Obniżona temperatura ciała – przyczyny, objawy i zagrożenia

Temperatura ciała stanowi istotny wskaźnik umożliwiający ocenę stanu zdrowia człowieka. Normalna temperatura, którą zwykle można zaobserwować na termometrze wśród zdrowych osób, oscyluje wokół 36,6 stopni Celsjusza, jednak niekiedy, np. na skutek czynników środowiskowych, błędów pomiarowych lub występowania niektórych chorób, temperatura ciała człowieka może ulec obniżeniu. Co oznacza niska temperatura ciała? Jakie mogą być objawy hipotermii? Temperatura poniżej 36 - czy to bezpieczne? Jak naturalnie podwyższyć temperaturę organizmu? Temperatura 37 - czy to normalne?

Co oznacza niska temperatura ciała?

Prawidłowa temperatura ciała człowieka mieści się w przedziale 36,5-37,0 stopni Celsjusza, a uśredniona wartość, którą uznaje się za normalną temperaturę ludzkiego organizmu, wynosi 36,6 stopni Celsjusza. Wśród dzieci za normę przyjmuje się pomiary pomiędzy 36,0 a 37,5 stopni Celsjusza, z kolei w gronie osób starszych wartości wynoszące 35,8-36,9. Choć temperatura wskazywana przez termometr może się różnić w zależności od miejsca pomiaru czy pory dnia, a niekiedy również od fazy cyklu menstruacyjnego, obniżona temperatura ciała często stanowi powód do niepokoju. Czy słusznie? Czym jest hipotermia i kiedy można mówić o za niskiej temperaturze ciała człowieka?

Obniżona temperatura ciała występuje wówczas, gdy termometr wskazuje mniej niż 36,5 stopni Celsjusza, lecz wartości widniejące na urządzeniu nie spadają poniżej 35,0. Gdy termometr elektroniczny pokazuje mniej niż 35,0 stopni Celsjusza, dochodzi do hipotermii, czyli wychłodzenia organizmu. To zjawisko występujące wówczas, gdy ludzki ustrój szybciej traci ciepło, niż jest w stanie je wytworzyć, co może wiązać się z poważnymi konsekwencjami, prowadząc do uszkodzenia mózgu, niewydolności serca, a niekiedy również do śmierci człowieka.

Przyczyny hipotermii i niskiej temperatury ciała - dlaczego organizm traci ciepło?

Niska temperatura ciała może mieć wiele przyczyn. Obniżona temperatura nie powinna jednak stanowić powodu do niepokoju, jeśli jest stanem przejściowym. Najczęstszą przyczyną zbyt niskiej temperatury ludzkiego organizmu jest błąd pomiarowy, związany z używaniem elektronicznego termometru, który w nieodpowiedni sposób przylega do ciała lub jest przykładany do ustroju przez zbyt krótki okres czasu. Wśród kobiet niską temperaturę można zaobserwować również w folikularnej fazie cyklu, występującej przed owulacją, a także tuż przed rozpoczęciem krwawienia miesiączkowego.

Zewnętrze przyczyny obniżenia temperatury ciała, które mają charakter przejściowy, to również cienkie ubranie, nieadekwatne do warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz, czy przemoczona odzież. Temperatura człowieka może ulec obniżeniu na skutek przebywania w zimnym pomieszczeniu, a niskie wartości na termometrze można zaobserwować także w efekcie odwodnienia. Powodem do niepokoju nie powinna być również obniżona temperatura przy przeziębieniu.

Polecane suplementy diety

Choroby a obniżona temperatura ciała

Wówczas, gdy niska temperatura ciała występuje przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ za niska temperatura może być związana z występowaniem poważnych chorób w ustroju człowieka. Obniżoną temperaturę ciała można bowiem zaobserwować w przypadku schorzeń, takich jak:

• niedoczynność tarczycy,
• niedoczynność kory nadnerczy,
• cukrzyca,
• hipoglikemia,
• sepsa,
• niedoczynność przysadki mózgowej,
• niewydolność nerek,
• niedokrwistość,
• choroba Raynauda,
• niewydolność wątroby,
• niedożywienie,
• zaburzenia metabolizmu.

Co więcej, ponieważ za regulację temperatury ludzkiego ciała odpowiada podwzgórze, które odbiera pochodzące z receptorów cieplnych sygnały, uruchamiając mechanizmy umożliwiające zachowanie optymalnej temperatury organizmu, hipotermia i długotrwałe obniżenie temperatury ciała mogą być również efektem zaburzeń neurologicznych powiązanych z urazami głowy lub występowaniem chorób, takich jak:

• stwardnienie rozsiane,
• udar mózgu,
• choroba Parkinsona,
• uszkodzenie rdzenia kręgowego,
• krwawienie wewnątrzczaszkowe.

