Cytrulina to endogenny, naturalnie wytwarzany w ludzkim organizmie, aminokwas niebiałkowy, który często dostarczany jest do ustroju również w postaci suplementów diety. To związek, który uczestniczy w cyklu mocznikowym, a także może sprzyjać zwiększeniu produkcji tlenku azotu, obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi i poprawie efektywności treningowej wśród sportowców. Czym jest i jak działa cytrulina? Czy cytrulina jest bezpieczna? Jakie mogą być skutki uboczne stosowania cytruliny?
Spis treści
Cytrulina - co to?
Co to jest cytrulina? Cytrulina jest aminokwasem endogennym, który jest naturalnie wytwarzany w organizmie człowieka. Stanowi związek niebiałkowy i w przeciwieństwie do większości aminokwasów nie jest substancją wykorzystywaną do produkcji białek.
Choć cytrulina jest naturalnie produkowana w ludzkim organizmie z glutaminy, związek można dostarczać do ustroju również wraz z pożywieniem. Substancja występuje w niektórych produktach spożywczych, m.in. w ogórkach, melonach czy dyni. Za najbogatsze źródło związku, z którego po raz pierwszy w 1930 roku wyizolowano składnik, uznaje się jednak arbuza, któremu substancja zawdzięcza swoją nazwę - w języku łacińskim citrullus oznacza właśnie arbuza.
Co ciekawe, cytrulina w ludzkim organizmie (w nerkach) może być przekształcana do argininy, zwiększając jej poziom w ustroju skuteczniej, niż sama arginina.
Polecane produkty z cytruliną
Cytrulina - właściwości. Jak działa cytrulina?
Wiele osób zastanawia się, na co jest cytrulina, co daje i jakie mogą być efekty jej stosowania. Czas poznać odpowiedzi na te pytania!
Choć cytrulina jest aminokwasem niebiałkowym, aktualne dane naukowe sugerują, że związek może stymulować syntezę białek w mięśniach szkieletowych, a tym samym może odgrywać istotną rolę w homeostazie białek, co może okazać się pomocne w zmniejszaniu ryzyka sarkopenii, a także wśród osób niedożywionych i sportowców. Co więcej, cytrulina wraz z argininą oraz ornityną uczestniczy w cyklu mocznikowym, który odpowiada za usunięcie z organizmu szkodliwych związków, takich jak np. amoniak. Końcowym produktem tego procesu jest natomiast mocznik, który następnie wydalany jest z organizmu wraz z moczem.
Ze względu na fakt, iż substancja może być metabolizowana w ustroju do argininy, aminokwas może przyczyniać się do powstawania tlenku azotu i zwiększenia produkcji związku w organizmie człowieka. Z kolei tlenek azotu może powodować rozszerzanie naczyń krwionośnych, co może skutkować nasileniem przepływu krwi i zwiększeniem efektywności transportu tlenu oraz składników odżywczych do tkanek i organów. Rozszerzenie naczyń krwionośnych spowodowane zwiększoną produkcją tlenku azotu może powodować także obniżenie wartości ciśnienia tętniczego krwi. Co więcej, zjawisko może pozytywnie wpływać również na erekcję.
Jedno z najnowszych badań naukowych omawiające metaboliczne działanie cytruliny w cukrzycy typu II sugeruje, że związek może stanowić wsparcie dla diabetyków, przyczyniając się do zmniejszenia poziomu krążącej glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych oraz poprawy dyslipidemii. Takie działanie aminokwasu może wynikać ze zwiększonego wydzielania insuliny z komórek beta trzustki, a także ze zwiększonego wychwytu glukozy przez mięśnie szkieletowe. Dane informują także, iż cytrulina może zwiększać lipolizę i beta-oksydację.
Cytrulina to suplement diety często wykorzystywany również wśród osób aktywnych fizycznie i sportowców. Zgodnie z wynikami badań naukowych związek może zwiększać wydajność ćwiczeń, a także wpływać na wzrost siły i wytrzymałości organizmów zawodników w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego. Suplementacja cytruliną w połączeniu z odpowiednimi ćwiczeniami może również poprawiać sprawność wśród osób starszych borykających się z nadmierną masą ciała, zwiększając szybkość i siłę mięśni seniorów.
Istnieją również dane sugerujące, że ostra suplementacja jabłczanem cytruliny może opóźniać pojawienie się uczucia zmęczenia wśród zawodników i może zwiększać wytrzymałość tkanki mięśniowej wśród osób wykonujących trening siłowy o wysokiej intensywności. Co więcej, aminokwas może powodować zwiększenie wydolności fizycznej i korzystnie wpływać na regenerację organizmu po intensywnym treningu, przyspieszając powrót do pełnej sprawności i umożliwiając szybsze wykonywanie kolejnej aktywności. Ze względu jednak na fakt, iż uzyskane w badaniach naukowych wyniki nie są jednolite i spójne, a niektóre dane sugerują, iż cytrulina nie ma wpływu na wydajność wśród sportowców, potrzeba dalszych analiz, aby upewnić się, czy aminokwas może korzystnie wpływać na organizmy osób trenujących.
