Joga to system ćwiczeń duchowych i fizycznych, który powstał w Indiach wiele tysięcy lat temu. Podstawowym celem jej praktykowania jest uzyskanie harmonii pomiędzy duszą, ciałem i umysłem. Ćwiczenie jogi może przyczyniać się do uzyskania równowagi psychicznej i fizycznej, jak również do poprawy wielu parametrów zdrowotnych.
Spis treści
Jakie dokładnie korzyści mogą wynikać z regularnego praktykowania jogi? Jak zacząć ją ćwiczyć i czy joga to dyscyplina dla każdego?
Historyczny zarys jogi
Trudno jednoznacznie określić, kiedy powstała joga. Najstarsze źródła donoszą, że praktykowano ją w Indiach już 3300-1300 lat przed naszą erą. Można jednak przypuszczać, że jej początki sięgają jeszcze dalej...
Filozofia jogi ewoluowała w czasie tysiącleci, a żyjący około II wieku przed naszą erą Patańdżali, uznawany za ojca jogi klasycznej, stworzył również jeden z najważniejszych traktatów dotyczących tej filozofii, znany jako jogasutra.
W dziele zawarto 195 sutr, czyli krótkich aforyzmów i zwrotów oraz 1161 słów, podzielonych na cztery rozdziały. Każda część jogasutry miała na celu zdefiniowanie jogi i wyjaśnienie, jak ją praktykować, aby osiągnąć wyzwolenie. Wówczas celem praktykowania jogi było bowiem pozyskanie mocy bogów poprzez wykonywanie trudnych dla ciała ćwiczeń.
Od II wieku naszej ery praktyka ewoluowała, rozprzestrzeniając się na całym świecie.
Zachód odkrył Indie w XIV wieku. Wówczas praktykę jogi przypisywano wierze hinduskiej i uznawano za pogańskie poczynania. Do końca XIX wieku jej praktykowanie było więc zakazane.
Za jednego z najważniejszych, współczesnych mistrzów jogi uważany jest Swami Vivekananda, który pod koniec XIX wieku uświadomił ludziom, czym naprawdę jest praktyka jogi i jakie może nieść ze sobą korzyści.
W XX i XXI wieku joga stała się modną praktyką wśród ludzi. Zaczęły pojawiać się także nowe style, dostosowane do poszczególnych społeczeństw i ich przekonań. W Polsce joga znana jest głównie w formie Hatha jogi, chociaż istnieją również inne style praktykowania tej filozofii.
Co to jest joga?
Joga to filozofia życia, którą trudno jednoznacznie zdefiniować. Można przyjąć, iż jest to zestaw ćwiczeń, zwanych pozycjami lub asanami, które połączone są z medytacją i technikami oddechowymi. Jej celem jest zjednoczenie organizmu w spójną całość - zarówno duszy, ciała, jak i umysłu.
Ponieważ "asana" w wolnym tłumaczeniu oznacza "wygodną pozycję", każda pozycja jogi traktowana jest jako optymalna i odpowiednia dla osiągnięcia równowagi i dobrego samopoczucia.
Joga nie jest typową dyscypliną sportową, a raczej systemem ćwiczeń, które mogą wpływać na rozwój fizyczny i psychiczny człowieka.
Rodzaje jogi
Istnieje wiele różnych rodzajów jogi, do popularnych form filozofii można zaliczyć np.:
- Hatha Joga - najbardziej rozpowszechniona forma jogi na Zachodzie. Polega na łączeniu i utrzymywaniu pozycji asan przy jednoczesnej koncentracji nad oddechem. Ważną częścią hatha jogi jest także relaksacja. Celem jej stosowania jest poprawa elastyczności ciała oraz redukcja nadmiernego napięcia i stresu.
- Kundalini Joga - to rodzaj jogi, który pozwala zharmonizować ośrodki energetyczne. Koncentruje się na ćwiczeniach pozycji asan, oddechu, medytacji i relaksacji. Celem jego stosowania jest uwolnienie od codziennego stresu i poprawa równowagi fizycznej oraz psychicznej.
