Nadmiar wody w organizmie może objawiać się m.in. obrzękami dłoni i nóg. Choć woda stanowi główny składnik ludzkiego ciała, a jej obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ustroju, nadmiar wody w organizmie nie jest wskazany. Na zatrzymywanie wody w ustroju może mieć wpływ dieta, siedzący tryb życia, a także niektóre choroby. Co robić, gdy dochodzi do uciążliwego zatrzymywania wody? W jaki sposób pozbyć się nadmiaru wody z organizmu? Czy nadmiar wody może zaszkodzić?
Znaczenie wody w ludzkim organizmie
Woda to jeden z najważniejszych składników ludzkiego organizmu, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. Organizm człowieka składa się w ok. 70% z wody, choć jej ilość w ustroju zmniejsza się wraz z wiekiem.
Woda odgrywa kluczową rolę w termoregulacji, a także jest niezbędna do transportu i wchłaniania składników odżywczych. Stanowi związek istotny w prawidłowym przebiegu procesów metabolicznych, uczestniczy we wszystkich reakcjach biochemicznych zachodzących w ustroju, jak również odpowiada za usuwanie ubocznych produktów przemiany materii. Odpowiednie nawodnienie jest niezwykle ważne dla prawidłowej pracy stawów, a także do ochrony mózgu, gałki ocznej i rdzenia kręgowego. Ponadto woda ułatwia spożywanie, trawienie i wykorzystywanie pokarmów.
Niedobór wody w organizmie stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka, ale jej nadmiar w ustroju również nie jest korzystny. Kiedy może dojść do zatrzymywania wody w organizmie i jak sobie z nim radzić?
Polecane produkty
Przyczyny nadmiaru wody w organizmie
Gromadzenie się płynów, czyli limfy w organizmie człowieka często określane jest mianem zatrzymywania wody. Problem częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, co jest związane ze specyficzną gospodarką hormonalną wśród pań. Nadmiar wody może być naprawdę uciążliwy, negatywnie wpływając nie tylko na samopoczucie, ale również na zdrowie. Jak dochodzi do zatrzymywania wody w ustroju?
Płyny regularnie przenikają z krwi do tkanek. Układ limfatyczny natomiast odpowiada za cyrkulację płynów ustrojowych. Stanowi gęsto rozsiany system naczyń, które, podobnie jak dreny, ściągają płyn z tkanek i odprowadzają go z powrotem do układu krwionośnego. Do zatrzymania wody w organizmie dochodzi wówczas, gdy płyny nie są prawidłowo odprowadzane z tkanek.
Jakie mogą być przyczyny zatrzymywania wody w organizmie? Powodów może być wiele, począwszy od nieprawidłowych zachowań dnia codziennego, skończywszy na poważnych zaburzeniach zdrowotnych.
Dieta a nadmiar wody w organizmie
Na zatrzymywanie wody w organizmie może mieć wpływ stosowanie nieprawidłowej diety. Spożywanie dużych ilości solonych potraw przyczynia się do nadmiaru sodu w diecie, co może skutkować nadmiernym gromadzenie wody w ustroju. Ponadto wśród nieprawidłowych zachowań żywieniowych, które sprzyjają retencji wody, należy wymienić:
- niskie spożycie pokarmów bogatych w potas - jadłospis ubogi w warzywa, takie jak np. pomidory czy dynia, a także w owoce np. banany oraz w ryby i owoce morza,
- spożywanie alkoholu - alkohol przyczynia się do rozszerzania naczyń krwionośnych, co powoduje przechodzenie płynu z krwi poza krwioobieg, a tym samym przyczynia się do powstawania obrzęków. Ponadto, ponieważ alkohol stymuluje wydalanie moczu i nasiloną utratę wody, organizm chcąc się bronić przed nadmierną utratą płynów, zatrzymuje znaczne ilości wody w ustroju,
- częste sięganie po słodycze - cukry proste przyczyniają się do wyrzutu insuliny, która pobudza magazynowanie energii w ustroju w formie glikogenu i tłuszczu. Te związki wiążą wodę, prowadząc do jej nadmiernego gromadzenia w organizmie,
- spożywanie zbyt małych ilości wody - niedobór wody dostarczanej do ustroju sprzyja nadmiernemu jej gromadzeniu - organizm chcąc oszczędzać wodę, zatrzymuje ją,
- stosowanie restrykcyjnych i niskoenergetycznych diet,
- częste sięganie po kawę i herbatę.
