Bacopa monnieri, znana również jako bakopa drobnolistna, to roślina, która dobrze rozwija się w wilgotnym środowisku - można ją spotkać nawet pod wodą. Dlatego też zachodnia część świata kojarzy bakopę głównie jako roślinę akwariową. A na Wschodzie? Wschód uznaje ją natomiast za cenny surowiec o prozdrowotnych właściwościach, a współczesna nauka potwierdza, że bakopa drobnolistna może wspierać m.in. funkcjonowanie układu nerwowego. Jakie jeszcze właściwości może wykazywać bakopa drobnolistna? Kiedy warto ją stosować? Jaka bakopa jest najlepsza?
Spis treści
Co to jest bacopa monnieri?
Bacopa monnieri, znana jako bakopa drobnolistna, to niewielka, wieloletnia roślina pnąca zaliczana do rodziny babkowatych. Rośnie dziko na terenach Indii, Chin, Nepalu, Wietnamu, Sri Lanki czy Florydy, a jej naturalnym środowiskiem są tereny podmokłe, bagna i płytka woda. Bakopa wyróżnia się licznymi pędami, które osiągają długość ok. 30 cm. Ma jasnozielone liście o zaokrąglonym kształcie, które osadzone są w parach naprzeciwlegle. W okresie od maja do października roślina kwitnie nad poziomem wody, tworząc niewielkie różowe i białe kwiaty.
Ponieważ bakopa drobnolistna jest łatwa w uprawie i świetnie rozwija się w wodzie, doceniana jest przez pasjonatów akwarystyki, którzy używają jej powszechnie w swoich akwariach. Bacopa monnieri pełni funkcję dekoracyjną oraz przyczynia się do poprawy jakości wody.
Bakopa to roślina znana i wykorzystywana od wielu lat w tradycyjnej medycynie indyjskiej, znanej jako ajurweda. Uznawana jest za środek balansujący brak równowagi pitta. Energia pitta to zgodnie z zasadami ajurwedy, regulator ciepła, energii, ekscytacji i pasji. Zgodnie z wierzeniami, brak równowagi znajduje odzwierciedlenie w stanach zapalnych, przegrzaniu oraz nadmiernym pobudzeniu umysłu lub ciała.
Skąd wywodzi się nazwa rośliny? Bakopa zwana jest "brahmi" na cześć Brahmy, czyli mitologicznego twórcy świata i nauki o ajurwedzie, który uznawany jest za jednego z najważniejszych bogów hinduizmu. Ponadto roślina często określana jest mianem "ziela łaski", a inne jej nazwy to "hyzop wodny" i "gratiola".
Polecane produkty z bakopą
Bakopa drobnolistna - związki aktywne obecne w roślinie
Składniki aktywne obecne w bacopa monnieri, które w największym stopniu odpowiadają za cenne właściwości rośliny, to saponiny steroidowe, zwane bakozydami, a także glikozydami bakopy. To właśnie na obecność tych związków standaryzowane są preparaty zawierające ekstrakt z rośliny.
Ponadto w bakopie można wyróżnić substancje, takie jak:
- alkaloidy - m.in. herpestyna i bramina,
- flawonoidy - luteolina i apigenina, czyli substancje o silnych właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych,
- kwasy organiczne, np. kwas betulinowy,
- fitosterole - stigmasterol, β-sitosterol, stigmastanol, które mogą korzystnie wpływać na układ krążenia,
- taniny,
- terpenoidy,
- węglowodany.
Właściwości bakopy drobnolistnej - jakie jest działanie bacopa monnieri?
Potencjalne działanie wspomagające ekstraktu z bacopa monnieri opiera się na właściwościach przeciwutleniających, przeciwzapalnych i zwiększających wytwarzanie tlenku azotu (NO). Bakozydy z bacopa monnieri mogą neutralizować wolne rodniki i zapobiegać reakcji cząsteczek tłuszczu z wolnymi rodnikami, czyli zachodzeniu procesu peroksydacji tłuszczów, który może być powiązany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zaburzeń neurodegeneracyjnych. Uważa się, że bacopa monnieri może pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom spowodowanym przez ten proces.
