Zapalenie pęcherza moczowego – objawy, przyczyny, postępowanie

Zapalenie pęcherza moczowego to powszechnie występująca infekcja dolnych dróg moczowych, która charakteryzuje się częstym oddawaniem moczu i może powodować pieczenie cewki moczowej. To schorzenie, które najczęściej dotyka młodych kobiet oraz pań w okresie menopauzy, jednak przeziębienie pęcherza można zaobserwować również wśród mężczyzn i dzieci. Jakie są choroby układu moczowego? Ile trwa zapalenie pęcherza? Co stosować na zapalenie pęcherza? Bakteria w moczu objawy - pęcherz moczowy gdzie boli? Parcie na pęcherz przyczyny - co powoduje zapalenie pęcherza moczowego?

Czym jest zapalenie pęcherza moczowego?

Pęcherz moczowy to istotna część układu moczowego, która jest odpowiedzialna za gromadzenie moczu spływającego z nerek, a następnie za jego usuwanie z ustroju. Gdzie jest pęcherz? Narząd jest zlokalizowany w miednicy, jednak można zaobserwować pewne różnice anatomiczne zależne od płci - wśród mężczyzn pęcherz jest zlokalizowany między spojeniem łonowym a odbytnicą, natomiast w gronie kobiet między macicą i pochwą a spojeniem łonowym. Jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do właściwej pracy ustroju, jednak częstą nieprawidłowością w działaniu układu moczowego jest zapalenie pęcherza moczowego.

Zapalenie pęcherza moczowego, to stan zapalny dróg moczowych, który dotyczy błony śluzowej pęcherza moczowego. To jedno z najczęstszych schorzeń układu moczowego, które zwykle ma podłoże bakteryjne - w 75% za rozwój infekcji dróg moczowych odpowiada pałeczka okrężnicy, znana jako Escherichia coli, choć wpływ na zapalenie pęcherza moczowego mogą mieć również bakterie jelitowe z rodzaju Staphylococcus i Enterococcus.

Zakażenie pęcherza moczowego to przypadłość, która z uwagi na anatomię i bliskość odbytu względem pochwy i cewki moczowej, najczęściej dotyczy kobiet, choć niekiedy może występować również wśród mężczyzn.

Zapalenie pęcherza moczowego a zapalenie dróg moczowych

Czym różni się zapalenie pęcherza moczowego od zakażenia układu moczowego, znanego jako zapalenie dróg moczowych, czy też ZUM?

ZUM to stan zapalny będący konsekwencją obecności patologicznych drobnoustrojów w układzie moczowym, które mogą zasiedlać drogi moczowe na różnych odcinkach, od nerek aż po cewkę moczową. Wśród zakażeń układu moczowego można wyróżnić m.in. odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie cewki moczowej czy też zapalenie pęcherza moczowego. Zapalenie pęcherza moczowego, które dotyczy wyłącznie dolnego odcinka układu moczowego, stanowi natomiast jeden z rodzajów zakażenia układu moczowego, które jest najczęstszą przyczyną infekcji dróg moczowych i zapalenia układu moczowego.

Tym samym warto zauważyć, iż zapalenie pęcherza moczowego oraz zakażenie układu moczowego mogą być tym samym, ale nie muszą. Każde zapalenie pęcherza moczowego jest bowiem zapaleniem dróg moczowych, jednak nie każde zakażenie układu moczowego jest zapaleniem pęcherza.

Polecane suplementy diety

Zapalenie pęcherza moczowego - przyczyny

W prawidłowych warunkach fizjologicznych pęcherz moczowy jest jałowy, czyli pozbawiony drobnoustrojów chorobotwórczych, w tym również bakterii. Gromadzony w pęcherzu mocz może być jednak pożywką dla rozwijających się patogenów. Tym samym najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza moczowego jest zakażenie bakteryjne, czyli obecność drobnoustrojów w drogach moczowych, która może być spowodowana:

• nieprawidłową higieną miejsc intymnych,
• przeniesieniem bakterii z okolic odbytu w stronę cewki moczowej, co może być związane ze specyficzną budową anatomiczną kobiet, a także może być efektem nieprawidłowego podcierania po defekacji;
• przenoszeniem bakterii podczas stosunku płciowego.

