Krwawienie z nosa – przyczyny, objawy, sposoby postępowania

Krwawienie z nosa to często występujące zjawisko, które może mieć wiele różnych przyczyn. Choć w większości przypadków krwotok z nosa jest niegroźny i ustaje samoistnie, regularne krwawienie z nosa nie powinno być bagatelizowane, gdyż może być związane z występowaniem poważniejszych schorzeń i chorób. Krew z nosa przyczyny - dlaczego leci krew z nosa? Krew z nosa co robić - jak zatamować krew z nosa? Częste krwotoki z nosa i bóle głowy - od czego może lecieć krew z nosa?

Czym jest krwawienie z nosa?

Krwawienie z nosa (z języka łacińskiego Epistaxis), znane również jako epikstaksja, polega na utracie krwi, pochodzącej z jamy nosowej. To powszechne zjawisko, które może występować niezależnie od wieku i stanu zdrowia.

Przyczyny krwawienia z nosa mogą być banalne, jednak krew z nosa może stanowić również objaw poważniejszych schorzeń. Choć epikstaksji nie należy traktować jako odrębnej jednostki chorobowej, krwawień z nosa nie należy także lekceważyć, w szczególności wówczas, gdy krwawienie pojawia się regularnie lub wyróżnia się dużą intensywnością.

Budowa nosa i jego znaczenie

Ponieważ nos człowieka odgrywa różnorodne role w ustroju, jego budowa jest dość skomplikowana. To struktura znajdująca się w centralnej części twarzy, której dokładny wygląd jest cechą osobniczą, zależną m.in. od genów.

Część nosa widoczna gołym okiem to nos zewnętrzny, w którym można wyróżnić nasadę nosa, trzon oraz wierzchołek. To struktura zbudowana z chrząstek i kości, która jest pokryta skórą. Z kolei nos wewnętrzny, czyli jama nosowa, z tyłu jest połączona z nosową częścią gardła, natomiast z przodu wyróżnia się nozdrzami przednimi. W jamie nosowej można znaleźć przegrodę, która dzieli nos na dwie części.

Polecane suplementy diety

Budowa nosa - przegroda nosa

Nos stanowi początek dróg oddechowych, a jednocześnie odpowiada za ogrzewanie, filtrowanie i oczyszczanie powietrza. To wyniosłość w obrębie twarzy uznawana również za narząd węchu, który wraz z zatokami przynosowymi może wpływać na tembr i barwę głosu.

Nos jest zbudowany m.in. z jamy nosowej, która jest przedzielona na dwie części z pomocą przegrody chrzęstno-kostnej, stanowiącej swego rodzaju rusztowanie, na którym mogą opierać się miękkie tkanki nosa. Przegroda nosowa składa się z trzech części:

• błoniastej, która ogranicza wejście do przedsionka nosa i powstaje z podwójnej warstwy skórnej,
• chrzęstnej, która jest zbudowana z chrząstki przegrody nosa,
• kostnej, w której można wyróżnić dwa elementy, takie jak lemiesz oraz blaszka pionowa kości sitowej.

Dlaczego krew leci z nosa? Jama nosowa jest bogato unaczyniona, co umożliwia jej prawidłowe działanie, a jednocześnie sprawia, że krwawienie z nosa jest jednym z najczęściej występujących rodzajów krwawienia. Gęstą sieć drobnych naczyń krwionośnych, które są płytko umiejscowione, bardzo łatwo jest bowiem uszkodzić, m.in. na skutek gwałtownego wydmuchiwania nosa, co może być przyczyną krwawienia z nosa z jednej dziurki, a znacznie rzadziej, również z dwóch dziurek jednocześnie.

