Na półkach sklepowych coraz częściej oprócz zwykłego mleka możemy zauważyć również mleko bez laktozy. Dzięki niemu osoby z nietolerancją laktozy mogą bez wyrzeczeń wypić białą kawę, zjeść płatki z mlekiem czy przygotować klasyczne naleśniki. Czym tak naprawdę jest laktoza, jakie ma właściwości i komu szkodzi? Czy warto pić mleko bez laktozy? Czy powinny sięgać po nie osoby zdrowe? Czym mleko bez laktozy różni się od zwykłego mleka?
- Czym jest laktoza?
- W jaki sposób przejawia się nietolerancja laktozy?
- Nietolerancja laktozy — czy można ją zdiagnozować?
- Rodzaje nietolerancji laktozy
- Jak walczyć z nietolerancją laktozy?
- Jak powstaje mleko bez laktozy?
- Właściwości mleka bez laktozy
- Kto powinien pić mleko bez laktozy?
- Kto nie powinien pić mleka bez laktozy?
- Laktaza — suplementy diety na nietolerancję laktozy
Czym jest laktoza?
Laktoza to cukier złożony, który powstaje z połączenia dwóch cukrów prostych — glukozy oraz galaktozy. Związek występuje naturalnie w mleku ssaków i znaleźć możemy go w takich produktach mlecznych jak jogurty, kefiry, maślanki, lody, a nawet słodycze. Laktoza jest również składnikiem wielu serów — znaleźć możemy ją m.in. w serze żółtym, serze feta.
Po spożyciu produktów z laktozą jest ona trawiona przez organizm, który rozkłada ją do wcześniej wymienionych cukrów prostych. W tym procesie kluczową rolę odgrywa enzym laktazy. Laktaza w dużej ilości występuje przede wszystkim u noworodków i niemowląt. Wraz z wiekiem stężenie laktazy spada, przez co ciałko nie jest w stanie poradzić sobie ze strawieniem laktozy. Inną przyczyną problemów z trawieniem laktozy jest również nietolerancja laktozy.
W jaki sposób przejawia się nietolerancja laktozy?
Kiedy organizm nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości laktazy lub w ogóle jej nie produkuje, mamy do czynienia z nietolerancją laktozy. Niestrawiona laktoza przenika do jelita grubego, gdzie zachodzą różne procesy z udziałem bakterii jelitowych, m.in. fermentują one laktozę do gazów (dwutlenek węgla, wodór, metan) oraz kwasów (kwas masłowy, mlekowy, octowy, propanowy).
Nieprawidłowa reakcja organizmu na spożycie laktozy to przede wszystkim nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak wzdęcia, gazy, bóle brzucha, biegunki, kolki czy długotrwałe uczucie pełności.
Nietolerancja laktozy — czy można ją zdiagnozować?
Testem wykorzystywanym w diagnostyce nietolerancji laktozy jest wodorowy test oddechowy. U osób z nietolerancją wodór przenika do naczyń krwionośnych, a następnie wraz z krwią do płuc. Podczas testu od pacjenta pobierane są próbki powietrza po spożyciu dawki laktozy.
Niestety badanie nie zawsze jest miarodajne i zdarza się, że jego wynik jest fałszywie negatywny lub fałszywie pozytywny. Oprócz testu zastosowanie ma również badanie krwi, które polega na pomiarze stężenia glukozy po spożyciu laktozy. Jeżeli laktoza nie ulega stawieniu, stężenie glukozy w krwi nie rośnie, co wskazuje na nietolerancję.
Nietolerancja laktozy a alergia na białka mleka
Czasami objawy charakterystyczne dla nietolerancji laktozy mogą mieć inną przyczynę. Podobne symptomy mają również alergie pokarmowe, w tym alergia na białka mleka. Tylko odpowiednia diagnoza może wskazać źródło problemu.
Rodzaje nietolerancji laktozy
Nietolerancję laktozy możemy podzielić na dwa różne rodzaje: nietolerancję pierwotną oraz wtórną. Ta pierwsza jest w dużym stopniu uwarunkowana genetycznie i obejmuje nadwrażliwość pokarmową spowodowaną wrodzonym niedoborem laktazy. Z kolei przyczyną nietolerancji wtórnej (pojawiającej się na pewnym etapie życia) może być m.in. choroba zapalna jelit, nadużywanie alkoholu oraz infekcje.
Jak walczyć z nietolerancją laktozy?
