Katabolizm mięśni

Kategorie

Katabolizm mięśni - czym są procesy kataboliczne?

Metabolizm, anabolizm i katabolizm mięśniowy to tematy, które interesują bardzo dużą liczbę sportowców oraz osób uprawiających sport rekreacyjnie. Często w opisach suplementów diety dla osób aktywnych możemy znaleźć informację o tym, że zapobiega on katabolizmowi mięśni. Co to dokładnie oznacza, na czym polega katabolizm i czy może być groźny?

Czym jest katabolizm?

Katabolizm to ogół procesów metabolicznych, w wyniku których uwalniana jest energia, a złożone związki chemiczne ulegają rozpadowi na prostsze cząsteczki. Proces ten w organizmie dotyczy najczęściej białek, które są przekształcane w aminokwasy, ale może też obejmować przemiany cukrów i tłuszczy. Katabolizm zachodzi w każdym organizmie i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. Przeciwieństwem katabolizmu jest anabolizm, czyli procesy metaboliczne, w wyniku których powstają komórki i tkanki.

Anabolizm i katabolizm nieustannie regulują przemiany chemiczne i energetycznie w komórkach organizmu. Gdy organizm nie ma dostępu do wystarczającej ilości energii, wykorzystuje własne zapasy składników odżywczych, w szczególności korzysta z białek pochodzących z mięśni. Są one spalane, gdy w organizmie brakuje składników energetycznych. W rezultacie dochodzi do ogólnego wyczerpania organizmu, a zbudowane mięśnie mogą tracić swoją objętość.

Hormony kataboliczne

Występowanie katabolizmu mięśni bardzo często jest związane z aktywnością hormonów, które kontrolują procesy metaboliczne. Hormony te aktywują się z reguły w sytuacjach stresowych. Zaliczamy do nich adrenalinę, kortyzol, glukagon oraz cytokiny, czyli peptydowe substancje hormonopodobne.

Rozwój mięśni i ich wzrost stymulują z kolei tzw. hormony anaboliczne. Wśród nich znaleźć możemy estrogen, testosteron, insulinę oraz hormon wzrostu.

Objawy - katabolizm mięśni

W zależności od przyczyny wystąpienia katabolizmu może mieć on objawy lub być całkowicie bezobjawowy. W czasie treningu katabolizm przejawia się najczęściej pieczeniem mięśni. Należy pamiętać, że jest to naturalna i pożądana odpowiedź organizmu na wysiłek fizyczny.

Z kolei katabolizm po treningu oraz katabolizm nocny nie przynoszą odczuwalnych objawów. Reakcje rozpadu zachodzą, pomimo tego, że ich nie czujemy. Jedynym objawem katabolizmu w tym przypadku jest spadek obwodów mięśni, który możemy zaobserwować w pomiarach. Jeżeli naszym priorytetem jest przyrost masy mięśniowej i nie obserwujemy go mimo regularnych ćwiczeń, należy bliżej przyjrzeć się diecie oraz codziennemu stylowi życia. Warto podkreślić, że spadek objętości mięśni w wyniku katabolizmu nie jest widoczny od razu.

Przyczyny katabolizmu w tkance mięśniowej

Nasilony katabolizm, skutkujący utratą niezbędnych składników potrzebnych do budowy masy mięśniowej może mieć wiele przyczyn. Wiele z nich ma bezpośredni związek ze stylem życia.

Nieodpowiednia dieta

Zbyt mała ilość przyjmowanego pokarmu oraz niedobór składników odżywczych znajdujących się w pożywieniu przyspiesza procesy kataboliczne. Gdy organizm głoduje, wykorzystuje zgromadzone zapasy, czerpiąc z nich energię. Wbrew powszechnej opinii bycie na diecie redukcyjnej może przyczyniać się nie do utraty tkanki tłuszczowej, ale w pierwszej kolejności do zmniejszenia masy mięśniowej.

Brak snu i regeneracji

Podczas snu organizm, włączając w to mięśnie, regeneruje się po całym dniu. Zachodzi wówczas tzw. katabolizm nocny, który jest zjawiskiem normalnym. Gdy śpimy, nie dostarczamy do organizmu białka, przez co musi wykorzystywać on swoje własne zasoby.

Proces kataboliczny może nasilać się w przypadku nieodpowiedniej regeneracji. Jeżeli śpimy zbyt krótko, równowaga hormonalna organizmu może zostać zachwiana, przez co mogą wystąpić problemy z metabolizmem, w tym zwiększony katabolizm.

Zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne

W czasie wysiłku fizycznego, w szczególności intensywnych lub długotrwałych ćwiczeń, mięśnie ulegają obciążeniom, mikrouszkodzeniom oraz katabolizmowi, co jest całkowicie normalne. Proces ten stymuluje masę mięśniową do późniejszej odbudowy, a w rezultacie ogranicza osłabienie mięśni i sprzyja ich rozbudowie.

Chociaż reakcje metaboliczne, podczas których dochodzi do rozpadu białek w mięśniach, występują naturalnie podczas ćwiczeń, brak zbilansowanego posiłku przed treningiem może utrudniać późniejsze procesy anaboliczne i przeszkadzać w przyroście masy mięśniowej.

Stres

Kolejną z częstych przyczyn powodujących zwiększony katabolizm mięśni może być częsty stres i długotrwałe napięcie. Taki stan może zwalniać metabolizm. Podczas stresu zwiększa się ilość betatrofiny, która hamuje przemiany tłuszczów.

Proces kataboliczny - czy można go kontrolować?

Chociaż w wielu przypadkach nie mamy wpływu na zachodzące w organizmie przemiany kataboliczne, to jesteśmy w stanie, do pewnego stopnia, ograniczyć negatywne objawy katabolizmu. Kluczowe znaczenie ma tutaj wprowadzenie zdrowego stylu życia, m.in. spożywanie dużej ilości wartościowych białek, tłuszczów i węglowodanów, unikanie żywności przetworzonej, ograniczenie używek, wysypianie się czy unikanie stresu.

Jak chronić mięśnie przed katabolizmem?

Jak już wspominaliśmy, katabolizm jest elementem przemian metabolicznych i zachodzi w każdym organizmie. Istnieje jednak wiele sposobów na ograniczenie jego negatywnych skutków.

Odpowiednia podaż białka

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na ograniczenie katabolizmu jest wprowadzenie diety bogatej w białko. Ma to ważne znaczenie w szczególności po treningu. Spożywanie zbilansowanych posiłków, które są jednocześnie bogate w białko, ogranicza zmęczenie mięśni.

Regularne posiłki

Przemiany metaboliczne zachodzą przez cały dzień, a sam katabolizm trwa przez wiele godzin po treningu. Właśnie z tego powodu tak ważne jest dostarczanie pełnowartościowych posiłków przez cały dzień. Gdy jesteśmy głodni, organizm wykorzystuje zgromadzone zasoby i czerpie z nich energię.

Czas na regenerację

Odpowiedni czas na regenerację mięśni po treningu jest niezbędny, jeżeli chcemy osiągnąć lepsze rezultaty ćwiczeń. Przetrenowanie sprzyja katabolizmowi. Aby wesprzeć proces regeneracji, warto zastosować techniki relaksacyjne. Najlepszym przykładem jest stymulacja masy mięśniowej z użyciem rollera lub specjalnego wałka do masażu. Na spięte mięśnie polecana jest również aromaterapia z użyciem olejku lawendowego, a także stosowanie naturalnych ziół i przypraw, które wspierają odbudowę tkanki mięśniowej (pieprz Cayenne, rozmaryn).

Suplementacja

Katabolizm mięśni mogą ograniczyć również odpowiednio dobrane suplementy diety. Przed treningiem warto sięgnąć po BCAA (aminokwasy rozgałęzione) lub kreatynę. Natomiast po treningu dobrze sprawdzi się odżywka białkowa.

W przypadku osób aktywnych fizyczna na szczególną uwagę zasługują złożone suplementy diety, które w swoim składzie posiadają cały kompleks składników wspierających budowę mięśni. Najlepszym przykładem jest suplement OstroVit EAA, który zawiera nie tylko BCAA, ale również lizynę, treoninę, fenyloalaninę, metioninę, argininę, histydynę i tryptofan. Podobnymi właściwościami charakteryzuje się również bogaty w rożnorodne aminokwasy (BCAA i EAA) hydrolizat białek wołowych.

Regenerację po treningu wspierają również suplementy diety z tauryną. Ten organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów może zapobiegać rozpadowi białek mięśniowych, a także zmniejszać uczucie zmęczenia. W grupie suplementów diety z tauryną na uwagę zasługuje OstroVit Aqua Kick Pear Power, czyli energetyzujący środek z tauryną i kofeiną, który zapewnia jeszcze więcej energii w czasie ćwiczeń oraz lepszą regenerację potreningową.

Katabolizm i anabolizm to naturalne przemiany, które umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. U osób, które źle się odżywiają lub intensywnie ćwiczą, proces kataboliczny może się nasilać. Aby go wyciszyć, warto postawić na zdrową, wysokobiałkową dietę oraz suplementy z BCAA i tauryną.

Nasze bestsellery

Bibliografia:

Podobne artykuły