Cytrulina - efekty. Kto powinien rozważyć stosowanie suplementów z cytruliną?
Cytrulina może pozytywnie oddziaływać na pracę ludzkiego organizmu, m.in. może zwiększać produkcję tlenku azotu, sprzyjać obniżeniu wartości ciśnienia tętniczego krwi, a także korzystnie wpływać na łagodne zaburzenia erekcji. Związek może też wspierać sportowców, zwiększając wydajność organizmu w trakcie ćwiczeń i wspomagając procesy regeneracyjne. Tym samym stosowanie suplementów diety zawierających cytrulinę może okazać się dobrym rozwiązaniem dla osób aktywnych fizycznie, trenujących siłowo czy wydolnościowo, a także dla mężczyzn borykających się z łagodnymi dysfunkcjami seksualnymi. Stosowanie cytruliny mogą rozważyć także diabetycy czy osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze oraz osoby starsze i niedożywione, jednak przed rozpoczęciem suplementacji aminokwasu zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
Suplementacja cytruliną - w jakich formach występuje cytrulina?
W suplementach diety najczęściej wykorzystuje się dwie formy cytruliny, a mianowicie L-cytrulinę oraz jabłczan cytruliny. Czym różnią się poszczególne związki?
L-cytrulina stanowi czysty aminokwas, bez zbędnych dodatków, który może wykazywać niemal natychmiastowe działanie. Z kolei jabłczan cytruliny to połączenie cytruliny z kwasem jabłkowym. To związek który, choć może wykazywać nieco wolniejsze działanie, wyróżnia się wyższą stabilnością i lepszą przyswajalnością. Obie formy związku mogą wykazywać podobne efekty, jednak w suplementach diety znacznie częściej wykorzystywaną postacią jest jabłczan cytruliny.
Z czym łączyć cytrulinę?
Cytrulina to związek, który bez obaw można łączyć z innymi składnikami. Dotychczasowe dane sugerują bowiem, że aminokwas nie wpływa na pogorszenie wchłaniania innych substancji, lecz może uzupełniać ich działanie. Dlatego też cytrulina często jest suplementowana wraz z argininą, co może pozytywnie oddziaływać na zwiększenie produkcji tlenku azotu i efekt pompy mięśniowej. Ponadto aminokwas można przyjmować wraz z BCAA, aby wspierać regenerację mięśni, czy też w towarzystwie kreatyny, co może zwiększać wytrzymałość organizmu i wspierać wzrost masy mięśniowej. Niekiedy cytrulinę stosuje się także wraz z alfa ketoglutaranem L-argininy (AAKG), gdyż takie połączenie może pozytywnie wpływać na przepływ krwi w ustroju.
Cytrulina - skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania
Często pojawiającym się zagadnieniem wśród osób rozważających suplementację związkiem jest zapytanie, czy L-cytrulina jest bezpieczna? Ponieważ substancja jest składnikiem endogennym, który jest naturalnie wytwarzany w ludzkim organizmie, cytrulina uznawana jest za bezpieczny związek, który może być z powodzeniem wykorzystywany również w formie suplementu diety. Aminokwas w postaci preparatu jest bowiem dobrze tolerowany przez organizm człowieka.
Niektóre dane naukowe sugerują, że podczas suplementacji L-argininą można zaobserwować występowanie niepożądanych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, jednak w wyniku doustnej podaży cytruliny nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych. Dotychczasowe dane naukowe informują, że przyjmowanie cytruliny w dawce 15 g na dobę nie przyczynia się do występowania skutków ubocznych, jednak wciąż potrzebne są dalsze badania, skupiające się wokół długoterminowej podaży związku.
Cytrulina - przeciwwskazania
Cytrulina nie powinna być stosowana przez osoby, które przyjmują leki rozszerzające naczynia krwionośne, gdyż jednoczesne stosowanie cytruliny i farmaceutyków wykazujących podobne działanie może przyczynić się do występowania znacznych i niebezpiecznych spadków ciśnienia tętniczego krwi. Co więcej, ostrożność powinny zachować osoby stosujące leki w chorobach układu krążenia czy podczas zaburzenia erekcji, gdyż przypuszcza się, iż aminokwas może wchodzić w interakcje z niektórymi preparatami medycznymi.
Międzynarodowe Towarzystwo ds. Żywienia w Sporcie prowadzi badania wyjaśniające, czy cytrulina może być związkiem o uzależniającym działaniu. Aktualnie, ze względu na niewielką ilość danych, wśród osób aktywnych fizycznie nie zaleca się przyjmowania dawek większych niż 10 g cytruliny na dobę.
Dowiedz się więcej
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6369322/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23022123/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36645144/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37711701/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34010809/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31977835/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34444954/
