Metionina to aminokwas, który wspiera szereg procesów zachodzących w organizmie człowieka. Odpowiada m.in. za wzrost i odnowę tkanek ciała, a jej głównym źródłem jest pożywienie. Metionina nie jest syntetyzowana bezpośrednio w organizmie, przez co utrzymanie jej podaży na optymalnym poziomie jest bardzo ważne.
Spis treści
Metionina – co to?
Metionina, pełniąca funkcję jednego z podstawowych budulców białka, została po raz pierwszy wyizolowana z kazeiny w 1921 roku przez amerykańskiego biochemika – Johna Howarda Muellera. Ten drogocenny aminokwas należy do grupy tzw. białkowych aminokwasów egzogennych, które muszą zostać dostarczone do organizmu z zewnątrz.
Metionina występuje w dwóch formach: naturalnej L-metioniny oraz D-metioniny. Oba izomery mają taki sam skład chemiczny. Różnią się natomiast konfiguracją cząsteczek. Podobnie jak inne aminokwasy metionina zawiera centralny atom węgla z czterema odchodzącymi od niego grupami – grupą karboksylową (COOH), aminową (NH2), atomem wodoru (H) i łańcuchem bocznym R (C3SH7 dla metioniny). D-metionina i L-metionina różnią się trójwymiarową strukturą utworzoną przez grupy wokół atomu węgla.
W organizmie człowieka metionina uczestniczy w wielu przemianach biochemicznych. Bierze m.in. udział w syntezie lecytyny, czyli związku organicznego, który występuje w błonach komórkowych. W wyniku reakcji chemicznych metionina przekształca się w homocysteinę, która ulega z kolei dalszym przemianom: z powrotem w metioninę lub w cysteinę. Homocysteina ma negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu i działa hamująco w stosunku do głównych składników naczyń, tj. kolagenu, elastyny, i proteoglikanów.
Wspomniany cykl przemian metioniny, homocysteiny i cysteiny nazywamy cyklem metylacyjnym. Jego efektem jest powstanie glutationu – bardzo silnego antyoksydantu, który chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami, a także powstanie SAMe – S-adenozylometioniny, pochodnej adenozyny i metioniny, która odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie – od wsparcia układu odpornościowego przez pomoc w produkcji neuroprzekaźników po ogólną poprawę samopoczucia.
Właściwości metioniny
Metionina jest jednym z dziewięciu niezbędnych aminokwasów. Jej działanie jest bardzo wszechstronne i obejmuje wiele różnych organów. Metionina wspiera wzrost i odnowę tkanek w organizmie. Może poprawiać koloryt i elastyczność skóry, włosów i paznokci poprzez wsparcie syntezy keratyny.
Co więcej metionina jest silnym antyoksydantem i może chronić organizm przed uszkodzeniem spowodowanym przez promieniowanie jonizujące. Jej działanie może obejmować detoksykację szkodliwych substancji w ciele, np. metali ciężkich takich jak ołów i rtęć. Metionina może również chronić wątrobę przed zatruciem paracetamolem oraz zapobiegać gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie (jest środkiem lipotropowym). Ten wszechstronny aminokwas może wspomagać leczenie osteoporozy, a także łagodzić zmęczenie u pacjentów cierpiących na raka.
Metionina – źródła
Metionina znajduje się w produktach mięsnych (np. mięsie wieprzowym i baraninie), rybach (np. tuńczyku lub łososiu), krewetkach, jajkach oraz nabiale. Mniejsze ilości metioniny znaleźć możemy również w produktach roślinnych, np. w orzechach brazylijskich, nasionach sezamu, soi, tofu, fasoli, groszku, soczewicy, kiełkach pszenicy oraz spirulinie.
Metionina wspiera metabolizm organizmu oraz ułatwia jego detoksykację. Zawarta w metioninie siarka pełni funkcję antyoksydantu chroniącego komórki przed negatywnym działaniem wolnych rodników. Niewystarczająca ilość siarki w organizmie może prowadzić do problemów ze stawami, uszkodzeń tkanek, a także utrudniać gojenie ran.