Obniżona temperatura ciała a leki i inne substancje

Obniżoną temperaturę ciała może powodować nadużywanie alkoholu oraz stosowanie narkotyków, zwłaszcza podczas ich długotrwałego przyjmowania. Dodatkowo za niska temperatura ustroju może być efektem zatrucia toksynami, a także może występować na skutek przyjmowania niektórych leków i farmaceutyków. Dotychczas uzyskane dane wskazują, iż na niską temperaturę ciała człowieka mogą wpływać m.in. beta-blokery, wykorzystywane w terapiach kardiologicznych, a także niektóre leki przeciwlękowe i uspokajające. Co więcej, obniżona temperatura ciała może być rezultatem nadmiernego przyjmowania leków przeciwgorączkowych.

Objawy towarzyszące obniżonej temperaturze – co powinno nas zaniepokoić?

Krótkotrwałe obniżenie temperatury ciała zwykle nie przyczynia się do występowania niepożądanych objawów, choć niekiedy można zaobserwować osłabienie organizmu czy też uczucie zmęczenia i senność. W przypadku długotrwałego występowania zbyt niskiej temperatury ludzkiego ustroju może jednak dojść do pojawienia się objawów, takich jak np. zawroty głowy (zawroty głowy po przebudzeniu), uczucie kołatania serca, dezorientacja czy bladość skóry. Zimne poty i niska temperatura również mogą być ze sobą powiązane - niska temperatura i poty mogą występować m.in. zaraz po przebudzeniu czy na skutek dłuższego unieruchomienia.

Objawy hipotermii

W przypadku hipotermii łagodnej, gdy temperatura 35 stopni u dorosłego jest wartością wskazywaną przez termometr, może dojść do:

• dreszczy,
• skurczów,
• przyspieszenia pracy serca,
• obkurczenia naczyń krwionośnych,
• sztywności mięśni.

Temperatura 34 stopnie u człowieka lub mniej może przyczyniać się natomiast do zaburzenia świadomości i braku wrażliwości na bodźce, z kolei wartości poniżej 28 stopni Celsjusza, związane z występowaniem ciężkiej hipotermii, mogą skutkować ledwo wyczuwalnym tętnem i brakiem reakcji źrenic na światło, co może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka.

Objawy niskiej temperatury ciała - kiedy szukać pomocy medycznej?

Niewielkie i chwilowe obniżenie temperatury ciała nie powinno być powodem do obaw, jednak wówczas, gdy u pacjenta oprócz niskiej temperatury występują również niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia wnikliwego wywiadu medycznego i odpowiedniej diagnostyki, która może uwzględniać badania, takie jak np. stężenie poziomu hormonów tarczycy, poziom przeciwciał i leukocytów we krwi czy też poziom glukozy w surowicy krwi.

W przypadku podejrzenia hipotermii - wówczas, gdy temperatura ciała człowieka wynosi mniej niż 35 stopni Celsjusza, należy ochronić organizm przed dalszą utratą ciepła, wykorzystując do tego celu np. metalizowaną folię, stanowiącą podstawowy element wyposażenia apteczki. Dobrym rozwiązaniem może okazać się także termofor, ciepła herbata czy gruby koc i sucha odzież. Warto również wezwać pomoc medyczną, która może wykorzystać metody ogrzewania czynnego, polegające na stosowaniu kołdry wypełnionej ciepłym powietrzem, czy dożylnego podania specjalnych płynów, a w przypadku ciężkiej hipotermii może również wykorzystać metody ogrzewania w krążeniu pozaustrojowym.

Konsekwencje i zagrożenia związane z niską temperaturą ciała

Długotrwałe utrzymywanie się niskiej temperatury ciała może prowadzić do ujemnego bilansu cieplnego, zwiększając ryzyko wystąpienia hipotermii, której objawy mogą się różnić w zależności od stopnia wychłodzenia.

Zbyt niska temperatura (temperatura ciała poniżej 36 stopni Celsjusza, temperatura 35.5 u dorosłego oraz niższe wartości wskazywane przez termometry) może przyczyniać się do rozwoju powikłań związanych z wychłodzeniem organizmu. Wówczas może dojść m.in. do zaburzenia rytmu serca czy niewydolności oddechowej, a także do zespołu odmrożeń - hipotermia może zwiększać ryzyko uszkodzenia tkanek, a w skrajnych przypadkach może powodować ich martwicę, co może wiązać się z koniecznością amputacji. Głęboka hipotermia może skutkować także utratą świadomości i niewydolnością narządów, co może prowadzić do śmierci człowieka.