Zgodnie z wynikami badań, bacopa monnieri może również hamować uwalnianie prozapalnych cytokin, które są cząsteczkami stymulującymi zapalną odpowiedź immunologiczną, oraz enzymów, takich jak cyklooksygenazy, kaspazy i lipooksygenazy, które mogą odgrywać kluczową rolę w stanach zapalnych i odczuwaniu bólu.
Bakopa drobnolistna a układ nerwowy
Bakopa drobnolistna zaliczana jest do adaptogenów, czyli substancji, które mogą przyczyniać się do poprawy reakcji organizmu na stres i wspierać funkcjonowanie ustroju w sytuacjach stresowych. Tym samym ekstrakt z rośliny może działać przeciwstresowo i przeciwlękowo, m.in. poprzez udział w licznych procesach zachodzących w układzie nerwowym, takich jak modulowanie ekspresji genu Hsp70 czy poziomu cytochromu P450, w sytuacjach wzmożonego stresu i napięcia. Dodatkowo bakopa drobnolistna może łagodzić objawy obniżonego nastroju, jednak potrzeba dalszych badań, aby potwierdzić wpływ rośliny na samopoczucie, gdyż dostępne dane bazują głównie na doświadczeniach przeprowadzonych na zwierzętach.
Bakopa może oddziaływać na hipokamp, a także przyczyniać się do wydłużenia dendrytów i zwiększenia liczby tworzonych przez nie połączeń. Dodatkowo ekstrakt z rośliny może pobudzać przewodnictwo w tkance nerwowej, a tym samym może poprawiać pamięć, w tym również pamięć krótkotrwałą, zwaną roboczą. Pozytywny wpływ rośliny na pamięć zaobserwowano głównie wśród osób starszych.
Ponadto suplementacja bakopy drobnolistnej może korzystnie wpływać na zdolności poznawcze, skupienie i szybkość przetwarzania oraz czas reakcji wśród zdrowych osób starszych i w średnim wieku. Stosowanie rośliny może także powodować zwiększenie przepływu krwi w mózgu, co może skutkować lepszym ukrwieniem i dotlenieniem mózgu, a tym samym sprzyjać funkcjonowaniu zdolności poznawczych.
Bacopa monnieri a układ krążenia
Bakopa drobnolistna może być pomocna także w profilaktyce schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Zgodnie z wynikami badań, ekstrakty z rośliny mogą zwiększać przepływ wieńcowy oraz siłę skurczu mięśnia sercowego i zmniejszać rozmiar, oraz odsetek występowania zawałów.
Dodatkowo stosowanie brahmi może pozytywnie oddziaływać na ciśnienie tętnicze krwi. Roślina może przyczyniać się do obniżenia wartości ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego, bez wpływu na częstotliwość akcji serca. Bakopa może obniżać ciśnienie tętnicze krwi, częściowo poprzez wpływ na uwalnianie tlenku azotu ze śródbłonka, a także poprzez oddziaływanie na homeostazę jonów wapnia i mięśni gładkich naczyń. Co więcej, brahmi może powodować rozszerzenie niektórych naczyń krwionośnych.
Bakopa drobnolistna a ADHD
Bacopa monnieri może być pomocna również wśród osób borykających się z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Zaobserwowano, iż stosowanie ekstraktów z brahmi wśród dzieci może przyczynić się do zmniejszenia poziomu nadpobudliwości i deficytu uwagi. Dodatkowo bakopa drobnolistna może łagodzić objawy, takie jak niepokój, słaba samokontrola czy impulsywność, a także przyczyniać się do zwiększenia poziom koncentracji.
Ponadto badania sugerują, iż bakopa może pozytywnie wpływać na rytm snu oraz problemy interpersonalne.
