Cytryniec chiński to roślina azjatycka wyróżniająca się bogactwem cennych składników, która cieszy się rosnącym zainteresowaniem wśród konsumentów na całym świecie. To pnącze o szerokim zastosowaniu, które jest wykorzystywane w ogrodnictwie, a także w kosmetyce, kuchni, czy jako składnik suplementów diety. To roślina, która może wzmacniać odporność, a także korzystnie oddziaływać na funkcjonowanie układu nerwowego czy pracę wątroby. Cytryniec chiński może też zmniejszać uczucie zmęczenia i obniżać stres oksydacyjny. Jakie właściwości wykazuje roślina? Cytryniec chiński na odchudzanie - czy warto go stosować? Jak spożywać cytryniec chiński? Czy warto sięgać po suplementy diety zawierające ekstrakt z Schisandra chinensis?
Spis treści
Cytryniec chiński - co to?
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) to gatunek rośliny należący do rodziny cytryńcowatych, który naturalnie występuje na terenach północno-wschodnich Chin, a także w Japonii, Korei i wschodniej części Rosji. To roślina porastająca obrzeża lasów mieszanych, którą można spotkać również w pobliżu zbiorników wodnych. W Azji i w krajach europejskich cytryniec chiński można znaleźć także w ogrodach i skwerach miejskich, gdzie jest uprawiany jako roślina ozdobna.
Cytryniec chiński stanowi dwupienne pnącze, które preferuje ciepłe, osłonięte od wiatru stanowiska i żyzne gleby. To mrozoodporna roślina, która nie toleruje suszy. W sprzyjających warunkach Schisandra chinensis może osiągać nawet 15 metrów wysokości. To roślina wyróżniająca się elastyczną, oplatającą pnie drzew, łodygą, która może mieć ok. 1,5 cm średnicy. Dekoracyjne liście cytryńca chińskiego mają eliptyczny lub odwrotnie jajowaty kształt, wyraźnie zarysowane unerwienie oraz ostre zakończenie. Co ciekawe, rozdarte liście rośliny wyróżniają się przyjemnym, cytrynowym aromatem. Z kolei pachnące kwiaty cytryńca chińskiego zwisają na długich szypułkach wyrastających z kątów liściowych, przyjmując białą lub białoróżową barwę. Owoce cytryńca chińskiego dojrzewają pod koniec sierpnia lub na początku września i stanowią soczyste, czerwone jagody o cytrynowym zapachu, które występują w gronach zawierających 10-40 sztuk.
W krajach azjatyckich cytryniec chiński jest nazywany Wu Wei Zi - rośliną o pięciu smakach. W pnączu wyróżniono bowiem smak kwaśny, słodki, słony, a także gorzki i cierpki. W starożytnych Chinach wykorzystywano niemal wszystkie części rośliny, m.in. liście, wierzchołki pędów czy korę, natomiast obecnie najczęściej używaną częścią pnącza są owoce Schisandra chinensis wraz z nasionami.
Cytryniec chiński - składniki
Schisandra chinensis wyróżnia się bogactwem cennych składników - do tej pory w roślinie zidentyfikowano ponad 200 wartościowych substancji. W pnączu można znaleźć m.in.:
- witaminę C,
- witaminy z grupy B,
- witaminę E,
- kwasy organiczne, takie jak kwas cytrynowy czy jabłkowy,
- olejki eteryczne,
- flawonoidy,
- kwasy fenolowe,
- składniki mineralne, m.in. potas, fosfor czy magnez,
- polisacharydy,
- lignany, m.in. schizandrynę,
co sprawia, że roślina jest znana i wykorzystywana na terenach Azji od tysięcy lat.
Polecane zioła i ekstrakty
Cytryniec chiński - właściwości
Cytryniec chiński to roślina o właściwościach adaptogennych, która może wzmacniać odporność organizmu na działanie czynników stresogennych. Co więcej, roślina może wykazywać potencjał antyoksydacyjny, neutralizując wolne rodniki i reaktywne formy tlenu, a także zmniejszając stres oksydacyjny i spowalniając procesy starzenia komórek.
Dzięki obecności wartościowych lignanów cytryniec chiński może wykazywać pozytywny wpływ na układ nerwowy, działając ochronnie na komórki nerwowe i przyczyniając się do zwiększenia ilości neuroprzekaźników w ustroju. Schisandra chinensis może też korzystnie oddziaływać na funkcje poznawcze, poprawiając refleks, koncentrację, a także zdolność uczenia się i zapamiętywania.