Polecane produkty z metioniną
Działanie metioniny
Zawarta w metioninie siarka zapewnia szereg korzyści zdrowotnych, jakie może przynieść regularne suplementowanie tego aminokwasu. Do głównych zalet związanych z przyjmowaniem metioniny zaliczyć możemy:
- Odżywienie skóry, paznokci i włosów
- Walka z trądzikiem
- Wzmocnienie chrząstki stawowej
- Łagodzenie bóli reumatycznych
- Ochronę komórek przed zanieczyszczeniami
- Wsparcie procesu odtruwania organizmu
- Spowolnienie procesu starzenia
- Lepszą przyswajalność innych składników odżywczych, np. selenu i cynku
- Wspomaganie wydalania metali ciężkich z organizmu
- Ograniczenie otłuszczenia wątroby
- Obniżenie poziomu cholesterolu poprzez zwiększenie produkcji lecytyny w wątrobie.
Metionina w kulturystyce
Metionina uczestniczy w procesie translacji, czyli biosyntezy białek. Jest uniwersalnym aminokwasem N-końcowym w rosnących łańcuchach peptydowych, co oznacza, że znajduje się na końcu rosnących cząsteczek białka. Niedobór metioniny może zatem zaburzyć syntezę białka, co w konsekwencji może przyczyniać się do słabszej regeneracji po treningu oraz wolniejszego wzrostu mięśni.
Dlaczego warto kontrolować poziom metioniny?
Po przekształceniu metioniny w homocysteinę organizm wykorzystuje inne związki, które przekształcają ją z powrotem w metioninę (witamina B12 i kwas foliowy) lub w cysteinę (witamina B6). Jeżeli w organizmie brakuje kwasu foliowego oraz witamin B6 i B12, podwyższony poziom homocysteiny może utrzymywać się przez dłuższy czas, co w efekcie może skutkować rozwojem choroby wieńcowej, zakrzepicy, miażdżycy czy choroby niedokrwiennej serca. Na niedobory witamin z grupy B narażeni są przede wszystkim weganie, wegetarianie, osoby starsze, osoby cierpiące na choroby przewodu pokarmowego oraz nerek.
Niedobór metioniny
Zbyt niski poziom metioniny w organizmie może powodować pogorszenie kondycji skóry, łamliwość włosów i paznokci, zły nastrój. Co więcej poprzez zwiększenie obiegu cholesterolu we krwi oraz większej skłonności lipidów do peroksydacji może przyczyniać się do rozwoju miażdżycy. Na niedobór metioniny narażone są przede wszystkim osoby, które w swojej codziennej diecie rezygnują z produktów pochodzenia zwierzęcego. W przypadku diety roślinnej utrzymanie prawidłowego poziomu metioniny jest bardzo trudne.
Metionina – dawkowanie
Metionina bardzo rzadko występuje jako oddzielny suplement. Zazwyczaj jest jednym ze składników w preparatach o bogatym składzie. W rzeczywistości metioninę znaleźć możemy w wielu odżywkach białkowych oraz w kompleksach aminokwasowych. Zapotrzebowanie organizmu na metioninę to 20 mg na kilogram masy ciała. Optymalna dawka to natomiast 1-5 gramów metioniny na dobę, najlepiej w dwóch porcjach. Aby odczuć korzyści z przyjmowania metioniny, bardzo ważna jest regularność – metioninę należy przyjmować przez kilka miesięcy. Jeżeli metionina ma pomóc w walce z trądzikiem, poprawić kondycję skóry oraz paznokci, niezbędne jest jej przyjmowanie przez co najmniej pół roku.
Metionina – skutki uboczne
Przyjmowanie suplementów diety zawierających wyłącznie pojedynczy aminokwas może powadzić do ujemnego bilansu azotowego, co może bezpośrednio negatywnie wpływać na metabolizm organizmu, a także utrudniać pracę nerek. Z tego względu przyjmowanie pojedynczych aminokwasów przez dłuższy czas nie jest zalecane.
Dodatkowo metionina może powodować następujące skutki uboczne: mdłości, wymioty, zawroty głowy, senność, niskie ciśnienie krwi, drażliwość. U niektórych osób może również prowadzić do zaostrzenia problemów z wątrobą. Suplementowanie metioniny nie jest wskazane w przypadku kobiet w ciąży lub karmiących piersią, a także u osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową.
Bibliografia:
- https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Methionine
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4828511
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4055163/
- https://www.frontiersin.org/journals/veterinary-science/articles/10.3389/fvets.2021.722567/full
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3874700/
- https://www.karger.com/Article/Abstract/517376
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6270715/