Inne, potencjalne właściwości bakopy drobnolistnej - jak jeszcze brahmi może wpływać na zdrowie?
Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika również, iż brahmi może:
- być pomocna w zapobieganiu atakom epilepsji - może wykazywać działanie przeciwdrgawkowe,
- wykazywać właściwości odtruwające - bakopa może usuwać szkodliwe substancje gromadzące się we krwi, m.in. nadmierne ilości kadmu i chromu, a także może przyczyniać się do nasilenia procesów odnowy tkankowej,
- wykazywać aktywność przeciwbakteryjną,
- wspierać kondycję włosów i odżywienie skóry.
Suplementy diety zawierające bakopę drobnolistną - jak stosować brahmi?
Brahmi, ze względu na szereg potencjalnych korzystnych właściwości, cieszy się coraz większą popularnością wśród konsumentów. Ekstrakt z bacopa monnieri dostępny jest w postaci suplementów diety w formie kapsułek lub w proszku. Kapsułki należy spożywać doustnie, najlepiej w czasie posiłku, natomiast brahmi w proszku zaleca się zalewać gorącą wodą i wypijać w postaci ziołowej herbaty.
Kiedy warto rozważyć stosowanie bakopy drobnolistnej?
Bakopa może wspomagać funkcje poznawcze, poprawiając pamięć, koncentrację oraz zdolność uwagi. Dlatego też stosowanie preparatów zawierających ekstrakt z rośliny może być pomocne wśród osób wykonujących intensywny wysiłek umysłowy, m.in. przed egzaminami.
Dodatkowo suplementy diety zawierające brahmi mogą okazać się wsparciem wśród osób narażonych na działanie czynników stresogennych - preparat może pozytywnie wpływać na radzenie sobie ze stresem i zmniejszać jego szkodliwy wpływ na organizm.
Jaka bacopa monnieri jest najlepsza?
Najlepszy preparat z brahmi powinien zawierać ekstrakt z bakopy drobnolistnej, a nie wyłącznie sproszkowane części rośliny. Jednocześnie najlepsza bakopa powinna być standaryzowana na zawartość substancji aktywnej, jaką są bakozydy. Wówczas można mieć pewność, iż wybrany suplement diety zawiera odpowiednią dawkę cennych związków i może pozytywnie wpływać na organizm.
Po jakim czasie działa bacopa monnieri?
Zgodnie z wynikami badań naukowych, pierwsze efekty związane ze stosowaniem suplementów zawierających ekstrakt z brahmi można zaobserwować po kilku tygodniach stosowania preparatu. Jednak znaczących efektów wynikających z przyjmowania bakopy drobnolistnej należy spodziewać się po dłuższym okresie jej przyjmowania.
Jak dawkować bakopę drobnolistną?
Wciąż potrzeba dodatkowych badań naukowych, aby ustalić konkretną dawkę, która mogłaby pozytywnie oddziaływać na funkcjonowanie organizmu człowieka. Zgodnie z aktualnymi danymi uznaje się, iż korzystne działanie brahmi można zaobserwować w wyniku przyjmowania 300-600 mg ekstraktu rośliny dziennie.
Przyjmując bakopę drobnolistną, warto rozważyć również stosowanie preparatów zawierających kurkuminę, ashwagandhę czy zieloną herbatę, gdyż wymienione związki działają synergistycznie z bacopa monnieri i mogą nasilać korzyści wynikające ze stosowania rośliny.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania bacopa monnieri
Bacopa monnieri wydaje się bezpieczną substancją, która nie przyczynia się do występowania poważnych skutków ubocznych. W pojedynczych przypadkach można zaobserwować występowanie dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak nudności czy skurcze żołądka, lub pojawienie się uczucia suchości w ustach.
Zgodnie z aktualnymi wynikami badań, bacopa monnieri charakteryzuje się niską toksycznością i może być bezpiecznie stosowana jako wsparcie organizmu, szczególnie w sytuacjach stresowych.
Bibliografia:
