Polisacharydy – czym są, gdzie występują i jakie mają właściwości?
Polisacharydy to złożone związki chemiczne składające się z wielu reszt cukrów prostych. To naturalne polimery, które występują w roślinach, zwierzętach, bakteriach, grzybach, algach. Do najbardziej znanych należą: skrobia, celuloza, chityna. Związki te pełnią ważne funkcje biologiczne. Poza tym, że są podstawowym materiałem budulcowym organizmów żywych, uczestniczą w magazynowaniu energii i wspomagają procesy metaboliczne.
Co to są polisacharydy i jakie są ich najważniejsze właściwości fizykochemiczne? Gdzie znajdują zastosowanie? W jaki sposób wpływają na organizm człowieka? Polisacharydy w żywności - gdzie się znajdują?
Spis treści
- Czym są polisacharydy, gdzie występują i dlaczego są tak ważne dla organizmu?
- Najważniejsze rodzaje polisacharydów i ich funkcje biologiczne
- Zastosowanie polisacharydów w medycynie, kosmetyce i przemyśle
- Właściwości polisacharydów i korzyści dla zdrowia organizmu
- Kwas hialuronowy – najcenniejszy polisacharyd w kosmetyce i medycynie
- Polisacharydy – naturalne wsparcie zdrowia i szerokie możliwości zastosowania
Czym są polisacharydy, gdzie występują i dlaczego są tak ważne dla organizmu?
Polisacharydy to złożone węglowodany składające się z długich łańcuchów jednostek monosacharydowych połączonych wiązaniami glikozydowymi. W odróżnieniu od monosacharydów, disacharydów i trisacharydów nie rozpuszczają się w wodzie i nie mają słodkiego smaku. To związki, które występują naturalnie w przyrodzie i są ważnym elementem świata roślinnego. W diecie człowieka stanowią główne źródło energii i błonnika pokarmowego, który jest niezbędny do prawidłowej pracy układu pokarmowego.
Najważniejsze rodzaje polisacharydów i ich funkcje biologiczne
Grupę polisacharydów stanowi co najmniej 30 różnych substancji pochodzenia naturalnego i syntetycznego. Niektóre polisacharydy nie mają żadnego znaczenia technologicznego i gospodarczego, inne natomiast są powszechnie wykorzystywane w przemyśle spożywczym. Do najbardziej znanych zalicza się m.in. celulozę, alginian sodu, inulinę, gumę arabską, heparynę.
Skrobia – podstawowy materiał zapasowy roślin
Jednym z głównych węglowodanów w diecie człowieka jest skrobia. To organiczny związek chemiczny składający się z merów glukozy, który stanowi mieszaninę amylozy i amylopektyny. W roślinach pełni głównie rolę magazynu energii. Szczególnie bogate w skrobię są bulwy ziemniaka, ziarna zbóż oraz kolby kukurydzy.
Celuloza – naturalny budulec ścian komórkowych
To wielocukier zbudowany z cząsteczek D-glukozy, który powszechnie występuje w świecie roślinnym. Jego główną rolą jest budowanie struktury komórek i zapewnienie roślinom odpowiedniej sztywności. W diecie człowieka celulozie przypisuje się miano nierozpuszczalnego błonnika, który przechodzi przez ludzki układ pokarmowy w niezmienionej formie.
Glikogen – magazyn energii w organizmie człowieka
Do wielocukrów pełniących ważną rolę w organizmach żywych należy też glikogen. To związek, który jest przechowywany w mięśniach i wątrobie, gdzie pełni funkcję magazynu energii. Ponieważ jest głównym paliwem dla pracujących mięśni, uzupełnianie jego strat jest szczególnie ważne w przypadku sportowców i osób aktywnych fizycznie.
Kwas hialuronowy – polisacharyd o niezwykłych właściwościach
Kwas hialuronowy to kolejny ważny polisacharyd, który znajduje się niemal we wszystkich żywych organizmach. To substancja, która wykazuje zdolność wiązania wody w skórze właściwej. Ze względu na swoje właściwości nawilżające jest częstym składnikiem produktów kosmetycznych chroniących naskórek przed utratą wody.
Zastosowanie polisacharydów w medycynie, kosmetyce i przemyśle
Polisacharydy wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, a także technologicznym. Znajdują zastosowanie m.in. przy produkcji past do zębów, pudrów, maseczek, opatrunków hemostatycznych, suplementów diety, a także różnego rodzaju produktów spożywczych. Mają właściwości żelujące i zagęszczające, dlatego stanowią popularny dodatek do żywności.
Skrobia jest stosowana w przemyśle gastronomicznym (skrobia ziemniaczana), natomiast celuloza jest wykorzystywana w produkcji papieru, sztucznych włókien i klejów. Z kolei kwas hialuronowy jest popularnym dodatkiem do kosmetyków, pełniąc funkcje wiążące i aktywne, nawilżając i wygładzając skórę. Podobnie jak kolagen jest też powszechnie stosowany w medycynie estetycznej, zwłaszcza do wypełniania zmarszczek i bruzd.
Właściwości polisacharydów i korzyści dla zdrowia organizmu
Polisacharydy są dobrze tolerowane przez organizm człowieka, a co więcej, mogą też wykazywać właściwości lecznicze. Związki te odgrywają kluczową rolę w świecie roślinnym, pełniąc głównie funkcje budulcowe i zapasowe. Mają też wiele właściwości, które przyczyniają się do ich wykorzystywania w medycynie. Oto niektóre z nich:
- wspomaganie pracy układu odpornościowego
- regulacja procesów metabolicznych
- poprawa kondycji skóry
- stymulowanie rozwoju korzystnych bakterii jelitowych
- wspieranie zdrowia układu pokarmowego
Kwas hialuronowy – najcenniejszy polisacharyd w kosmetyce i medycynie
Do naturalnych polimerów cenionych w kosmetyce i różnych dziedzinach medycyny należy kwas hialuronowy. W ciele człowieka w największych ilościach znajduje się głównie w tkance łącznej, w macierzy zewnątrzkomórkowej, skórze i naskórku. Związek ten nie tylko wspiera nawilżenie skóry i przyczynia się do poprawy jej elastyczności, ale także przyspiesza gojenie się ran i odgrywa istotną rolę w leczeniu chorób stawów. Ponadto preparaty z hialuronianem sodu są wykorzystywane w zespole suchego oka, a w ginekologii pomagają w regeneracji błony śluzowej i szyjki macicy po porodzie.
Polisacharydy – naturalne wsparcie zdrowia i szerokie możliwości zastosowania
Polisacharydy to nie tylko cukry złożone, ale substancje o ogromnym znaczeniu biologicznym, zdrowotnym i przemysłowym. Poza tym, że służą jako forma zapasowa energii, odgrywają istotną rolę w regulacji poziomu cukru we krwi, wspierają procesy trawienne i mają pozytywny wpływ na skład mikroflory jelitowej.
Ich rola w codziennej diecie i kosmetyce sprawia, że to związki, które są niezastąpione w życiu człowieka.
Bibliografia