorowy bywa wykorzystywany w celach kulinarnych.
Chaga - składniki
Błyskoporek podkorowy wykazuje szereg cennych właściwości, które zawdzięcza substancjom obecnym w owocnikach huby brzozowej. Zgodnie z wynikami badań naukowych chaga zawiera składniki, takie jak m.in.:
- polisacharydy, takie jak beta-glukany,
- związki steroidowe,
- fosfolipidy,
- związki fenolowe, takie jak flawonoidy,
- nienasycone kwasy tłuszczowe,
- triterpenoidy,
- błonnik pokarmowy,
- hemiceluloza,
- ubichinon,
- witaminy, m.in. witamina K czy witaminy z grupy B,
- składniki mineralne, np. cynk czy potas.
Tym samym chaga jest uznawana za grzyb witalny, który zgodnie z dostępnymi danymi, w Polsce był stosowany już w V w. n.e., ciesząc się dużą popularnością również w czasach średniowiecza.
Polecane suplementy diety z grzybem chaga
Chaga - właściwości. Jak działa błyskoporek podkorowy?
Zgodnie z wynikami badań naukowych chaga może wykazywać właściwości przeciwutleniające, stanowiąc źródło antyoksydantów. Tym samym błyskoporek podkorowy może neutralizować wolne rodniki i reaktywne formy tlenu, a także może zmniejszać stres oksydacyjny i opóźniać proces starzenia. Co więcej, huba brzozowa może pozytywnie oddziaływać na odporność organizmu, stymulując wytwarzanie białych krwinek, a także zwalczając szkodliwe drobnoustroje. Jakby tego było mało, grzybki chaga mogą również wykazywać potencjał przeciwzapalny, zmniejszając stany zapalne i hamując produkcję cytokin prozapalnych. Mikroorganizm może też działać przeciwwirusowo i może wpływać na komórki odpornościowe odpowiedzialne za reakcje alergiczne na niektóre produkty żywnościowe, przyczyniając się do zmniejszenia objawów alergii pokarmowych.
Wstępne analizy wskazują, że ekstrakt z błyskoporka podkorowego może pozytywnie wpływać na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, co wynika z faktu, iż grzyb może oddziaływać na poziom cholesterolu, przyczyniając się do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL, a także do zmniejszenia zawartości trójglicerydów. Jednocześnie badania sugerują, że chaga może powodować wzrost poziomu cholesterolu HDL, który jest uznawany za "dobry" cholesterol.
Dodatkowo przypuszcza się, iż huba brzozowa może wykazywać właściwości przeciwhiperglikemiczne, pozytywnie oddziałując na gospodarkę glukozowo-insulinową. Wyniki przeprowadzonych badań informują, że błyskoporek podkorowy może powodować obniżenie poziomu cukru we krwi, a także może zmniejszać insulinooporność. Ponadto chaga może korzystnie oddziaływać na pracę układu pokarmowego, wspomagając zwalczanie wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Choć chaga może wykazywać szereg cennych właściwości, warto zwrócić uwagę na fakt, iż dotychczas przeprowadzone badania naukowe bazowały na zwierzętach lub metodzie in vitro. Tym samym wciąż potrzebne są dalsze analizy, skupiające się wokół wpływu błyskoporka podkorowego na ustrój człowieka, które umożliwiłyby uzyskanie pożądanych informacji na temat działania huby brzozowej na ludzki organizm.
Błyskoporek podkorowy - zastosowanie
Chaga grzyby można wykorzystywać na wiele sposobów. Z błyskoporka podkorowego można przygotowywać nalewki, wywary oraz odwary. Grzyb jest stosowany jako substytut herbaty, a także używany jako składnik antybakteryjnego mydła. Coraz częściej huba brzozowa jest wykorzystywana również jako składnik kawy czy czekolady do picia, a na rynku można znaleźć również kosmetyki zawierające błyskoporka podkorowego.
Rosnącym zainteresowaniem wśród konsumentów cieszą się również suplementy diety zawierające grzybki chaga, które są dostępne w różnych formach - na sklepowych półkach można znaleźć błyskoporka podkorowego m.in. w postaci proszku czy w formie kapsułek z chaga.
Suplementy z chaga - jaki preparat z hubą brzozową wybrać?
Na rynku można znaleźć jednoskładnikowe preparaty, zawierające wyłączenie ekstrakt z chaga, a także kompleksowe produkty, które dostarczają do ustroju również inne, wartościowe składniki, np. inne grzyby witalne, takie jak soplówka jeżowata czy maczużnik chiński, a dobór odpowiedniego suplementu stanowi kwestię indywidualnych potrzeb i preferencji konsumenta.
Poszukując wysokiej jakości preparatu z hubą brzozową, warto zwrócić uwagę na standaryzację produktu. Najlepszy produkt z chaga zawiera bowiem ekstrakt standaryzowany na zawartość cennych substancji, jakimi są polisacharydy czy trójterpeny, a także wyróżnia się wskaźnikiem DER, który wyraża stosunek ilości surowca do ilości uzyskanego produktu.
Jak stosować grzyb chaga?
W badaniach naukowych najczęściej wykorzystuje się błyskoporka podkorowego w porcjach wynoszących 500- 1500 mg ekstraktu z grzyba. Ze względu na niewielką liczbę badań naukowych z udziałem ludzi, wciąż brakuje szczegółowych danych dotyczących rekomendowanej porcji suplementu diety z hubą brzozową.
Zgodnie z niektórymi wytycznymi chaga powinna być dostarczana do ustroju 1 raz dziennie w trakcie posiłku. Inne dane wskazują, że hubę brzozową można spożywać 3 razy w ciągu dnia - rano, popołudniu i wieczorem. Decydując się na stosowanie preparatów z grzybem chaga należy więc kierować się wytycznymi producenta umieszczonymi na opakowaniu produktu.
Ze względu na fakt, iż grzybki chaga nie działają doraźnie, w celu uzyskania oczekiwanych rezultatów, zaleca się regularne stosowanie błyskoporka podkorowego przez ok. 4-6 tygodni.
Chaga - skutki uboczne
Grzyb chaga stosowany w umiarkowanych ilościach, zgodnie z rekomendacją producenta, nie powinien przyczyniać się do występowania niepożądanych objawów. Ze względu na obecność szczawianów w hubie brzozowej, nadmierna podaż grzyba może przyczynić się jednak do powstawania kamieni nerkowych i uszkodzenia nerek. Co więcej, wśród niektórych konsumentów mogą występować niepożądane objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, bóle brzucha, biegunki czy zgaga. Dlatego też decydując się na stosowanie huby brzozowej, nie należy przekraczać zalecanej porcji preparatu zawierającego grzyba.
Chaga - przeciwwskazania
Grzyb chaga nie powinien być stosowany przez osoby przyjmujące leki immunosupresyjne oraz przeciwcukrzycowe, co wynika z faktu, iż huba brzozowa może wchodzić w interakcje z farmaceutykami, powodując zaburzenia gospodarki cukrowo-insulinowej oraz wykazując działanie przeciwzakrzepowe.
Wyniki badań naukowych sugerują, że błyskoporek podkorowy może hamować agregację płytek krwi i zwiększać ryzyko krwawienia, co sprawia, że nie zaleca się przyjmowania grzyba przed planowanymi operacjami czy zabiegami.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38116085/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33947037/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38813471/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35451393/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31679287/