Sieć naczyń tętniczych tworzy w jamie nosa dwa sploty naczyniowe, znane jako splot Kiesselbacha, który znajduje się w przednio-dolnej części przegrody nosa oraz splot Woodruffa, który można znaleźć w tylnej części bocznej ściany jamy nosowej. Ze względu na fakt, iż miejsce ulokowania splotu Kiesselbacha jest szczególnie narażone na wysychanie i urazy, większość krwawień z nosa stanowi krwawienie przednie, pojawiające się właśnie w tej lokalizacji, natomiast krwawienia z tylnej części jamy nosowej stanowią rzadkie i znacznie poważniejsze przypadki, które najczęściej dotyczą osób starszych.

Krzywa przegroda nosowa: objawy

W budowie nosa i jamy nosowej niekiedy można stwierdzić pewne nieprawidłowości, które mogą prowadzić do różnego rodzaju zaburzeń, związanych m.in. ze zmianami w przepływie powietrza. Dotychczas przeprowadzone analizy wskazują, iż nawet 80% społeczeństwa może zmagać się ze skrzywioną przegrodą nosową, co może utrudniać oddychanie, a także może powodować upośledzenie węchu, nawracające stanu zapalne ucha środkowego i cykliczne infekcje górnych dróg oddechowych. Krzywa przegroda nosa może również powodować częste krwawienia z nosa.

Przyczyny krwawienia z nosa

Krwotok z nosa może mieć wiele różnych przyczyn, wśród których można wyróżnić przyczyny miejscowe oraz przyczyny ogólne.

Około 1/3 przypadków krwawienia z nosa ma przyczyny miejscowe i może powstawać na skutek bezpośrednich uderzeń oraz drobnych urazów, związanych m.in. z "dłubaniem" w nosie. Do miejscowych przyczyn krwawienia z nosa można zaliczyć także wysychanie błony śluzowej nosa, infekcje górnych dróg oddechowych, nadużywanie leków obkurczających śluzówkę nosa, a także ciało obce w nosie czy perforację lub skrzywienie przegrody nosowej.

Wśród osób dorosłych większość krwawień z nosa jest jednak związana z chorobami ogólnoustrojowymi. Wśród ogólnych przyczyn krwotoku z nosa można wyróżnić m.in. nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, a także zaburzenia krzepnięcia krwi czy zaburzenia metaboliczne. Krwotoki z nosa można zaobserwować również w przypadku niewydolności wątroby i wrodzonych skaz krwotocznych, a także na skutek zaburzeń hormonalnych czy ostrych chorób zakaźnych, takich jak np. odra czy dur brzuszny.

Krew z nosa: przyczyny

Oprócz wyżej wymienionych przyczyn, krwawienia z nosa mogą powodować również występujące w organizmie infekcje wirusowe, a także alergie czy suche powietrze, zwłaszcza w pomieszczeniach klimatyzowanych, co może przyczyniać się do kruchości naczyń krwionośnych, a następnie do ich pękania, co może skutkować krwawieniem z nosa.

Wśród możliwych przyczyn krwawienia z nosa warto wymienić również zapalenie zatok, które wiąże się z częstym wydmuchiwaniem nosa, które może osłabiać naczynia krwionośne znajdujące się w jamie nosowej.

Krwotok z nosa: osłabienie organizmu

Osłabienie organizmu może mieć wiele przyczyn - może być związane m.in. z chorobami przewlekłymi, niedoborem cennych witamin, a także z anemią czy stresującym trybem życia. Osłabienie ustroju może być również rezultatem występujących infekcji, co może zmniejszać elastyczność i wytrzymałość naczyń krwionośnych w jamie nosowej, zwiększając ich kruchość i podatność na uszkodzenia, co natomiast może prowadzić do pękania naczyń krwionośnych i występowania krwawień w obrębie nosa.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż osłabienie organizmu może być jednym z czynników powodujących krew z nosa w nocy, a jednocześnie krwotok z nosa może prowadzić do dalszego osłabienia ustroju.

Skrzepy krwi z nosa

Podczas wydmuchiwania nosa, a także w trakcie krwotoku z nosa, może pojawić się rana w nosie, czyli skrzep krwi, który jest strukturą wytworzoną przez składniki krwi, powstałą m.in. z fibryny.

