Ornityna - działanie, źródła, stosowanie

Ornityna to aminokwas endogenny, który pełni ważną rolę w cyklu ornitynowym, wspomagając przekształcanie szkodliwego amoniaku w mocznik. To związek doceniany przez sportowców i osoby aktywne fizycznie, który może pozytywnie oddziaływać na osiągane wyniki sportowe. L-ornityna właściwości - jak składnik wpływa na organizm człowieka? Ornityna oczyszczanie wątroby - jaką rolę odgrywa aminokwas? Gdzie występuje związek i jak stosować ornitynę?

Ornityna - co to?

Ornityna (C₅H₁₂N₂O₂) to organiczny związek chemiczny zaliczany do aminokwasów zasadowych, który, choć należy do grupy α-aminokwasów, nie jest uznawany za jeden z dwudziestu podstawowych aminokwasów budujących białka. To substancja endogenna, która może powstawać w ludzkim organizmie z argininy, a także może być dostarczana do ustroju wraz z codziennym pożywieniem lub w postaci suplementów diety.

Ornityna to związek, który wraz z L-argininą oraz L-cytruliną uczestniczy w cyklu mocznikowym, znanym również jako cykl ornitynowy czy też cykl Krebsa, odgrywając rolę substratu i aktywatora enzymatycznego. Tym samym ornityna pełni istotną funkcję w ustroju, a odpowiedni poziom składnika sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu ludzkiego organizmu.

Źródła ornityny

L-ornityna to substancja, która może powstawać w ludzkim organizmie z argininy pod wpływem arginazy. Związek można dostarczać do ustroju jednak również wraz z pożywieniem - za źródła ornityny uznaje się przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak:

• mięso,
• ryby,
• mleko oraz przetwory mleczne,
• jaja.

L-ornitynę można znaleźć również w niektórych produktach pochodzenia roślinnego - związek występuje m.in. w:

• owsie,
• soi,
• fasoli,
• soczewicy,
• orzeszkach ziemnych,
• pszenicy,
• pestkach dyni.

Polecane suplementy diety z ornityną

Ornityna - właściwości

Ornityna, podobnie jak cytrulina czy arginina, uczestniczy w cyklu mocznikowym, a jej głównym zadaniem jest usuwanie z ustroju toksycznego amoniaku NH₃, którego wysoki poziom jest szkodliwy dla ludzkiego zdrowia. Ornityna działa jak katalizator, który uniemożliwia przedostawanie się niepożądanych substancji - aminokwas przekształca amoniak w mocznik, który następnie trafia do nerek i jest wydalany z organizmu człowieka wraz z moczem.

Ornityna ułatwia pozbywanie się z ustroju zbędnych produktów przemiany materii, a co więcej, związek może wspomagać pracę wątroby, co może być szczególnie istotne wśród osób zmagających się z encefalopatią wątrobową, a także cierpiących na marskość wątroby czy jej stłuszczenie. Dodatkowo ornityna może wspierać terapię hiperamonemii, a także może przyspieszać proces gojenia się ran i zwiększać ich wytrzymałość na pękanie. Aminokwas może również obniżać poziom kortyzolu, zwanego hormonem stresu, a także może zmniejszać uczucie zmęczenia po spożyciu alkoholu i poprawiać jakość snu.

Aminokwas jest chętnie wykorzystywany również przez sportowców - ornityna zyskała dużą popularność w latach 80. wśród kulturystów, którzy stosowali ją w celu wypłukiwania amoniaku z ustroju i poprawy wyników sportowych. Pasjonaci aktywnego trybu życia uważają, iż ornityna może wykazywać potencjał do uwalniania hormonów anabolicznych, co może pozytywnie oddziaływać na przyrost masy mięśniowej. Dotychczas przeprowadzone analizy wskazują, że aminokwas endogenny może stymulować uwalnianie somatotropiny przez przysadkę mózgową, przyczyniając się do zwiększenia poziomu hormonu wzrostu w ustroju, co może wpływać na rozbudowę tkanki mięśniowej i pozytywnie oddziaływać na procesy regeneracyjne zachodzące w mięśniach.

Ornityna - dla kogo?

Ornityna może naturalnie powstawać w ustroju człowieka, w ilościach, które są wystarczające do zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkiego organizmu. Suplementacja ornityny może okazać się natomiast dobrym rozwiązaniem wśród osób wyróżniających się zwiększonym zapotrzebowaniem metabolicznym, a także w gronie osób narażonych na niedobory składnika, które mogą być związane m.in. z występowaniem chorób przewlekłych czy niewydolnością narządów.

Dostępne badania naukowe wskazują, że ornityna może korzystnie wpływać na osiągane wyniki sportowe, co sprawia, że aminokwas jest chętnie wykorzystywany przez osoby regularnie uprawiające intensywne wysiłki fizyczne - związek jest doceniany zarówno wśród osób skupiających się na sportach wytrzymałościowych, jak i przez pasjonatów kulturystyki.

L-ornityna - jak stosować?

Ornitynę można dostarczać do ustroju w postaci przepisanych przez lekarza leków zawierających l-asparaginian l-ornityny, a także w formie suplementów diety. Aminokwas jest dostępny w postaci proszku, a także w formie kapsułek, tabletek czy ampułek. Co więcej, związek może występować w formie jednoskładnikowych produktów, a także jako kompleksowy preparat, który oprócz ornityny zawiera również inne, wartościowe substancje, takie jak np. cholina czy witaminy z grupy B. Dobór odpowiedniego preparatu stanowi natomiast kwestię indywidualną, zależną od potrzeb i preferencji konsumenta, a także od wytycznych lekarza prowadzącego.

Jakie ilości ornityny są rekomendowane? Zwykle zaleca się podaż od 1 do 6 g związku na dobę, jednak przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem, aby dopasować odpowiednią porcję związku do potrzeb konsumenta.

Przyjmując preparaty z ornityną, należy zachować ostrożność i zawsze stosować się do wytycznych podanych przez producenta lub rekomendacji lekarza, gdyż nadmierna podaż aminokwasu może negatywnie oddziaływać na funkcjonowanie ludzkiego organizmu.

Ornityna - skutki uboczne i przeciwwskazania

Nadmierna podaż ornityny może przyczyniać się do występowania niepożądanych skutków ubocznych, powodując m.in. bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę. Preparaty z ornityną przyjmowane w zbyt dużych ilościach mogą też skutkować dusznościami, obniżeniem koncentracji, a także mogą zwiększać ryzyko wystąpienia reakcji uczuleniowej. Warto również pamiętać, iż długotrwałe dostarczanie do ustroju nadmiernych porcji ornityny może mieć toksyczny wpływ na komórki siatkówki oka.

Suplementy diety z ornityną nie powinny być przyjmowane przez osoby nadwrażliwe na L-asparaginian L-ornityny, a także uczulone na którykolwiek ze składników preparatu. Ponadto ornityny nie należy stosować w przypadku niewydolności nerek i niskiego ciśnienia tętniczego krwi, a także wówczas, gdy występują zaburzenia metabolizmu aminokwasów biorących udział w cyklu mocznikowym.

Bibliografia:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27978498/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8272027/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20642112/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1299499/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20300016/