Dziewanna to okazała i dostojna roślina pełna charakterystycznych, żółtych kwiatów, którą można spotkać zarówno podczas spaceru po lesie, polach, jak i łąkach, a także w przydomowym ogródku. Jednak roślina wyróżnia się nie tylko ciekawym wyglądem, ale również wieloma prozdrowotnymi właściwościami.
Spis treści
Dziewanna to magiczna roślina, którą dawniej wykorzystywano do ochrony przed nieszczęściami i złymi mocami. Dziś może stanowić wsparcie w okresie infekcji, szczególnie górnych dróg oddechowych, gdyż może wykazywać m.in. działanie wykrztuśne i mukolityczne. Jakie jeszcze sekretne moce kryje w sobie dziewanna? I w jaki sposób można je wykorzystać?
Dziewanna - co to jest?
Dziewanna to roślina z rodziny trędownikowatych, należąca do bylin, które wyróżniają się okazałymi kwiatami. Lubi suche stanowiska i potrafi rosnąć na terenach skalistych lub piaszczystych. Może osiągać duże wymiary, nawet powyżej 2 metrów. Swoją nazwę zawdzięcza natomiast słowiańskiej bogini łowów i dzikiej zwierzyny.
Dziewannę można spotkać zarówno na polach, łąkach, jak i w przydomowych ogródkach. Z języka angielskiego jej nazwa, często tłumaczona jest jako "złota pochodnia", ponieważ roślina pełna jest żółtych kwiatów, które mienią się w blasku promieni słonecznych.
Dziewanna znana jest ze swoich właściwości już od czasów średniowiecza. Ponadto dawniej uważano ją za magiczną roślinę - miała chronić przed wieloma nieszczęściami, m.in. przed uderzeniami pioruna, ogniem i złem. Dodatkowo według legend, czarownice używały dziewanny jako knota do świec i wykorzystywały roślinę w trakcie rytuałów. Co więcej, kwiatów dziewanny używano, aby:
- chronić związki miłosne oraz przeganiać niechcianych adoratorów,
- strzec przed dzikimi zwierzętami i dodawać sobie odwagi,
- odpędzać negatywne emocje,
- chronić przed koszmarami sennymi.
Współcześnie jednak, kwiaty dziewanny są wykorzystywane ze względu na prozdrowotne właściwości i bogactwo substancji aktywnych. Wyróżnić można trzy gatunki, które najczęściej są stosowane w ziołolecznictwie, a mianowicie:
- Verbasum thapsus – dziewannę drobnokwiatową,
- Verbasum densiflorum – dziewannę wielkokwiatową,
- Verbascum nigrum - dziewannę pospolitą.
Kwiaty dziewanny - bogactwo cennych związków
Najczęściej wykorzystywaną, ze względu na prozdrowotne właściwości, częścią rośliny jest jej kwiat, zwany również koroną. To właśnie w nim można znaleźć wiele cennych substancji aktywnych, m.in.:
- saponiny,
- flawonoidy,
- karotenoidy,
- irydoidy i ich glikozydy,
- polisacharydy,
- garbniki.
Polecane produkty
Dziewanna - właściwości
Dzięki bogactwu wyżej wymienionych substancji dziewanna może wykazywać właściwości przeciwbakteryjne, a także przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbólowe.
Dodatkowo roślina może być wykorzystywana jako środek uspokajający, a także jako wsparcie układu sercowo-naczyniowego - dziewanna może zwiększać siłę skurczu mięśnia sercowego, a także przepływ krwi przez naczynia wieńcowe.
Może być stosowana w łagodzeniu objawów występujących podczas infekcji górnych dróg oddechowych, a także w czasie przeziębienia, grypy czy zapalenia zatok. Wynika to z faktu, iż dziewanna może wykazywać działanie wykrztuśne, czyli wspomagać odkrztuszanie zalegającej wydzieliny, oraz mukolityczne, które ją rozrzedza.
Dodatkowo roślina może działać moczopędne i przeciwskurczowo, a tym samym może zmniejszać bóle menstruacyjne. Może również łagodzić dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zwłaszcza w czasie biegunki czy kolki jelitowej.
Kwiat dziewanny może działać także regenerująco na naskórek, przyspieszając gojenie niewielkich ran i otarć, a także może łagodzić podrażnienia. Odwar z nasion dziewanny może także pozytywnie wpływać na odmrożenia i sprzyjać regeneracji popękanej skóry.
Roślina może być wykorzystywana w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji wrażliwej i podrażnionej skóry. Ponadto może być również używana jako wsparcie struktury włosa - dziewanna może wzmacniać włosy, zapewniać kosmykom blask i miękkość, a dodatkowo może działać rozjaśniająco.
Zastosowanie dziewanny
Dziewannę może wykorzystać do przygotowania m.in.:
- wywarów,
- syropów,
- naparów,
- nalewek,
- olejków,
- okładów.
Dziewanna w formie olejku może być stosowana jako dodatek do kąpieli lub jako element codziennej pielęgnacji włosów czy skóry. Syrop z rośliny sprawdzić się może natomiast jako wsparcie w okresie infekcji, a także jako środek łagodzący w czasie podrażnienia gardła. Podobne działanie mogą wykazywać napary czy wywary z dziewanny.
Jak samodzielnie przygotować napar i syrop z dziewanny?
Prozdrowotne właściwości rośliny można bez problemu wykorzystać w życiu codziennym, samodzielnie przygotowując mieszanki bogate w cenne związki aktywne.
Napar z dziewanny
Do przygotowania naparu, który może być wykorzystywany m.in. w celu łagodzenia kaszlu czy podrażnień gardła, potrzebna jest woda i susz z dziewanny. Jedną łyżkę suszonych kwiatów należy zalać 0,5 l wrzącej wody. Następnie należy przykryć naczynie i pozostawić do zaparzenia. Po kilkunastu minutach napar należy odcedzić i płyn o prozdrowotnym działaniu gotowy.
Syrop z dziewanny
Samodzielnie przygotowanie syropu z dziewanny może być nieco trudniejsze, jednak na pewno sobie poradzisz i z tym zadaniem.
Do wykonania produktu potrzebne ci będą składniki, takie jak:
- szklanka kwiatów dziewanny,
- szklanka cukru,
- 1,5 szklanki wody,
- łyżeczka soku z cytryny.
Jak przygotować syrop z dziewanny?
W pierwszej kolejności warto oberwać kwiaty rośliny, oczyścić je i umieścić w dużym garnku, a następnie zalać zimną wodą. Doprowadzić do wrzenia, a potem zdjąć z ognia i pozostawić w naczyniu na 24 godziny.
Po upływie doby, wywar odcedzić, najlepiej przez gazę lub lnianą ściereczkę. Kwiaty wyrzucić a do pozostałego płynu dodać cukier i sok z cytryny. Przygotowany roztwór gotować na małym ogniu minimum godzinę. Gotowy syrop zlać do szklanych butelek lub słoiczków.
Przeciwwskazania do stosowania dziewanny
Dziewannę można uznać za bezpieczną roślinę, która nie powinna przyczyniać się do występowania niepożądanych objawów.
Jedynym przeciwwskazaniem do stosowania preparatów bogatych w dziewannę może być nadwrażliwość na którąkolwiek ze substancji czynnych wykorzystanych w produkcie.
Bibliografia:
- https://lekwpolsce.pl/download.php?dokid=516fa7d6a42a7&preview=1
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35088467/
- https://link.springer.com/article/10.1007/s11101-014-9361-5