Ból głowy i skrzepy krwi w nosie mogą powstawać w wyniku zaschnięcia krwi lub na skutek krwawiących uszkodzeń śluzówki, pojawiających się w jamie nosowej w efekcie podrażnienia błony śluzowej nosa czy nieprawidłowości w obrębie mikrośluzówki. Co więcej, skrzepy krwi przy smarkaniu mogą powstawać na skutek suchego powietrza oraz alergii, a niekiedy również jako rezultat urazu głowy czy twarzoczaszki.

Zaschnięte skrzepy krwi w nosie

Skrzepy krwi z nosa nie powinny stanowić powodu do niepokoju, jednak warto pamiętać, aby nie usuwać ich mechanicznie, co mogłoby przyczyniać się do odnowienia zagojonych ran i ponownego krwawienia z nosa.

Najlepszym rozwiązaniem wydaje się więc wygojenie istniejących w jamie nosowej ran i samoistne odpadanie skrzepów krwi, jednak niekiedy pomocne może okazać się również wydmuchiwanie nosa, które może ułatwić pozbycie się struktur utrudniających prawidłowy przepływ powietrza przez jamę nosową.

Katar z krwią i jego związek z zatokami

Osoby zmagające się z infekcją i problemami z zatokami mogą zaobserwować występowanie kataru zatokowego, który stanowi jeden z objawów zapalenia zatok i choć najczęściej ma charakter wirusowy, niekiedy może mieć również podłoże bakteryjne. To schorzenie towarzyszące zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, które niekiedy może skutkować wydzielaniem kataru z krwią.

Katar z krwią: zatoki

Wydzielina z nosa z krwią usuwana z jamy nosowej wraz z katarem zwykle jest pozostałością po wcześniejszym krwawieniu z nosa. Podczas oczyszczania nosa można zaobserwować występowanie kataru z krwią, który może być również związany z chorobami zatok, które mogą być efektem infekcji.

Tym samym, choć katar z krwią nie powinien stanowić powodu do niepokoju, nawracające krwawienia z nosa oraz trudny do zatrzymania katar z krwią warto skonsultować z lekarzem, gdyż może być to objaw poważnej choroby występującej w organizmie.

Krwotoki z nosa a niedobory witamin

Częste krwotoki z nosa mogą mieć wiele przyczyn, a jedną z nich może być niedobór witamin, co wynika z faktu, iż odpowiednia podaż cennych mikroskładników może oddziaływać na właściwe funkcjonowanie całego ustroju. Choć brak witamin a krwotoki z nosa to rzadko poruszane zagadnienie, dotychczas przeprowadzone badania wskazują, iż szczególnie istotny wpływ na krwawienia z nosa może mieć witamina C oraz witamina K. Jak to możliwe?

Krwotoki z nosa - brak witaminy C i K

Witamina C to składnik niezbędny do syntezy kolagenu, który jest odpowiedzialny za wzmocnienie i uszczelnienie naczyń krwionośnych. Jednocześnie kwas askorbinowy może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi i może przyspieszać proces gojenia się ran, również tych powstałych w jamie nosowej. Niedobór witaminy C może natomiast przyczyniać się do zwiększonej kruchości naczyń krwionośnych, co może prowadzić do ich pękania, skutkując krwotokami z nosa.

Jeśli zaś chodzi o witaminę K, jest to związek niezbędny do prawidłowego krzepnięcia krwi, którego niski poziom w ustroju może zaburzać procesy krzepnięcia i negatywnie oddziaływać na krzepliwość krwi, co również może skutkować występowaniem niepożądanych krwawień z nosa.

Jakie witaminy na krwotoki z nosa?