- Joga Iyengara - swobodne podejście do ćwiczeń, w których można wykorzystywać również różnego rodzaju sprzęty. Stworzona z myślą o początkujących, może wspierać rozwój fizyczny i duchowy.
- Joga Nidra - to praktyka głowy, polegająca na leżeniu i wsłuchiwaniu się w głos prowadzącego. Nie kształtuje ciała, jednak pozwala mu się zrelaksować. Może ukoić nerwy i pomóc się wyciszyć.
- Bikram Joga - dynamiczny styl jogi, którą praktykuje się w temperaturze około 40°C. Składa się z 26 asan hatha jogi. Wysoka temperatura praktyki ma sprawić, że ciało będzie bardziej elastyczne, a istniejące napięcia zostaną zredukowane.
To tylko niektóre z istniejących rodzajów jogi. Istnieją też praktyki znane jako Vinyasa joga, Ashtanga Vinyasa joga, Yin Joga czy też joga prenatalna.
Każdy rodzaj jogi nieco różni się od pozostałych jej form i może inaczej wpływać na organizm człowieka.
Polecane produkty
Co daje joga? Zalety uprawiania jogi
Joga, jak każda aktywność fizyczna wykonywana regularnie, może oddziaływać na poprawę wydolności i kondycji, zwiększenie elastyczności i gibkości ciała, a także na przyrost siły. Jednocześnie joga może rozciągać mięśnie i ścięgna oraz wzmacniać stawy. Może również wspierać zachowanie prawidłowej postawy ciała i korzystnie wpływać na kręgosłup. Wykonywanie intensywnych sekwencji jogi może także wspierać budowę masy mięśniowej.
Praktykowanie jogi może zmniejszać poziom stresu, rozluźniać i odprężać ciało. Może również zwiększać świadomość własnego oddechu i pobudzać przemianę materii oraz wspomagać kształtowanie sylwetki.
Poranna joga może motywować do działania i dostarczać do organizmu energię niezbędną do wykonywania codziennych aktywności. Z kolei joga uprawiana wieczorem może zredukować zmęczenie po całym dniu, zmniejszyć napięcia powstałe w organizmie i pomóc zrelaksować całe ciało, a tym samym pozytywnie wpłynąć na jakość snu.
Praktykowanie jogi może także poprawiać przepływ krwi i pozytywnie oddziaływać na dotlenienie organizmu. Regularne ćwiczenia mogą wzmacniać odporność, poprawiać funkcjonowanie układu pokarmowego i zmniejszać ból różnych partii ciała. Niektóre ćwiczenia mogą także rozciągać i rozluźniać miednicę, a tym samym joga może łagodzić dolegliwości bólowe związane z menstruacją.
Joga na odchudzanie - czy wpływa na redukcję masy ciała?
Praktykowanie jogi może rozciągać ciało, wzmacniać i modelować sylwetkę, a także przyspieszać przemianę materii. W zależności od wybranej techniki ćwiczeń oraz czasu trwania wysiłku organizm może spalić od 150 do nawet 500 kcal.
Dlatego też połączenie jogi ze zdrowym stylem życia i zbilansowaną dietą, może przyczynić się do zmniejszenia masy ciała. Jednakże warto pamiętać, że odchudzanie nie jest celem praktykowania jogi, a jedynie "skutkiem ubocznym".
Joga - dla kogo? Kto może praktykować jogę?
Joga to praktyka, którą mogą wykonywać niemal wszyscy, o ile nie istnieją żadne ograniczenia zdrowotne.
Jogę mogą uprawiać zarówno młodzi, jak i starsi. To praktyka odpowiednia dla osób w każdym wieku.
Do przeciwwskazań w ćwiczeniu asan można zaliczyć osteoporozę, choroby narządów ruchu lub zaburzenia równowagi, aczkolwiek i w tych sytuacjach warto skonsultować się z lekarzem w celu potwierdzenia zagrożenia wynikającego z uprawiania jogi.