Wiele osób zastanawia się, jak długo można nie oddawać moczu, jednak lekarze alarmują, aby nie stosować tego typu praktyk. Wstrzymywanie moczu może bowiem zwiększać ryzyko rozwoju infekcji dróg moczowych, a także nietrzymania moczu i uszkodzenia nerek.

Czynniki sprzyjające infekcji

Infekcja pęcherza najczęściej jest związana z obecnością bakterii w układzie moczowym, jednak do stanu zapalnego pęcherza moczowego mogą przyczyniać się również czynniki niezakaźne, takie jak np.:

• podrażnienie w okolicy cewki moczowej, które może być związane ze stosowaniem niewłaściwych kosmetyków do higieny intymnej,
• antykoncepcja dopochwowa,
• stosowanie tamponów,
• nieprawidłowe, niepełne opróżnianie pęcherza,
• długotrwałe stosowanie cewnika,
• zbyt mała ilość spożywanych płynów,
• niektóre leki,
• menopauza, która może przyczyniać się do zmniejszenia ilości wydzieliny z pochwy i zmiany składu flory bakteryjnej w drogach moczowych,
• powikłania innych chorób, np. cukrzycy, kamieni nerkowych czy zakażenia nerek,
• zmniejszenie aktywności przeciwbakteryjnej wydzieliny gruczołu krokowego u mężczyzn.

Przeziębienie pęcherza może skutkować również częstomoczem. Przyczyny częstego oddawania moczu to natomiast stres, który może powodować nadreaktywność pęcherza moczowego, a także spożywanie produktów o działaniu diuretycznym lub przyjmowanie dużych ilości płynów.

Czy wirusy mogą wywołać zapalenie pęcherza?

Zapalenie pęcherza u kobiet to dość powszechna infekcja, choć niekiedy można stwierdzić także zapalenie pęcherza u mężczyzn. Infekcja dróg moczowych najczęściej ma charakter bakteryjny, jednak niekiedy przeziębienie pęcherza może być spowodowane również przez wirusy, co określa się mianem wirusowego zapalenia pęcherza.

Do wirusowego zapalenia pęcherza może dojść na skutek przedostania się patogenu do cewki moczowej i zainfekowania dróg moczowych, a właściwym postępowaniem jest wówczas stosowanie środków przeciwwirusowych.

Zapalenie pęcherza - objawy

Objawy zapalenia pęcherza moczowego są dość charakterystyczne i uporczywe, dlatego też rzadko się zdarza, aby infekcja układu moczowego przebiegła niezauważona. Wśród osób dorosłych mogą występować objawy zapalenia pęcherza moczowego, takie jak m.in.:

• pieczenie podczas oddawania moczu,
• ciągłe parcie na pęcherz bez bólu,
• ból przy oddawaniu moczu na końcu diurezy,
• szczypanie przy oddawaniu moczu,
• częste oddawanie moczu (częstomocz),
• ból w dolnej części brzucha lub w dolnej części pleców,
• częste parcie na mocz, któremu towarzyszy oddawanie niewielkiej ilości moczu,
• krwiomocz.

Zapalenie pęcherza moczowego objawy to także zmiana barwy i konsystencji moczu, który staje się ciemny i mętny, a także nieprzyjemny zapach moczu i ogólne złe samopoczucie.

Wśród dzieci początkowe objawy zapalenia pęcherza mogą różnić się od tych występujących w gronie osób dorosłych. W okresie niemowlęcym pierwszym objawem infekcji układu moczowego może być wysoka gorączka, apatyczność, płaczliwość, niechęć do pokarmów, a niekiedy również wymioty. Wśród starszych dzieci można zaobserwować także przypadkowe moczenie w ciągu dnia, osłabienie i drażliwość, a niekiedy również uciskanie lub drapanie miejsc intymnych w celu zmniejszenia niepożądanego dyskomfortu.

Jakie badania wykonać przy podejrzeniu zapalenia pęcherza?