Aby zapobiegać występowaniu krwotoków z nosa, warto zadbać o odpowiednią podaż cennych składników odżywczych, takich jak np. witamina C oraz witamina K. Tym samym warto zwrócić uwagę na stosowany na co dzień jadłospis i spożycie produktów uznawanych za wartościowe źródła pożądanych witamin, takich jak np. zielone warzywa liściaste, owoce cytrusowe, suche nasiona roślin strączkowych, nasiona, orzechy, kiszonki, czarna porzeczka czy czerwona papryka. Pomocnym rozwiązaniem może okazać się również stosowanie suplementów diety zawierających witaminę C oraz witaminę K, takich jak np. OstroVit Pharma Witamina K2 MK-7 w sprayu czy OstroVit Witamina C 1000 mg 120 kapsułek.

Krwawienie z nosa w ciąży

Choć krew z nosa w ciąży może budzić niepokój wśród przyszły matek, krwawienie z nosa u ciężarnej może występować na skutek fizjologicznych zmian zachodzących w organizmie. Podczas ciąży dochodzi bowiem do zwiększenia objętości krążącej krwi, a także do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia ciśnienia tętniczego. W ciąży można zaobserwować również większą podatność naczyń krwionośnych znajdujących się w jamie nosowej na uszkodzenia, a także liczne zmiany hormonalne, co może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka wystąpienia krwawienia z nosa w ciąży.

Problem związany z częstym krwawieniem z nosa wśród ciężarnych ustępuje najczęściej w okresie poporodowym.

Krwawienie z nosa u dzieci

Krwawienie z nosa może występować niezależnie od wieku i stanu zdrowia, dlatego też krew z nosa może pojawić się zarówno wśród osób dorosłych, jak i w gronie dzieci.

Krwotok z nosa u dziecka najczęściej pojawia się w okresie jesienno-zimowym, kiedy organizm jest szczególnie narażony na infekcje, a w zamkniętych pomieszczeniach można stwierdzić małą wilgotność powietrza, jednak krew z nosa u dziecka można zaobserwować również w okresie wiosennym podczas intensywnego pylenia roślin. Co więcej, krew z nosa u dziecka może pojawić się na skutek urazów, a także w wyniku uszkodzenia błony śluzowej nosa, które może być spowodowane kichaniem czy intensywnym wydmuchiwaniem nosa.

Wśród najmłodszych często można zaobserwować dłubanie w nosie, które może powodować mechaniczne uszkodzenia w obrębie jamy nosowej, zwiększając ryzyko krwawienia z nosa dziecka. Krew z nosa można być również rezultatem występowania ciała obcego w jamie nosowej, choć niekiedy krwotok z nosa u dziecka może być związany także z niedoborem witamin, przyjmowaniem niektórych leków lub z występowaniem chorób przewlekłych.

Krwotoki u dziecka a brak witaminy

Podobnie jak wśród osób dorosłych na krwawienie z nosa u dziecka może mieć wpływ również niedostateczna podaż cennych witamin, takich jak witamina C oraz witamina K. Tym samym zmagając się z częstymi krwotokami z nosa wśród dzieci, warto zwrócić uwagę na spożywane przez nie pokarmy i zwiększyć w codziennej diecie udział produktów uznawanych za źródła kwasu askorbinowego, takich jak czarna porzeczka, acerola, papryka, brukselka czy pomarańcze, oraz pokarmów dostarczających do ustroju witaminę K, m.in. awokado, sałatę, jarmuż, natkę pietruszki, kalafior czy ziemniaki. Po konsultacji z lekarzem pomocnym rozwiązaniem mogą okazać się również suplementy diety uznawane za skoncentrowane źródła pożądanych mikroskładników.

Częste krwotoki z nosa – kiedy zgłosić się do lekarza?

Krew z nosa najczęściej ustępuje samoistnie po kilku lub kilkunastu minutach. Zdarza się jednak, iż krwawienia z nosa są obfite i mogą trwać przez długi czas, szczególnie na skutek poważnego urazu, a także że epizody krwotoczne mają charakter nawracający (np. codzienne krwotoki z nosa) - wówczas konieczna może okazać się interwencja lekarza.

