Olej kokosowy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania
W ostatnim czasie olej kokosowy stał się niezwykle popularnym produktem. Tłuszcz uzyskiwany z owoców palmy kokosowej jest chętnie wybierany zarówno do smażenia potraw, jak i do pielęgnacji ciała. Pomimo swojej wszechobecności wciąż wzbudza wiele kontrowersji. Czy olej kokosowy jest zdrowy? Jakie wykazuje działanie? Czy włączenie go do diety może wspierać spalanie tłuszczu? Jak przechowywać olej kokosowy, aby zachował swoje właściwości?
Spis treści
- Dlaczego olej kokosowy jest tak popularny?
- Rodzaje oleju kokosowego
- Zastosowanie oleju kokosowego w pielęgnacji i kosmetyce
- Olej kokosowy w kuchni
- Wpływ oleju kokosowego na zdrowie
- Jaki olej kokosowy wybrać: olej kokosowy rafinowany czy nierafinowany?
- Jak przechowywać olej kokosowy?
- Czy olej kokosowy jest zdrowy?
Dlaczego olej kokosowy jest tak popularny?
Olej kokosowy (z j. ang. coconut oil) to tłuszcz pozyskiwany z miąższu owoców palmy kokosowej – jednoliściennej rośliny należącej do rodziny arekowatych, która w naturalnym stanie występuje głównie na wyspach Malezji, Filipin oraz Indonezji. Produkt, który zawitał do naszej kuchni jako wartościowa alternatywa dla znanych od lat tłuszczów rodzimych, znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, a także farmaceutycznym.
Tłuszcz kokosowy ma wygląd białej, śliskiej, stałej masy o charakterystycznym, delikatnym zapachu kokosa. Co sprawia, że jest tak ceniony i pożądany na tle innych olejów? Z jakie powodu olej kokosowy warto wprowadzić do codziennej diety? Na co pomaga, a na co szkodzi olej kokosowy?
Jeszcze do niedawna olej kokosowy uważano za niezdrowy. Działo się tak dlatego, że w jego skład wchodzą kwasy tłuszczowe nasycone, które są uważane za przyczynę chorób układu sercowo-naczyniowego. Dopiero badania wykazały, że znajdujące się w nim kwasy różnią się od tych występujących w innych tłuszczach. Dzięki zawartości kwasu laurynowego, kaprylowego oraz mirystynowego spożywanie oleju kokosowego może mieć dobroczynny wpływ na zdrowie. Należy jednak pamiętać, żeby zachować umiar w jego spożyciu.
Rodzaje oleju kokosowego
Olej kokosowy to popularny produkt o szerokim zastosowaniu w kuchni oraz pielęgnacji. W jego składzie znajduje się 91% nasyconych kwasów tłuszczowych, natomiast pozostałe 8% stanowią kwasy tłuszczowe wielonasycone oraz jednonienasycone (w tym kwas oleinowy oraz linolowy).
Na rynku można znaleźć go zarówno w postaci rafinowanej, jak i nierafinowanej. Która z nich jest najbardziej wartościowa? Na czym polega proces rafinacji? I jaki olej wybrać: olej rafinowany czy nierafinowany?
Olej kokosowy nierafinowany - tłoczony na zimno ze świeżego miąższu kokosa
Nierafinowany naturalny olej kokosowy, czyli tłoczony na zimno, powstaje przez wytłoczenie z miąższu kokosa i nie jest poddawany dalszej obróbce. W temperaturze pokojowej ma stałą konsystencję. Wyróżnia się intensywnym kokosowym zapachem i smakiem, który może częściowo przechodzić do żywności.
Nierafinowany olej zawiera więcej składników odżywczych niż forma rafinowana. Jego temperatura dymienia wynosi 177°C, co sprawia, że nie powinien być używany do smażenia, a jedynie spożywany na zimno. Otrzymanie nierafinowanego oleju kokosowego wymaga jednak więcej czasu i wysiłku, co może wpływać również na wyższą cenę.
