Niedobór jakiej witaminy powoduje bezsenność? Odpowiadamy!
Bezsenność to powszechne zaburzenie snu, z którym mierzy się coraz więcej osób. W wielu przypadkach problemy z zasypianiem wynikają ze współczesnego trybu życia, ale mogą być również spowodowane chorobami somatycznymi, przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, a nawet niedoborem niektórych witamin i składników mineralnych. Długotrwały brak snu może mieć poważne konsekwencje, obniżając koncentrację, osłabiając odporność oraz zwiększając ryzyko rozwoju cukrzycy, otyłości i chorób sercowo-naczyniowych.
Co powoduje bezsenność i jakie są najczęstsze przyczyny tego zjawiska? Jak zadbać o higienę snu i po jakie suplementy sięgnąć przy problemach z zasypianiem?
Spis treści
- Czym jest bezsenność?
- Jakie są przyczyny bezsenności?
- Jakie są objawy bezsenności?
- Kiedy lekarz stawia diagnozę bezsenności?
- Leczenie bezsenności i profilaktyka
- Bezsenność - leki i suplementy diety bez recepty
- Zdrowy sen - jak zadbać o higienę snu? 5 zasad dobrego snu
- Jakie są skutki przewlekłej bezsenności?
Czym jest bezsenność?
Bezsenność to zaburzenie snu, które charakteryzuje się występowaniem trudności zarówno w zakresie zasypiania, jak i utrzymania snu. Termin bezsenność pochodzi z języka łacińskiego i stanowi połączenie dwóch słów: „in” (nie) oraz „somnia” (sen). Przez wiele lat to zaburzenie snu traktowano jako objaw innych chorób lub jako rodzaj reakcji na stres czy bodźce zewnętrzne.
Według czynnika etiologicznego wyróżnia się:
- bezsenność pierwotną, pojawiającą się samoistnie bez wyraźnej przyczyny,
- bezsenność wtórną, wywołaną innym schorzeniem lub czynnikiem zakłócającym (fizycznym, chorobowym).
Inna powszechnie stosowana klasyfikacja, związana z czasem trwania zaburzenia snu, wyodrębnia bezsenność krótkotrwałą (trwającą do trzech miesięcy) oraz bezsenność przewlekłą (utrzymującą się przez co najmniej trzy miesiące).
Jakie są przyczyny bezsenności?
Do najczęściej występujących przyczyn bezsenności zalicza się stres oraz intensywny tryb życia, a także nadmierną ekspozycję na światło niebieskie, nieodpowiednią higienę snu oraz brak aktywności fizycznej. Często pomijaną przyczyną trudności z zasypianiem są też nieregularne pory snu, zaburzenia psychiczne (takie jak depresja, nerwica, zaburzenia lękowe), a także nieodpowiednia i niezbilansowana dieta, uboga w cenne mikroskładniki.
Do wystąpienia bezsenności mogą również przyczynić się zaburzenia rytmu okołodobowego, przyjmowanie doustnych leków antykoncepcyjnych, nadużywanie leków nasennych oraz choroby neurologiczne i somatyczne, takie jak cukrzyca, nadczynność tarczycy, choroba Parkinsona, zespół niespokojnych nóg, choroby serca czy bezdech senny.
Polecane suplementy na sen
Jakie są objawy bezsenności?
Bezsenność to zaburzenie snu polegające na niedostatecznej ilości lub jakości snu, które w konsekwencji może prowadzić do ogólnego złego samopoczucia oraz pogorszenia funkcjonowania w ciągu dnia.
Do głównych objawów bezsenności zalicza się:
- trudności z zasypianiem,
- wczesne budzenie się i niemożność ponownego zaśnięcia po porannym przebudzeniu,
- częste wybudzanie w nocy,
- uczucie niewyspania,
- zmęczenie i brak energii w ciągu dnia,
- trudności z utrzymaniem równowagi, koncentracji,
- rozdrażnienie, zaburzenia nastroju,
- objawy lęku i niepokoju.
Symptomami bezsenności mogą być również bóle i zawroty głowy, zaburzenia nastroju oraz osłabiona odporność. Utrzymywanie się powyższych objawów przez co najmniej dwa-trzy miesiące może świadczyć o chronicznej bezsenności, która wymaga specjalistycznego i kompleksowego podejścia.
Kiedy lekarz stawia diagnozę bezsenności?