Warto pamiętać, aby pozycje i asany wykonywać w miarę swoich możliwości. Niewłaściwe wykonywanie ćwiczeń czy też nadmierne eksploatowanie własnego ciała może przyczynić się do wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych.
Joga - jak zacząć ćwiczyć?
Jeśli chcesz zacząć ćwiczyć jogę, połowa sukcesu już za Tobą. W końcu wykazałeś chęć i zainteresowanie. Teraz ubierz się wygodnie i zdejmij buty.
Możesz skorzystać z dostępnych w wielu miastach kursów stacjonarnych, które odbywają się w towarzystwie certyfikowanych instruktorów. Możesz również praktykować jogę w domowym zaciszu razem z kursem online lub filmikami instruktażowymi z youtube.
Joga uprawiana w domu może być bezpieczna, jeśli rozpoczniesz od podstawowych asan i uważnie będziesz podążać za wskazówkami prowadzącego.
Przed rozpoczęciem praktyki warto znaleźć dogodne miejsce, w którym będziesz mógł się wyciszyć i bez skrępowania wykonywać poszczególne ruchy i pozycje oraz w pełni skupić się na wykonywanych ćwiczeniach i oddechu.
Niezbędny sprzęt do jogi
Joga nie wymaga wiele kosztownego sprzętu. Do rozpoczęcia praktyki może się jednak przydać mata do ćwiczeń. Dobrze dobrana pozwala zwiększyć bezpieczeństwo i komfort wykonywanej praktyki.
Mata powinna być antypoślizgowa, trwała i odpowiednio gruba, aby zamortyzować ciało i stawy. Warto także zwrócić uwagę na jej długość, powinna być tak dopasowana do wzrostu osoby praktykującej, aby pokrywała całe ciało, niezależnie od wykonywanej pozycji.
Ważna jest także odzież i obuwie, a raczej jego brak. Odpowiedni strój do jogi to taki, w którym będzie Ci wygodnie. Najczęściej wśród pań sprawdzają się legginsy i sportowy stanik oraz koszulka, z kolei wśród panów wygodny dres. Jogę warto praktykować na boso, gdyż pozytywnie wpływa to na przyczepność. Dodatkowo w czasie jogi aktywnie pracuje się także stopami.
Czy potrzebne są jeszcze inne sprzęty?
Na samym początku przygody z jogą warto skupić się na wykonywaniu poszczególnych pozycji na macie. Z czasem sam przekonasz się, czy potrzebujesz dodatkowego sprzętu do praktykowania jogi.
Wśród akcesoriów często używanych wśród joginów można wyróżnić:
- kostki do jogi, które mogą ułatwić wykonywanie poszczególnych asan,
- wałki do jogi, które mogą zapewnić odpowiednie podparcie ciała, zwiększyć wygodę wykonywanych ćwiczeń i zmniejszyć ryzyko kontuzji,
- poduszki do medytacji, które mogą wspierać utrzymanie prawidłowej i wygodnej pozycji ciała,
- woreczki na oczy, które podczas joga nidry mogą być pomocne w relaksacji i odcięciu się od świata zewnętrznego,
- paski do jogi, które mogą przydać się w pozycjach rozciągających plecy i nogi, a także wówczas, kiedy nie możesz dosięgnąć stopy podczas asany.
Warto jednak pamiętać, iż w praktykowaniu jogi nie chodzi o używanie różnorodnych sprzętów, a o uzyskanie jedności i harmonii ciała, duszy i psychiki. Ponadto joga może wpływać na poprawę kondycji i samopoczucia, niezależnie od tego, czy wykonywana jest z pomocą specjalistycznego sprzętu, czy też nie.
Wszelkie akcesoria mogą zwiększyć intensywność asan, a także pozytywnie wpłynąć na komfort ćwiczącego.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28437149/
- http://212.87.236.17:8080/Content/6233/12_Stec_Aktywnosc.pdf
- https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/283448
- https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/283448