Olej kokosowy rafinowany - czym różni się od nierafinowanego?
Rafinowany olej kokosowy jest poddawany procesowi oczyszczania i dodatkowej obróbce, aby zwiększyć trwałość i temperaturę dymienia produktu. Jednocześnie mogą one wpływać na utratę kokosowego aromatu oleju oraz na zmniejszenie jego aktywności przeciwutleniającej. W rafinowanym oleju kokosowym zawartość witamin, składników mineralnych i polifenoli jest zdecydowanie niższa niż w produkcie tłoczonym na zimno.
Polecane oleje kokosoweprodukty
Zastosowanie oleju kokosowego w pielęgnacji i kosmetyce
Właściwości oleju kokosowego sprawiają, że znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Ponieważ wygładza skórę, jest używany do produkcji kosmetyków kąpielowych, a także kremów i balsamów do ciała. Zawarty w nim kwas laurynowy sprawia, że stanowi też częsty składnik mydeł. W jaki sposób możesz wykorzystać olej kokosowy do pielęgnacji włosów i ciała? Czy olej kokosowy wybiela zęby? Sprawdź!
Jak olej kokosowy działa na skórę i włosy?
Dzięki swoim właściwościom olejek kokosowy znajduje wiele zastosowań w pielęgnacji skóry: wykazuje działanie nawilżające, łagodzi podrażnienia, a także wspomaga barierę hydrolipidową i zapobiega nadmiernej utracie wody z naskórka. Olej kokosowy może też poprawiać sprężystość skóry i stanowić naturalne zabezpieczenie przed szkodliwym promieniowaniem UV. Jest często rekomendowany w przypadku włosów niskoporowatych, łamliwych i z rozdwajającymi się końcówkami. Jego regularne stosowanie na skórę głowy sprawia, że włosy stają się gładsze, bardziej lśniące i lepiej się układają.
Olej kokosowy jako domowy peeling i naturalny balsam
Olej kokosowy sprawdza się też jako naturalny kosmetyk do pielęgnacji ciała. Wystarczy połączyć go z cukrem lub solą, aby uzyskać naturalny domowy peeling. Można go także stosować jako balsam do ciała. Składniki, które zawiera olej kokosowy, sprawiają, że ten naturalny tłuszcz przyczynia się do poprawy kondycji skóry, zmniejsza zaczerwienienie, a także łagodzi objawy towarzyszące problemom skórnym. Jest też często polecany do demakijażu oczu, a nawet do płukania jamy ustnej.
Olej kokosowy w kuchni
W kuchni azjatyckiej olej kokosowy jest wykorzystywany do smażenia i gotowania potraw, a także do bezpośredniej konsumpcji. Około 2/3 jego zawartości stanowią średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe:
- kwas kapronowy
- kwas kaprylowy
- kwas laurynowy
- kwas kaprynowy
Oprócz tego olej kokosowy zawiera witaminy C, E i K, kwas foliowy, żelazo, wapń, magnez, fosfor, cynk i sód. Witamina E ma właściwości antyoksydacyjne i pomaga w usuwaniu wolnych rodników, witamina K ma korzystny wpływ na krzepnięcie krwi, natomiast żelazo odgrywa istotną rolę w procesach związanych z transportem i magazynowaniem tlenu.
Olej kokosowy to tłuszcz stabilny w wysokich temperaturach. Olej kokosowy rafinowany świetnie nadaje się do smażenia i pieczenia, natomiast olej tłoczony na zimno, czyli nierafinowany, lepiej stosować bez obróbki termicznej, aby zachować wartości odżywcze.
Wpływ oleju kokosowego na zdrowie
Olej kokosowy może być cennym wsparciem nie tylko w przypadku osób borykających się z przesuszeniem skóry czy z utratą jej elastyczności. Tłuszcz pozyskiwany z miąższu orzechów kokosowych to także cenne źródło antyoksydantów – związków wspierających naturalne mechanizmy obronne komórek.