Niestety nie istnieje skuteczny sposób na wyleczenie nietolerancji laktozy. Osoby, które zmagają się z tą przypadłością, powinny ograniczać spożycie produktów z laktozą lub przyjmować laktazę. U osób, które nietolerancję nabyły w dorosłości, zwykle nie ma konieczności całkowitej rezygnacji z produktów mlecznych. Najważniejsza jest obserwacja organizmu i dostosowanie spożycia produktów mlecznych do występujących zaburzeń.
Jak powstaje mleko bez laktozy?
Osoby cierpiące na nietolerancję laktozy nie muszą rezygnować z picia mleka. W sklepach znaleźć możemy całą gamę różnego rodzaju mleka roślinnego, jak również klasyczne mleko krowie pozbawione laktozy.
Jak już wspominaliśmy wcześniej, enzym laktaza rozkłada laktozę, dzięki czemu nie mamy problemu z jej trawieniem. Tę wiedzę wykorzystują producenci mleka bez laktozy, którzy do swoich przetworów mlecznych dodają laktazę. Wbrew powszechnemu wyobrażeniu produkcja mleka bez laktozy nie polega na usunięciu laktozy z napoju, a na dodaniu enzymu, który ją rozkłada. Laktaza powoduje rozpad laktozy, czyli rozerwanie wiązania między glukozą i galaktozą, dzięki czemu mleko staje się źródłem cukrów prostych.
Właściwości mleka bez laktozy
Produkty bez laktozy nie różnią się bardzo od swoich odpowiedników z laktozą. Skład mleka jest praktycznie taki sam — jedyna różnica to zwykle dodatek laktazy.
Składniki odżywcze
Mleko bez laktozy zawiera takie składniki odżywcze jak jego klasyczny odpowiednik. Są to m.in. wapń, magnez, cynk, witamina A, witamina D oraz witamina E.
Słodki smak mleka bez laktozy
Mleka bez laktozy są trochę słodsze i nieco ciemniejsze. Laktoza to cukier mleczny o niezbyt słodkim smaku. Gdy dochodzi do jej rozpadu, powstają dwa słodsze cukry proste, które odpowiadają za lekko zmodyfikowany smak.
Wyższy indeks glikemiczny mleka bez laktozy
Warto również zwrócić uwagę na indeks glikemiczny mleka bez laktozy, który jest wyższy od IG klasycznego mleka krowiego. Z tego powodu mleko bez laktozy nie jest polecane osobom na diecie z niskim IG oraz cukrzykom.
Kto powinien pić mleko bez laktozy?
Mleko bez laktozy jest przeznaczone przede wszystkim dla osób, które mają nietolerancję laktozy. Oznacza to, że nie produkują wystarczająco dużo laktazy (wspomnianego już enzymu) w jelitach, by poradzić sobie z rozkładem tego cukru.
Kto nie powinien pić mleka bez laktozy?
Chociaż mleko bez laktozy jest generalnie bezpieczne, nie zaleca się go osobom zmagającym się z zaburzeniami gospodarki cukrowej, np. cukrzycą czy insulinoopornością. W przypadku chorych na cukrzycę, które jednocześnie nie tolerują laktozy, bardzo ważna jest kontrola ładunku glikemicznego spożywanych produktów oraz zdrowe odżywianie. Co więcej, po klasyczne mleko powinny sięgać również osoby z alergią na białko mleka.
Czy warto pić mleko bez laktozy, jeżeli nie ma się nietolerancji? Tutaj zdania są podzielone. Istnieje prawdopodobieństwo, że częste spożywanie przetworów mlecznych bez laktozy, takich jak zwykłe mleko, może prowadzić do wtórnej nietolerancji tego cukru. Jeżeli w naszej diecie zrezygnujemy całkowicie z laktozy, może się okazać, że w przyszłości również będziemy zmagać się z jej nietolerancją.
Laktaza — suplementy diety na nietolerancję laktozy
Mleko bez laktozy to nie jedyny sposób na ograniczenie kłopotliwych symptomów pojawiających się u osób z nietolerancją laktozy. Bardzo często polecane jest przyjmowanie preparatów z laktazą. Ta opcja sprawdzi się w szczególności w przypadku osób, którym nie odpowiada słodszy smak mleka bez laktozy.
Suplementy diety z laktazą pozwalają na spożywanie zwykłego mleka. Laktaza w formie tabletki skutecznie wspiera rozkład laktozy na cukry proste w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu zwiększa przyswajalność laktozy przez ludzki organizm.
Mleko bez laktozy to zdecydowanie udogodnienie dla wszystkich osób cierpiących na nietolerancję tego cukru. Należy jednak pamiętać, że jego spożywanie przy ograniczeniu produktów z laktozą przez osoby zdrowe nie jest zalecane.