Zatrzymywanie wody w organizmie a zmiany hormonalne
Nadmiar wody w ustroju częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, co może wynikać ze specyficznej gospodarki hormonalnej. Wśród kobiet do zatrzymywania wody w organizmie najczęściej dochodzi w czasie ciąży oraz przed menstruacją.
Nadmiar wody w organizmie w czasie ciąży jest spowodowany zmianami hormonalnymi zachodzącymi w ustroju, a także nasiloną pracą narządów. Ponadto w zaawansowanej ciąży uciskająca macica może sprzyjać powstawaniu obrzęków i zatrzymywaniu wody, m.in. poprzez utrudnienia związane z przepływem krwi z nóg do serca.
Zatrzymywanie wody wśród kobiet przed miesiączką jest natomiast związane z wahaniami hormonalnymi w drugiej części cyklu, kiedy gwałtownie wzrasta poziom estrogenów i progesteronu.
Do gromadzenia wody w ustroju może przyczyniać się także antykoncepcja hormonalna, w wyniku której może dojść do zwiększenia poziomu estrogenu i zatrzymywania wody w tkankach.
Nadmiar wody w ustroju a tryb życia
Do nadmiernego gromadzenia się wody w organizmie może przyczyniać się także nieprawidłowy tryb i styl życia. Długie przebywanie w jednej pozycji, np. w czasie pracy czy podczas jazdy samochodem, może prowadzić do zatrzymywania wody w ustroju, co jest związane z siłą grawitacji - siła przyciągania utrudnia odpływ płynów z tkanek w dolnej części ciała.
Ponadto zatrzymywaniu wody w organizmie może sprzyjać siedzący tryb życia - długie siedzenie powoduje słabsze krążenie krwi, a siła grawitacji i ucisk na nogi utrudniają swobodny przepływ płynów, co sprzyja nadmiernemu gromadzeniu się wody i powstawaniu obrzęków.
Na zatrzymywanie wody ma wpływ również stres - nadmiar płynów może być bowiem efektem działania kortyzolu.
Inne, możliwe przyczyny nadmiaru wody w organizmie
Oprócz wyżej wymienionych przyczyn zatrzymywanie wody w ustroju może być związane również z:
- występowaniem wysokich temperatur - wówczas organizm gorzej radzi sobie z odprowadzaniem wody z tkanek,
- oparzeniami - skóra puchnie, a woda gromadzi się w powstałej przestrzeni,
- przyjmowaniem niektórych leków - do zatrzymywania wody w organizmie mogą przyczyniać się niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także kortykosteroidy,
- niektórymi stanami chorobowymi - nadmiar wody w organizmie może być spowodowany występowaniem chorób, takich jak:
- niedoczynność tarczycy,
- niewydolność nerek,
- przewlekłe choroby płuc,
- choroby wątroby,
- niewydolność serca,
- zakrzepica,
- choroby autoimmunologiczne,
- reakcjami alergicznymi - nadmiar wody w organizmie może być związany z obrzękiem naczynioruchowym wynikającym bezpośrednio z alergii na ukąszenie owada, przyjmowane leki czy pokarmy. Zatrzymanie wody w wyniku reakcji alergicznej jest związane m.in. z działaniem histaminy i przenikaniem wody do przestrzeni tkankowych.
Zatrzymywanie wody w organizmie - objawy i skutki
Zatrzymywanie wody w organizmie powoduje gromadzenie się nadmiaru płynów w przestrzeniach tkankowych. Jakie mogą być objawy zatrzymywania wody w organizmie? Nadmiar wody może dotyczyć całego ciała lub jego części. Najczęściej problem można zaobserwować w obrębie stóp, kostek, dłoni, brzucha i twarzy. Objawy nadmiaru wody w organizmie to m.in.:
- obrzęk poszczególnych części ciała - obrzęki kończyn, opuchlizna powiek, wodobrzusze,
- ból obrzękniętych tkanek,
- sztywność stawów,
- zawroty głowy i pulsujący ból głowy,
- szybki przyrost masy ciała lub duże wahania masy ciała,
- utrzymujące się przez kilka sekund wgłębienie na skórze po jej naciśnięciu,
- ogólne osłabienie organizmu,
- problemy z koncentracją,
- zmniejszenie tolerancji wysiłku,
- uczucie ciężkości.
Jak pozbyć się nadmiaru wody z organizmu? 6 sposobów na zatrzymywanie wody.
Aby skutecznie pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, najlepiej zacząć od identyfikacji źródła problemu, obserwując dokładnie reakcje ciała i szukając relacji przyczynowo-skutkowej. Jeżeli znalezienie przyczyny jest trudne lub wiąże się z występowaniem innych problemów zdrowotnych, warto skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki i wdrożenia właściwego postępowania.
Znając przyczynę zatrzymywania wody w organizmie, można przejść do działania. Pamiętaj, że zawsze łatwiej rozpocząć od eliminowania przyczyny niż w pierwszej kolejności skupiać się na łagodzeniu skutków.
Zatrzymywanie wody w organizmie nie jest pożądanym procesem. Na szczęście istnieją metody, które mogą pomóc Ci usunąć nadmiar wody z ustroju. W jaki sposób pozbyć się wody z organizmu?
- Ogranicz udział soli w codziennej diecie - sól, a właściwie obecny w niej sód, może prowadzić do zatrzymywania wody w organizmie, co jest związane z równowagą sodowo-potasową i utrzymywaniem odpowiedniego stężenia sodu wewnątrz komórki i w przestrzeni międzykomórkowej. Nadmiar soli w diecie sprawia, że organizm musi zgromadzić większą ilość płynów, aby rozpuścić sód do odpowiedniego stężenia. Dlatego też, aby pozbyć się nadmiaru wody w organizmie, warto ograniczyć udział soli w codziennej diecie. Zrezygnuj więc z żywności wysokoprzetworzonej, dań typu fast food czy słonych przekąsek, a także z dosalania potraw.
- Sięgaj po żywność bogatą w potas - jak już wcześniej wspomnieliśmy, zatrzymywanie wody w ustroju może być związane z zaburzeniem równowagi sodowo-potasowej. Oprócz zmniejszenia zawartości sodu w diecie warto zwrócić także uwagę na zwiększenie spożycia potasu. To pierwiastek, który sprzyja utrzymaniu prawidłowej objętości krwi oraz wspomaga usuwanie nadmiaru wody z tkanek. Dlatego do jadłospisu warto włączyć produkty, takie jak suche nasiona roślin strączkowych, warzywa - ziemniaki, szpinak, pomidory, dynia, buraki, zielone warzywa liściaste, owoce - arbuzy, banany, suszone morele, a także ryby i owoce morza.
- Pij dużo wody - większe spożycie wody przyczynia się do zwiększonego wydalania sodu wraz z moczem, a także do wyrównania stężenia aldosteronu, odpowiedzialnego za gospodarkę wodno-elektrolitową. Ponadto wypijanie dużych ilości wody zapewnia optymalne środowisko do przebiegu większości reakcji biochemicznych w ustroju i przyczynia się do zmniejszenia obrzęków ciała.
- Korzystaj z ziół - zastanawiasz się jakie zioła na zatrzymanie wody w organizmie mogą okazać się pomocne? Warto stosować te o działaniu moczopędnym i oczyszczającym, które pomogą usunąć nadmiar wody. Uwzględnij więc w codziennej diecie zioła takie jak pokrzywa, mniszek lekarski, czystek, skrzyp polny, nawłoć, liście pietruszki czy hibiskus.
- Ruszaj się - aktywność fizyczna sprzyja prawidłowej pracy układu krążenia, który jest związany bezpośrednio z gospodarką wodno-elektrolitową organizmu. Ponadto ruch pobudza limfę i stymuluje usuwanie wody z organizmu. Dlatego każdego dnia pamiętaj o regularnym ruchu - nie musisz od razu zapisywać się na siłownie, wyjdź na krótki spacer, albo porozciągaj się w domu.
- Skorzystaj z drenażu limfatycznego - to metoda masażu, która wspomaga krążenie limfy, zwiększa aktywność układu limfatycznego i pomaga usunąć nadmiar wody z organizmu.
Zapotrzebowanie na płyny
Zatrzymywanie wody w organizmie może być związane z niskim spożyciem wody. Organizm narażony na odwodnienie, zabezpiecza się na przyszłość, gromadząc płyny w przestrzeni międzykomórkowej, co sprzyja m.in. występowaniu obrzęków. Jednym ze sposobów, aby zapobiegać nadmiernemu gromadzeniu wody w ustroju, jest więc dbanie o odpowiednie nawodnienie.