TSH bardzo wysokie - czym grozi?

Zaburzenia hormonalne mogą skutkować obniżeniem temperatury ludzkiego organizmu, co wynika z faktu, iż hormony FT3 i FT4, za których produkcję i uwalnianie jest odpowiedzialna tarczyca, mogą oddziaływać m.in. na regulację temperatury ciała. Tym samym jedną z najczęściej występujących przyczyn zbyt niskiej temperatury ciała jest niedoczynność tarczycy, związana z wysokim lub bardzo wysokim poziomem TSH, podczas której poziom FT3 i FT4 może być obniżony.

Wysokie TSH może prowadzić do obniżenia temperatury ciała i uczucia zimna, a także do zwiększonej wrażliwości na zimno. Zbyt wysoki poziom tyreotropiny może powodować również występowanie niepożądanych objawów, takich jak np. zmęczenie i senność, obniżenie nastroju, sucha skóra czy trudności związane ze skupieniem uwagi, prowadząc do zaburzenia funkcjonowania całego organizmu człowieka.

Jak podnieść temperaturę ciała? Domowe sposoby

W przypadku hipotermii, aby zwiększyć temperaturę ciała, należy zabezpieczyć organizm przed dalszą utratą ciepła i skonsultować się z personelem medycznym. Jakie mogą być jednak domowe sposoby na zwiększenie temperatury ciała wówczas, gdy na termometrze widnieje temperatura 36 lub mniej? Niska temperatura - jak ją podnieść?

Jak naturalnie podnieść temperaturę?

Aby zwiększyć temperaturę ciała, warto zadbać o komfort cieplny poprzez odpowiedni dobór ubrań - odzież należy dopasować do warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz. Dobrym rozwiązaniem może okazać się warstwowe zakładanie ubrań metodą "na cebulkę", korzystając z odzieży wykonanej z naturalnych materiałów. Co więcej, pomocnym rozwiązaniem może okazać się termofor, ciepła kąpiel czy spożywanie gorących płynów, np. ciepłej herbaty z miodem i cytryną. Dobrym pomysłem może być również wykonywanie ćwiczeń fizycznych o umiarkowanej intensywności, które mogą pobudzić krążenie krwi, sprzyjając podniesieniu ciepłoty i temperatury człowieka.

Przyprawy i suplementy diety na zwiększenie temperatury ciała

Osoby zastanawiające się, jak podwyższyć temperaturę ciała, powinny uwzględnić w codziennym jadłospisie przyprawy wykazujące rozgrzewające właściwości oraz suplementy diety, które mogą zawierać cenne składniki. Wsparciem w zwiększaniu temperatury ludzkiego organizmu może okazać się m.in. chili, imbir, kardamon, cynamon czy kurkuma, a także gorczyca, goździki, czarny pieprz i gałka muszkatołowa. Tym samym warto rozważyć stosowanie preparatów, takich jak np.:

• OstroVit Kurkumina + Czarny Pieprz + Imbir 90 tabletek, który zawiera trzy cenne ekstrakty roślinne, które mogą nasilać proces termogenezy w ludzkim ustroju;
• OstroVit Piperyna 95 VEGE 180 kapsułek - suplement diety, który zawiera ekstrakt z owoców czarnego pieprzu standaryzowany na 95% piperyny, która nie tylko może zwiększać termogenezę i podwyższać temperaturę ciała, ale także może regulować metabolizm węglowodanów i tłuszczów oraz może hamować apetyt.

Aby zwiększyć temperaturę ciała, warto również zadbać o prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego - przyczyną obniżonej temperatury ludzkiego ustroju może być bowiem przeziębienie, a także infekcja wirusowa lub bakteryjna. Wówczas cennym wsparciem dla organizmu mogą okazać się suplementy na odporność, takie jak np.:

• OstroVit Pharma Immune Aid 90 kapsułek, który zawiera aż 10 różnych substancji pozytywnie oddziałujących na pracę układu immunologicznego;
• OstroVit Pharma Immune Aid KIDS w proszku 100 g, który stanowi smaczne i wartościowe uzupełnienie diety wśród najmłodszych konsumentów;
• OstroVit Witamina C 500 mg 30 tabletek, który jest skoncentrowanym źródłem witaminy C.

Wpływ diety i nawodnienia organizmu na temperaturę ciała

Na odporność organizmu, a tym samym na temperaturę ciała może oddziaływać również codzienny jadłospis i sposób odżywiania. Aby zwiększyć temperaturę ustroju, warto w planie żywienia uwzględniać wspomniane wcześniej przyprawy, a także świeże warzywa i owoce. Wsparciem w utrzymaniu prawidłowej temperatury może być również spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, zdrowych tłuszczów oraz niskotłuszczowych przetworów mlecznych i suchych nasion roślin strączkowych. Z jadłospisu warto wyeliminować natomiast wysokoprzetworzone produkty spożywcze, słodycze, napoje gazowane, alkohol, a także używki i tłuste mięsa.

Wpływ na zbyt niską temperaturę może mieć też nieprawidłowe nawodnienie ustroju. Zbyt niska podaż płynów może bowiem przyczyniać się do zaburzenia funkcjonowania ludzkiego organizmu, co może negatywnie oddziaływać na termoregulację, skutkując zmniejszeniem temperatury ciała. Dlatego też, aby zwiększyć temperaturę, warto zapobiegać odwodnieniu, zwracając uwagę na odpowiednią podaż płynów i elektrolitów.

Obniżona temperatura u dzieci - co robić?

Obniżona temperatura u dziecka, podobnie jak i w przypadku osób dorosłych, może mieć wiele przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i patologicznych. Najczęściej niska temperatura u dziecka jest związana z występowaniem infekcji lub wynika z czynników środowiskowych, takich jak przebywanie w chłodnym pomieszczeniu, mokrej pieluszce lub nieodpowiednim ubraniu, jednak niekiedy za niska temperatura u dziecka może być efektem niedożywienia, odwodnienia lub anemii. Obniżona temperatura ciała może być związana także z występowaniem niektórych chorób lub z rozwojem sepsy.

Zbyt niska temperatura ciała u dziecka może dotyczyć przede wszystkim najmłodszych pacjentów, co wynika z faktu, iż organizm malucha, a tym samym proces termoregulacji, nie jest w pełni rozwinięty w pierwszych miesiącach życia - niemowlęta często się pocą i łatwo może dojść także do wychłodzenia ich organizmów.

Kiedy jednak niska temperatura u dziecka wymaga interwencji lekarza? Z pomocy medycznej należy skorzystać wówczas, gdy obniżona temperatura ciała utrzymuje się przez dłuższy czas, a także wtedy gdy występują również inne, niepokojące objawy. Ponadto należy natychmiast udać się do szpitala, gdy temperatura ciała u dziecka spadnie poniżej 36 stopni, gdyż temperatura 35,8 czy mniej może w krótkim czasie doprowadzić do hipotermii zagrażającej życiu malca.

Obniżona temperatura ciała w ciąży

Ponieważ ciąża stanowi wymagający stan dla organizmu kobiety, wśród przyszłych matek niekiedy również można zaobserwować obniżenie temperatury ciała, które jest zjawiskiem fizjologicznym, wynikającym z przyspieszonego metabolizmu i zwiększonego wydzielania ciepła, które ma zapobiegać przegrzaniu organizmu, zmuszonego do intensywnej pracy. Temperatura w ciąży zmniejsza się jednak zaledwie o kilka dziesiętnych stopni Celsjusza i zwykle wynosi 36,4-36,6 stopni Celsjusza - zbyt niska temperatura podczas ciąży może natomiast wskazywać na niedokrwistość, a niekiedy może być związana z obniżeniem stężenia progesteronu i poronieniem. Dlatego też wśród kobiet spodziewających się dziecka, zbyt niską temperaturę zawsze warto skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.

Obniżona temperatura ciała - podsumowanie

Obniżona temperatura ciała stanowi efekt dysproporcji pomiędzy zdolnością ustroju do wytwarzania ciepła, a jego utratą. Nieznaczne wahania temperatury ciała stanowią fizjologiczne zjawisko i mogą być zależne m.in. od pory dnia, jednak długotrwałe obniżenie temperatury może być związane z zaburzeniami hormonalnymi lub poważnymi schorzeniami, dlatego też w przypadku występowania niepokojących objawów warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednią diagnostykę. Warto także regularnie wykonywać pomiary, ponieważ spadek temperatury ciała poniżej 35 stopni może prowadzić do hipotermii, stanowiąc bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka.

Aby zwiększyć temperaturę ciała, należy skorzystać z naturalnych metod, takich jak odpowiednie ubranie czy ciepła kąpiel. Dobrym rozwiązaniem może okazać się także zwrócenie uwagi na stosowaną na co dzień dietę i właściwe nawodnienie ustroju. Pomocnym rozwiązaniem mogą być również witaminy i zioła na odporność, które mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju infekcji, jednocześnie zmniejszając prawdopodobieństwo wystąpienia obniżonej temperatury.

Bibliografia:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12576771/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24365362/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26794588/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15715518/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24619871/