Gotu kola to niepozorna roślina o adaptogennym potencjale, która wyróżnia się wszechstronnym zastosowaniem. Wąkrotka azjatycka może pozytywnie oddziaływać na funkcjonowanie układu nerwowego, a także może wspierać proces gojenia ran i produkcję kolagenu. To aromatyczne ziele wykorzystywane zarówno w kosmetykach, jak i w suplementach diety, które cieszy się dużą popularnością na całym świecie. Wąkrota azjatycka działanie - gotu kola na co może pomagać? Jak stosować roślinę? Gotu kola przeciwwskazania - czy każdy może przyjmować wąkrotkę azjatycką?
Spis treści
Gotu kola - co to? Czym jest wąkrota azjatycka?
Gotu kola (Centella asiatica), znana również jako wąkrota azjatycka, wąkrotka azjatycka czy też trawa tygrysia, to roślina baldaszkowata należąca do rodziny selerowatych. To ziele porastające tereny strefy tropikalnej i subtropikalnej, które można znaleźć w Ameryce Południowej i Środkowej, a także na obszarach Afryki, Australii i Azji Południowej. To roślina preferująca wilgotne, ciepłe i podmokłe tereny o dobrym nasłonecznieniu, którą często można spotkać przy zbiornikach wodnych oraz na obszarach skalistych - dotychczas uzyskane dane wskazują, że wąkrotka azjatycka może występować nawet 700 m n.p.m.
Wąkrota azjatycka stanowi wieloletnią roślinę o aromatycznym zapachu, która jest niezwykle istotnym ziołem w kulturze chińskiej. Gotu kola ma pionowy korzeń główny oraz płożącą łodygę, na której znajdują się węzły, z których wyrastają liście, wyróżniające się długimi ogonkami i niewielkimi przylistkami. Liście zaokrąglone na wierzchołku, o karbowanym brzegu, mają gładką powierzchnię, z kolei kwiatostan rośliny to baldach, który zawiera 1-5 kwiatów. Kwiaty wąkrotki azjatyckiej są małe i przyjmują białą, ciemnoróżową lub czerwoną barwę. Owoce ziela są z kolei niewielkie i owalne, a dokładny wygląd wąkroty azjatyckiej może się zmieniać w zależności od warunków środowiskowych.
Co istotne, jako surowiec zielarski wykorzystuje się całą roślinę gotu kola lub wyłącznie jej nadziemne części, takie jak liście i łodygi.
Wąkrotka azjatycka - składniki
Wąkrota azjatycka to ziele wykorzystywane od dawna przez mieszkańców krajów azjatyckich, którego popularność w innych zakątkach świata wciąż rośnie. Wynika to z faktu, iż gotu kola może wykazywać szereg cennych właściwości, które zawdzięcza bogactwu wartościowych składników.
W wąkrotce azjatyckiej można znaleźć m.in. saponiny triterpenowe, takie jak np. bramozyd, azjatykozyd czy madekasozyd, których dokładna zawartość zależy od miejsca występowania rośliny. Co więcej, gotu kola stanowi również źródło monoterpenów i seskwiterpenów, a także flawonoidów, m.in. rutyny i kwercetyny, oraz związków poliacetylenowych, witamin, takich jak witamina C, A, K czy E i składników mineralnych, np. magnezu.
Polecane suplementy diety z gota kola
Wąkrota azjatycka - właściwości
Gotu kola to roślina o wszechstronnym zastosowaniu, która jest powszechnie wykorzystywana m.in. w Ajurwedzie. Zgodnie z dawnymi wierzeniami, wąkrota azjatycka stanowi bowiem źródło długowieczności, spowalniające starzenie się organizmu, a dodatkowo korzystnie wpływała na proces widzenia. Gotu kola właściwości - co na ten temat mówią badania naukowe? Czy warto stosować wąkrotkę azjatycką?
Dotychczas uzyskane dane wskazują, że gotu kola to ziele zaliczane do adaptogenów, które może zwiększać odporność organizmu na działanie czynników stresogennych, przywracając homeostazę ustroju. Co więcej, wąkrotka azjatycka może wykazywać pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i pracę mózgu - roślina może poprawiać pamięć i koncentrację oraz zmniejszać niepokój, a także może korzystnie oddziaływać na funkcje poznawcze.
Gotu kola może też pozytywnie wpływać na pracę układu krążenia. Roślina może wzmacniać naczynia krwionośne, oddziałując na ich elastyczność i napięcie oraz może regulować krążenie krwi. Dodatkowo może działać ochronnie na śródbłonek naczyń i może wykazywać aktywność antyagregacyjną. Dotychczas uzyskane dane sugerują, że wąkrotka azjatycka może również poprawiać krążenie i redukować obrzęki w mikroangiopatii cukrzycowej oraz wśród osób zmagających się z niewydolnością żylną.
Jakby tego było mało, gotu kola może wykazywać właściwości przeciwutleniające - ziele może neutralizować wolne rodniki i reaktywne formy tlenu, a także może zmniejszać stres oksydacyjny i opóźniać procesy starzenia. Roślina może też działać przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, a także może wspomagać gojenie się ran oraz oparzeń. Ponadto wąkrotka azjatycka może stymulować produkcję kolagenu, kwasu hialuronowego i elastyny, a tym samym może poprawiać ogólny wygląd skóry, zwiększając jej nawilżenie i elastyczność. Ziele może też redukować cellulit i działać przeciwzapalnie.