Osoby, u których występuje ból pęcherza moczowego oraz inne objawy, które mogą wskazywać na infekcje dróg moczowych, powinny skonsultować się z urologiem, znanym jako lekarz od pęcherza, w celu ustalenia przyczyny zapalenia pęcherza oraz podjęcia odpowiednich działań, które mogą złagodzić dyskomfort i ułatwić wyeliminowanie patogenów chorobotwórczych z dróg moczowych.

Podstawę rozpoznania zapalenia pęcherza stanowi zwykle charakterystyczny obraz kliniczny, czyli opis występujących objawów, które są typowe dla infekcji układu moczowego. Podczas rozszerzonej diagnostyki lekarz może zlecić również wykonanie badań takich jak posiew moczu czy badania krwi, m.in. morfologia, CRP czy kwas moczowy.

Wówczas gdy występuje przewlekłe zapalenie pęcherza, a także w przypadku nawracającej infekcji dróg moczowych, konieczne może okazać się wykonanie badania USG pęcherza i dróg moczowych, które może ułatwić wykluczenie zaburzeń dotyczących odpływu moczu.

Czy badanie moczu wykryje zapalenie pęcherza? Specjalista w przypadku podejrzenia przeziębienia pęcherza zwykle zleca wykonanie ogólnego badania moczu, ponieważ wśród osób zmagających się z infekcją dróg moczowych można zaobserwować zwiększoną liczbę leukocytów w moczu, która świadczy o występującym w ustroju stanie zapalnym. Niekiedy w moczu można zaobserwować również erytrocyty czy białko, które również mogą wskazywać na zapalenie układu moczowego.

Postępowanie w zapaleniu pęcherza moczowego

Osoby zmagające się z infekcją pęcherza moczowego, zwykle zastanawiają się co na zapalenie dróg moczowych, jak wyleczyć zapalenie dróg moczowych, a także jak wypłukać bakterie z moczu i jak leczyć zapalenie pęcherza?

W przypadku niepowikłanego zapalenia pęcherza lekarz może zalecić stosowanie leków dostępnych bez recepty, zawierające furazydynę, jednak zwykle specjalista rekomenduje antybiotyk na drogi moczowe, którego zadaniem jest zwalczanie niepożądanych bakterii obecnych w organizmie.

Terapia infekcji pęcherza moczowego trwa zwykle od 3 do 5 dni, a ustąpienie objawów przeziębienia pęcherza można zaobserwować nawet 12-36 godzin po rozpoczęciu przyjmowania odpowiednich farmaceutyków. Z kolei przy nawracających infekcjach, a także podczas terapii mężczyzn i dzieci wskazane może być nieco dłuższe postępowanie - wówczas przywrócenie jałowego środowiska pęcherza moczowego może trwać od 7 do nawet 14 dni.

Zapalenie pęcherza w ciąży

Kobieta w ciąży jest szczególnie podatna na zakażenia dróg moczowych-rodnych za sprawą działania hormonów na cewkę moczową, co sprawia, że zapalenie pęcherza jest częstym zjawiskiem wśród przyszłych matek.

Infekcja układu moczowego w ciąży nie powinna być lekceważona, ponieważ powikłania nieleczonego zapalenia pęcherza w ciąży mogą stanowić zagrożenie nie tylko dla matki, ale również dla rozwijającego się płodu - dotychczas przeprowadzone badania wskazują, że zakażenie pęcherza, zwłaszcza w III trymestrze ciąży, może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka i wcześniactwa.

W przypadku przeziębienia pęcherza w ciąży należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę, który wykona odpowiednie badania i dobierze właściwe postępowanie, które jednocześnie nie będzie zagrażało dziecku.

Domowe sposoby na zapalenie pęcherza moczowego

Pomocne w infekcji dolnego odcinka układu moczowego mogą okazać się również domowe sposoby na zapalenie pęcherza, takie jak okłady nadbrzusza z wykorzystaniem ciepłego termoforu oraz nasiadówki ziołowe przygotowane z kwiatów rumianku i nagietka, a także z pokrzywy czy szałwii.