Z licznych analiz wynika, że olej kokosowy może pomagać przy zaburzeniach trawienia i wchłaniania substancji odżywczych, wspierać naturalną florę bakteryjną, a także odżywiać mięśnie i poprawiać wydolność fizyczną. Jakby jeszcze tego było mało, zawarty w nim kwas kaprylowy sprawia, że tłuszcz o uniwersalnym zastosowaniu w kuchni wykazuje działanie przeciwbakteryjne, antywirusowe oraz przeciwgrzybicze.
Olej kokosowy a serce i układ krążenia
Choć olej kokosowy zawiera nasycone kwasy tłuszczowe, badania wskazują, że spożywany w umiarkowanych ilościach może wspierać zdrowie serca dzięki obecności kwasu laurynowego i antyoksydantów. Decydując się na włączenie go do codziennej diety należy pamiętać, że powinien być używany z rozsądkiem i umiarem.
Olej kokosowy w leczeniu choroby Alzheimera - co mówią badania?
Coraz więcej badań sugeruje, że olej kokosowy może wspierać pracę mózgu i być pomocny w leczeniu choroby Alzheimera, ponieważ ketony powstające w wyniku metabolizmu tłuszczu stanowią alternatywne źródło energii dla neuronów. Dodatkowo zawarte w nim związki mogą poprawiać funkcje poznawcze u osób zmagających się ze schorzeniami neurodegeneracyjnymi.
Jaki olej kokosowy wybrać: olej kokosowy rafinowany czy nierafinowany?
Nierafinowany olej kokosowy jest tłoczony z młodych i świeżych owoców, co sprawia, że jest mniej przetworzony i bogatszy w cenne składniki odżywcze. Olej rafinowany jest wytwarzany z wysuszonego miąższu (tzw. kopry) dojrzałych orzechów kokosowych. Ponieważ jest poddawany rafinacji, zawiera mniej substancji odżywczych, które są korzystne dla zdrowia.
- Do pielęgnacji skóry i włosów – najlepiej sprawdzi się olej nierafinowany, tłoczony na zimno.
- Do smażenia – ze względu na wyższą temperaturę dymienia najkorzystniejszy wybór to olej rafinowany.
- Do deserów i sałatek – olej nierafinowany, pozwalający na zachowanie aromatu i wartości odżywczych.
Jak przechowywać olej kokosowy?
W przypadku oleju kokosowego bardzo ważne jest jego prawidłowe przechowywanie. Dzięki temu nie straci swoich cennych właściwości. Niezależnie od tego, czy będziesz stosować olej kokosowy do włosów, na twarz, czy do ciała, pamiętaj, aby przechowywać go z dala od światła, w miejscu pozbawionym wilgoci.
Istotne jest, też aby tłuszcz znajdował się w ciemnym i szczelnie zamkniętym naczyniu. Po wykorzystaniu części produktu możesz resztę oleju kokosowego przenieść do mniejszego pojemnika, aby tym samym zmniejszyć ilość tlenu w opakowaniu i opóźnić procesy jego psucia.
Czy olej kokosowy jest zdrowy?
Przedstawiony olej kokosowy to naturalny surowiec, który może być wykorzystywany na wiele sposobów zarówno w kuchni, jak i do pielęgnacji ciała. Ma działanie antybakteryjne, dodaje energii, a przy tym może ułatwiać spalanie tłuszczu. Śmiało można więc rzec, że olej kokosowy – dobry na wszystko. Pamiętaj jednak, aby stosować go z umiarem i rozsądnie. Do pielęgnacji i spożywania na zimno najlepiej sprawdzi się nierafinowany olej kokosowy, natomiast do obróbki termicznej koniecznie wybierz olej rafinowany.
Bibliografia