Substancje obecne w pnączu mogą również wykazywać potencjał hepatoprotekcyjny, pozytywnie wpływając na procesy regeneracyjne i ochronne w komórkach wątroby. Dodatkowo wyciąg z Schisandra chinensis może sprzyjać obniżeniu poziomu glukozy we krwi i zmniejszeniu stężenia trójglicerydów w ustroju, a także może wspomagać procesy trawienne. Roślina może poprawiać funkcję trzustki i stymulować wydzielanie insuliny, wykazując potencjał przeciwcukrzycowy. Co więcej, może też działać przeciwzapalnie, a także może redukować podwyższone ciśnienie krwi, chroniąc tym samym układ sercowo-naczyniowy.
Dotychczas uzyskane dane sugerują, że cytryniec chiński może wykazywać skuteczne działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Analizy przeprowadzone na zwierzętach wskazują natomiast, że cytryniec chiński może być pomocny w redukcji masy ciała. Zaobserwowano, iż substancje obecne w roślinie mogą zmniejszać zawartość lipidów i sprzyjać lipolizie, a co więcej, mogą zmniejszać rozmiar podskórnych adipocytów, co może skutkować obniżeniem poziomu tkanki tłuszczowej i wspomagać odchudzanie, w szczególności wśród osób borykających się z nadwagą i otyłością.
Jakby tego było mało, cytryniec chiński może łagodzić objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca, kołatanie serca czy nadmierne pocenie. Ze względu na bogactwo witaminy C roślina może także wspomagać właściwe funkcjonowanie układu immunologicznego, wspierając odporność organizmu i zmniejszając podatność na infekcje. Schisandra chinensis może też korzystnie oddziaływać na drogi oddechowe, łagodząc uporczywy kaszel i duszności.
Cytryniec chiński - zastosowanie. Cytryniec chiński - jak spożywać?
Cytryniec chiński jest wykorzystywany przede wszystkim jako surowiec zielarski i składnik suplementów diety. W preparatach najczęściej stosuje się ekstrakt z owoców cytryńca chińskiego, który często jest standaryzowany na zawartość cennych lignanów, jakimi są schizandryny. Schisandra chinensis może występować w formie tabletek, proszku lub jako Cytryniec chiński w kapsułkach. Dostępne są jednoskładnikowe preparaty zawierające wyłącznie cytryniec chiński, a także kompleksowe produkty, które dostarczają do ustroju również inne cenne składniki, takie jak np. traganek, różeniec górski czy wąkrota azjatycka, a wybór odpowiedniego preparatu stanowi kwestię indywidualnych potrzeb i preferencji konsumenta.
Pnącze może być uprawiane również jako roślina ozdobna. Owoce cytryńca chińskiego mogą być natomiast stosowane do przygotowywania dżemów i konfitur, które doskonale smakują jako dodatek do ciast, naleśników czy herbaty, a także mogą być używane do stworzenia soków, nalewek, wina czy naparów.
Co więcej, ze względu na właściwości tonizujące, nawilżające, a także zwężające naczynka krwionośne, Schisandra chinensis coraz częściej jest wykorzystywana w kosmetyce do produkcji preparatów oczyszczających, przeciwstarzeniowych i łagodzących podrażnienia skóry.
Cytryniec chiński - skutki uboczne
Cytryniec chiński oraz ekstrakty z rośliny to substancje dobrze tolerowane przez ludzki organizm, które są uznawane za związki bezpieczne dla człowieka. Nadmierna podaż Schisandra chinensis może jednak przyczynić się do wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych, takich jak niestrawność, nudności, wymioty, zgaga czy bóle brzucha, a także może powodować skórne reakcje alergiczne.
Preparatów zawierających cytryniec chiński nie należy spożywać wieczorem, tuż przed snem, ponieważ ekstrakt z rośliny może pobudzić organizm i przyczynić się do trudności z zasypianiem.
Cytryniec chiński - przeciwwskazania
Cytryniec chiński nie powinien być spożywany przez osoby z nadpobudliwością nerwową, a także przez konsumentów cierpiących na nadciśnienie tętnicze. Co więcej, z preparatów zawierających ekstrakt z rośliny powinny zrezygnować osoby zmagające się z bezsennością i zaburzeniami pracy serca, a także cierpiące na epilepsję.
Ostrożność powinny zachować także osoby przyjmujące inne leki lub suplementy diety, gdyż cytryniec chiński może wchodzić w interakcje z niektórymi farmaceutykami, m.in. z barbituranami.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29136774/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30720717/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33345853/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29352909/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33861937/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36771299/