Lekarz powinien przeprowadzić wówczas badanie przedmiotowe i w razie potrzeby dalszej diagnostyki, skierować pacjenta do odpowiednich specjalistów na badania diagnostyczne, takie jak np. badania krwi czy laryngologiczne badania obrazowe.

Wśród osób zmagających się z obfitymi krwawieniami konieczne może okazać się natomiast założenie odpowiedniego opatrunku w celu zatamowania krwawienia - wówczas wykorzystuje się tamponadę, czyli specjalny materiał, który powoduje uciśnięcie błony śluzowej nosa wraz z naczyniami. Lekarze zwykle wykorzystują dwa rodzaje opatrunków, takie jak tamponada przednia, która wypełnia przednią część jamy nosowej, oraz tamponada tylna, którą wykorzystuje się podczas krwawienia tylnej części jamy nosowej.

Niekiedy podczas krwotoku z nosa lekarz może zlecić również koagulację, czyli zamknięcie rozszczelnionych naczyń krwionośnych za pomocą środków chemicznych lub wysokiej temperatury, co jest jednak znacznie rzadziej wykorzystywaną metodą tamowania krwawienia z nosa niż tamponada.

Pierwsza pomoc - jak zatamować krwotok z nosa?

W przypadku krwawienia z nosa najczęściej wystarczy standardowe postępowanie, które polega na szybkim zahamowaniu krwotoku z nosa. Należy wówczas posadzić osobę zmagającą się z krwawieniem z nosa i uspokoić ją, a następnie zalecić jej pochylenie tułowia do przodu. Następnie należy ścisnąć skrzydełka nosa, uciskając płatki nosa palcami do momentu ustąpienia krwawienia. W przypadku urazu lub uderzenia pomocnym rozwiązaniem może okazać się również zimny kompres, lub okład na nasadzie nosa.

Zmagając się z krwotokiem nosa, nie należy połykać krwi i dopuszczać do jej ściekania po tylnej ścianie gardła. Niewskazane jest odchylanie głowy do tyłu oraz wykorzystywanie mechanicznych środków, takich jak tampon czy wata do zahamowania wypływu krwi.

Jak zatamować krew z nosa u dziecka?

W przypadku krwawienia z nosa u dziecka należy postępować podobnie jak wśród osób dorosłych, skupiając się na tym, aby zgromadzona krew mogła swobodnie wypłynąć (pochylenie głowy do przodu), a następnie uciskając skrzydełka nosa w celu zahamowania dalszego krwotoku.

Jak zapobiegać krwotokom z nosa?

Wśród osób zmagających się z nawracającymi krwawieniami, pomocne może okazać się unikanie intensywnego wydmuchiwania nosa, a także rezygnacja z długotrwałego stosowania leków obkurczających błonę śluzową. Przy krwotoku z nosa dobrym rozwiązaniem może okazać się także nawilżanie śluzówki nosa z pomocą izotonicznych roztworów soli lub wody morskiej. Dodatkowo warto stosować nawilżacze powietrza i unikać klimatyzowanych pomieszczeń. Podczas infekcji i choroby nie należy natomiast stosować aspiryny, która może dodatkowo rozrzedzać krew.

Warto zwrócić uwagę również na rolę odpowiedniego nawodnienia - właściwa podaż płynów może pozytywnie oddziaływać na nawilżenie błon śluzowych nosa. Nie bez znaczenia pozostaje również zdrowa i zbilansowana dieta, obfitująca m.in. w zielone warzywa liściaste i owoce cytrusowe, czyli produkty uznawane za źródła witaminy K oraz witaminy C. Wsparciem podczas zapobiegania krwawieniu z nosa mogą okazać się też suplementy diety dostarczające do ustroju cenne mikroskładniki, które mogą pozytywnie oddziaływać na krzepliwość krwi i wytrzymałość naczyń krwionośnych.

Bibliografia:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30454778/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30215971/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36117013/
4. https://www.czytelniamedyczna.pl/5332,krwawienia-z-nosa-u-dzieci-przyczyny-i-postpowanie.html
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23601481/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21150620/