Rozpoznanie bezsenności najczęściej odbywa się na podstawie zebranego wywiadu. Dodatkowe badania rzadko okazują się przydatne w procesie diagnozowania tego zaburzenia snu. Lekarz może zlecić ich wykonanie w celu ewentualnego wykluczenia innych jednostek chorobowych, takich jak np. choroby tarczycy, zaburzenia oddychania w czasie snu czy niewydolność serca.
W trakcie diagnostyki bezsenności niezbędne jest również ustalenie, czy pacjent ma możliwość wysypiania się, czy ma ku temu sprzyjające warunki itp. Przydatnym narzędziem diagnostycznym służącym do oceny natężenia bezsenności i monitorowania procesu leczenia jest też dzienniczek snu.
Leczenie bezsenności i profilaktyka
W każdym przypadku, kiedy problemy ze snem utrzymują się dłużej niż dwa-trzy tygodnie i negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie, należy rozpocząć leczenie. W przypadku bezsenności występującej sporadycznie nie trzeba od razu sięgać po leki nasenne – zwykle wystarczające jest wprowadzenie drobnych zmian w stylu życia, takich jak przestrzeganie higieny snu, technika kontroli bodźców, techniki relaksacyjne.
Bezsenność przewlekła, trwająca przez minimum trzy miesiące, jest nieco trudniejsza do leczenia. W tej sytuacji często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną polegającą na wyjaśnieniu pacjentowi fizjologii snu oraz stworzenia lepszych warunków do przywrócenia prawidłowego rytmu snu i czuwania.
W leczeniu bezsenności przewlekłej stosuje się też leki uspokajające i nasenne, jednak powinny być one przyjmowane ze szczególną ostrożnością i wyłącznie pod kontrolą lekarza.
Bezsenność - leki i suplementy diety bez recepty
W przypadku trudności z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu pomocne mogą również okazać się suplementy diety. Osoby doświadczające problemów ze snem mogą sięgnąć między innymi po preparaty zawierające melatoninę lub kwas gamma aminomasłowy GABA, który jest neuroprzekaźnikiem odgrywającym istotną rolę w regulacji snu.
W przypadku częstych przebudzeń i braku energii w ciągu dnia dobre rozwiązanie mogą również stanowić kompleksowe suplementy na sen stworzone na bazie magnezu, cynku oraz witaminy B6. Przed rozpoczęciem suplementacji należy zawsze dokładnie zapoznać się z zaleceniami producenta, a w razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zdrowy sen - jak zadbać o higienę snu? 5 zasad dobrego snu
Pierwotne zaburzenia snu, w tym bezsenność, mogą wynikać ze złej higieny snu. W takiej sytuacji warto dobrze przyjrzeć się nawykom związanym z zasypianiem, gdyż ich modyfikacja może okazać się pomocna w leczeniu bezsenności. Co to jest higiena snu i jakich regułach należy pamiętać, aby zapobiegać problemom ze snem?
Higiena snu to zestaw zasad, których przestrzeganie może poprawić jakość snu. Aby dobrze spać, należy:
- pilnować stałych pór kładzenia się spać i wstawania rano,
- zredukować stres,
- unikać kofeiny i alkoholu przed snem,
- unikać silnego światła w nocy,
- zadbać o kondycję fizyczną,
- zrezygnować z drzemek po godzinie 15:00,
- ograniczyć spożywanie ciężkostrawnych posiłków i dużej ilości płynów tuż przed snem.
W higienie snu ważne znaczenie ma także stworzenie odpowiednich warunków do spania, takich jak ciemność, cisza oraz wywietrzenie sypialni. W przypadku problemów z zasypianiem i utrzymaniem snu warto też zwrócić uwagę na właściwie zbilansowaną dietę. Prawidłowo skomponowany jadłospis powinien dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości białka, węglowodanów, tłuszczów, kwasu foliowego, witaminy B12, żelaza, cynku i selenu.
Jakie są skutki przewlekłej bezsenności?
Bezsenność może mieć różne przyczyny. Ze względu na negatywne oddziaływanie na zdrowie i jakość życia nigdy nie powinna być ignorowana. Brak snu może powodować trudności z koncentracją i pamięcią, stany depresyjne, osłabienie odporności, a także zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego tak ważne jest prawidłowe i wczesne rozpoznanie zaburzenia oraz podjęcie odpowiedniego postępowania.
W leczeniu bezsenności dobre efekty przynosi przyjmowanie suplementów diety z melatoniną i GABA, a także stosowanie technik samopomocy, takich jak czytanie przed snem, techniki relaksacyjne czy dbanie o higienę snu.
Bibliografia