Warto pamiętać, że uczucie pragnienia pojawia się dopiero wówczas, gdy organizm jest już łagodnie odwodniony. Dlatego też wodę należy pić często, w niewielkich ilościach, aby nie dopuścić do wystąpienia uczucia pragnienia.
Ile wody dziennie należy wypijać, aby nie doprowadzić do odwodnienia i przewodnienia organizmu?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, gdyż ilość wody, która powinna zostać dostarczona do ustroju, zależy od kilku czynników, a mianowicie od:
- płci - kobiety ze względu na statystycznie mniejszą masę ciała i wyższą zawartość tkanki tłuszczowej potrzebują mniej wody do prawidłowego funkcjonowania niż mężczyźni. Ponadto im większy jest udział masy mięśniowej w ogólnej masie ciała, tym większe jest zapotrzebowanie organizmu na płyny,
- masy ciała,
- poziomu aktywności fizycznej - przy wykonywaniu intensywnych wysiłków, zapotrzebowanie na płyny jest większe,
- temperatury i wilgotności otoczenia - gdy organizm produkuje więcej potu, aby schodzić ciało, należy wypijać większe ilości wody,
- stanu fizjologicznego - w czasie ciąży i laktacji wzrasta zapotrzebowanie na wodę,
- stosowanej diety - a konkretnie od udziału w codziennym jadłospisie produktów bogatych w wodę, czyli przede wszystkim od obecności warzyw i owoców.
Przyjmuje się, iż osoby dorosłe powinny na 1 kg masy ciała wypijać ok. 30-35ml wody. Tym samym, zgodnie z uśrednionymi wartościami, dorosła osoba o masie ciała 70 kg powinna spożywać m.in. 2100 ml wody dziennie.
Czy nadmiar wody może zaszkodzić?
Nadmiar wody w organizmie nie zawsze jest związany z występowaniem poważnych dolegliwości, dlatego też nie zawsze należy uznawać go za szkodliwy. Niekiedy zatrzymywanie wody w organizmie jest spowodowane ciążą czy zbliżającą się menstruacją - wówczas nadmiar wody jest przejściowy i całkowicie normalny. Choć nie jest komfortowy, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia.
Niekiedy jednak nadmierne gromadzenie się wody w ustroju może być związane z występowaniem poważnych chorób. Wówczas zatrzymywanie wody może być szkodliwe. Nadmiar wody może być bowiem oznaką marskości wątroby, niewydolności serca, cukrzycy czy chorób nerek, dlatego też nigdy nie należy lekceważyć zatrzymywania wody w organizmie.
Tabletki na zatrzymywanie wody w organizmie - jakie suplementy diety wybrać?
Oprócz domowych sposobów na nadmiar wody w organizmie, takich jak modyfikacja codziennej diety czy zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu dnia, rozwiązaniem na zatrzymanie wody w organizmie mogą być również tabletki. Na rynku dostępne są zarówno suplementy diety wspierające organizm w walce z nadmiarem wody, jak i leki na receptę, których zadaniem jest przywrócenie prawidłowego poziomu płynów w ustroju.
Tabletki na odprowadzenie wody mogą pomagać, ale stosowane nieprawidłowo, mogą również szkodzić.
Wśród preparatów na zatrzymanie wody w organizmie można wyróżnić m.in. diuretyki, czyli tabletki moczopędne dostępne na receptę. Ich zadaniem jest usunięcie z ustroju zalegających płynów i obrzęków. Nie należy ich jednak przyjmować na własną rękę, bez wskazań lekarza, gdyż diuretyki mogą przyczynić się do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.
Na nadmiar wody w organizmie pomocne mogą okazać się również suplementy diety zawierające wyciągi z ziół, które mogą działać moczopędnie i oczyszczająco. Warto rozważyć stosowanie preparatów zawierających np. wyciągi z pokrzywy, skrzypu polnego czy nawłoci. Tabletki na nadmiar wody mogą okazać się cennym wsparciem wówczas, gdy problem jest krótkotrwały, związany np. z przebywaniem w jednej pozycji w czasie długiej podróży czy z upałami.