Gotu kola - zastosowanie
Ze względu na bogactwo wartościowych składników i wszechstronne właściwości rośliny, wąkrota azjatycka coraz częściej jest wykorzystywana jako składnik suplementów diety. Ziele można dostarczać do organizmu w postaci kapsułek lub tabletek, choć niekiedy na rynku można znaleźć również wąkrotkę azjatycką w postaci kropel. Co więcej, roślinę można suplementować w formie monopreparatów, a także w postaci kompleksowych produktów, które oprócz gotu kola zawierają również inne, wartościowe składniki, np. rośliny adaptogenne, takie jak np. bakopa drobnolistna, ashwagandha czy różeniec górski. Wybór odpowiedniego preparatu stanowi natomiast kwestię indywidualną, zależną od potrzeb i preferencji konsumenta.
Wąkrotka azjatycka znalazła zastosowanie również w kosmetyce, gdzie jest chętnie wykorzystywana jako składnik preparatów pielęgnacyjnych. Najczęściej roślinę można znaleźć w kosmetykach przeciwstarzeniowych i przeciwzmarszczkowych, jednak gotu kola występuje także w produktach antycellulitowych oraz w preparatach zwiększających elastyczność skóry. Wąkrota azjatycka jest też stosowana w produktach przyspieszających proces gojenia się ran oraz w kosmetykach do cery problematycznej - trądzikowej, podrażnionej czy naczynkowej.
Gotu kola - jak przyjmować?
Rekomendowana porcja wąkroty azjatyckiej zależy od wykorzystywanej postaci ziela - gotu kola można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Wąkrotka azjatycka występuje bowiem w postaci suszonych liści, nalewek, kapsułek i tabletek, a także maści, żeli czy kremów.
Wykorzystując gotu kola w postaci ziela, zaleca się 1-2 łyżki suszonych liści rośliny zalać 1 szklanką wrzącej wody i pozostawić pod przykryciem na ok. 20 minut. Zwykle rekomenduje się spożywanie 1-2 szklanek naparu w ciągu dnia. W przypadku korzystania z pozostałych form gotu kola należy kierować się wytycznymi producenta i nie przekraczać zalecanej porcji produktu, aby nie doprowadzić do występowania niepożądanych skutków ubocznych.
Gotu kola - rano czy wieczorem?
Wiele osób, które decydują się na stosowanie preparatów zawierających wąkrotkę azjatycką zastanawia się, o jakiej porze dnia najlepiej przyjmować produkty uznawane za źródła rośliny adaptogennej. Dotychczas uzyskane dane wskazują, iż najlepiej stosować gotu kola rano lub w południe, ponieważ istnieją przesłanki, że roślina dostarczana do ustroju wieczorem może utrudniać zasypianie.
Gotu kola - po jakim czasie efekty?
Przeprowadzone badania sugerują, iż pozytywne efekty związane ze stosowaniem wąkrotki azjatyckiej można zaobserwować po kilku tygodniach regularnego korzystania z produktów zawierających roślinę.
Warto jednak pamiętać, iż każdy organizm może inaczej reagować na adaptogeny, dlatego też dokładny czas osiągnięcia pożądanych rezultatów związanych z przyjmowaniem gotu kola stanowi kwestię indywidualną.
Gotu kola - skutki uboczne
Wąkrotka azjatycka przyjmowana w rekomendowanych ilościach jest uznawana za związek bezpieczny, który nie powinien przyczyniać się do występowania niepożądanych skutków ubocznych. Nadmierna podaż preparatów z gotu kola może jednak powodować pojawienie się objawów, takich jak np. bóle i zawroty głowy czy też zaburzenia ze strony układu pokarmowego - biegunki, wymioty, nudności, uczucie zgagi.
Wśród osób wrażliwych na działanie substancji obecnych w gotu kola, kosmetyki zawierające roślinę mogą natomiast przyczynić się do wystąpienia reakcji alergicznych - wysypki, zaczerwienienia skóry czy świądu skóry.
Wąkrota azjatycka - przeciwwskazania
Osoby borykające się z chorobami wątroby powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed rozpoczęciem stosowania suplementów diety z wąkrotką azjatycką. Ponadto z preparatów zawierających gotu kola powinni zrezygnować konsumenci cierpiący na niskie ciśnienie tętnicze krwi.
Co więcej, wąkroty azjatyckiej nie należy stosować podczas przyjmowania leków zawierających barbiturany czy benzodiazepiny, ponieważ roślina może hamować ich metabolizm. Dodatkowo nie zaleca się korzystania z gotu kola podczas stosowania leków na wątrobę oraz wśród osób przed planowanymi operacjami i zabiegami.
Bibliografia:
- https://www.czytelniamedyczna.pl/3546,wakrota-azjatycka-centella-asiatica-l-wlasciwosci-lecznicze.html
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26602573/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35328954/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33013406/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24399761/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31539918/