Dobrym rozwiązaniem może okazać się również wykorzystywanie w codziennej diecie żurawiny lub preparatów zawierających wyciągi z żurawiny, ponieważ zawarte w roślinie substancje mogą hamować rozwój bakterii, m.in. E.coli, a także mogą wykazywać potencjał przeciwzapalny. Wsparciem wśród osób zmagających się z ZUMem czy przeziębieniem pęcherza mogą być również suplementy diety z witaminą C, która może uszczelniać naczynia krwionośne, zapobiegać rozwojowi stanów zapalnych, a także sprzyjać powstawaniu warunków niekorzystnych dla rozwoju bakterii w drogach moczowych.

Ciekawym pomysłem podczas zapalenia pęcherza może być także stosowanie ziół wykazujących właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne lub moczopędne. Najczęściej wśród osób zmagających się z niepożądanymi objawami w obrębie układu moczowego rekomenduje się przyjmowanie ekstraktów z:

• mniszka lekarskiego,
• rumianku,
• dziurawca,
• pokrzywy,
• skrzypu polnego,
• nawłoci,
• liści brzozy,
• mącznicy lekarskiej.

Zapalenie pęcherza - powikłania

Nieleczone zapalenie pęcherza moczowego, a także niewłaściwe lub zbyt późne postępowanie w celu zniwelowania niepożądanych objawów infekcji układu moczowego może powodować występowanie bolesnych i niebezpiecznych powikłań.

Przeziębienie pęcherza niekiedy może przyczyniać się do rozwoju bakteryjnego zakażenia ogólnoustrojowego, znanego jako urosepsa, która rozwija się wówczas, gdy zapalenie pęcherza moczowego rozprzestrzenia się do nerek. To schorzenie, które może powodować występowanie objawów podobnych jak w przypadku zakażenia pęcherza, a także zjawisk typowych dla sepsy, takich jak np. wysoka temperatura ciała, przyspieszone bicie serca czy trudności w oddychaniu. Urosepsa może prowadzić do rozwoju nieodwracalnych zmian w organizmie człowieka, a nawet do zgonu na skutek wstrząsu septycznego.

Infekcja pęcherza moczowego może skutkować również rozwojem schorzenia, takiego jak ropień nerki, a także może prowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek, które może rozwinąć się w niewydolność nerek.

Zapobieganie i profilaktyka zapalenia pęcherza

Zapobieganie zakażeniom układu moczowego jest szczególnie istotne wśród kobiet, które cierpią na nawracające lub przewlekłe zapalenie pęcherza. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia przeziębienia pęcherza oraz zapobiegać nawrotom schorzenia po zakończeniu odpowiedniego postępowania farmakologicznego, warto stosować w codziennym życiu następujące metody profilaktyki:

• dbać o higienę miejsc intymnych, stosując specjalne płyny o lekko kwaśnym pH,
• unikać korzystania z dezodorantów intymnych, a także perfumowanych środków chemicznych do kąpieli,
• korzystać z przewiewnej bielizny, unikając sztucznych tkanin i materiałów,
• oddawać mocz niezwłocznie po wystąpieniu potrzeby - nie wstrzymywać oddawania moczu,
• okolice krocza wycierać zawsze w kierunku od pochwy do odbytu,
• obmywać miejsca intymne po stosunku płciowym,
• regularnie spożywać płyny, pamiętając, aby każdego dnia dostarczać do ustroju ok. 2 litrów płynów.

Aby zapobiegać rozwojowi infekcji układu moczowego, warto zwrócić również uwagę na stosowaną na co dzień dietę - w jadłospisie warto uwzględniać świeże warzywa i owoce, w szczególności bogate w witaminę C i flawonoidy, które mogą wykazywać działanie antyoksydacyjne. Dobrym rozwiązaniem może okazać się również ograniczenie podaży cukrów prostych i wysokoprzetworzonej żywności, która może sprzyjać rozwojowi bakterii w ustroju. Pomocne mogą okazać się też suplementy diety i zioła na zapalenie pęcherza, takie jak nawłoć, pokrzywa czy skrzyp polny, a także żurawina w postaci suplementu, soku, syropu lub suszonych owoców.

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-tract-infection/symptoms-causes/syc-20353447
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30797295/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28087935/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38098676/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31030820/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30592257/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24877098/