Luteina

Luteina to antyoksydant zwany potocznie "witaminą dla oczu". Choć najczęściej wykorzystywana jest w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), pełni również inne, istotne funkcje w organizmie.

Czym właściwie jest luteina?

Luteina to żółty barwnik ksantofilowy zaliczany do grupy karotenoidów. Naturalnie występuje w przyrodzie i stanowi pigment wytwarzany przez rośliny, który nadaje barwę warzywom i owocom.

Wraz z zeaksantyną zlokalizowana jest także w dużych ilościach w siatkówce oka i oferuje szereg korzyści dla całego ustroju.

Luteina nie jest syntetyzowana naturalnie w organizmie, dlatego musi być dostarczana doń z zewnątrz - razem z codzienną dietą lub w formie suplementów.

Jest dobrze rozpuszczalna w tłuszczach dlatego, aby zwiększyć jej biodostępność, warto zaopatrywać w nią organizm wraz z produktami wysokotłuszczowymi.

W wyniku zachodzących w ustroju procesów trawiennych, w obecności kwasów żółciowych, luteina jest transportowana za pośrednictwem krwi do wątroby. W dalszej kolejności wraz z krwią dostarczana jest do tkanek i narządów w zależności od zapotrzebowania.

Źródła luteiny w żywności

Luteina występuje głównie w produktach roślinnych, chociaż znaczne jej ilości można znaleźć również w żółtku jaja kurzego. Ponadto do źródeł barwnika zaliczamy artykuły takie jak:

• szpinak,
• jarmuż,
• brokuł,
• dynia,
• cukinia,
• marchewka,
• natka pietruszki,
• sałata,
• kukurydza.

Właściwości i działanie luteiny

Luteina to przeciwutleniacz. Chroni więc białka, tłuszcze i DNA przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Substancja zmniejsza też stres oksydacyjny. Pełni również funkcję ochronną przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB.

Największe ilości luteiny gromadzą się w siatkówce oka w okolicy plamki żółtej, która jest niezbędna do prawidłowego widzenia. Odpowiada m.in. za ostrość widzenia, za widzenie w wysokiej rozdzielczości, za odpowiednią percepcję kolorów oraz za widzenie centralne. W plamce żółtej gęsto rozmieszczone są fotoreceptory siatkówki. Luteina chroni oko przed działaniem wolnych rodników, a co więcej może zabezpieczać je przed szkodliwym wpływem światła, szczególnie niebieskiego.

Istnieją liczne dane naukowe sugerujące, że luteina może zmniejszać ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Trwają także badania nad jej wpływem na zniwelowanie ryzyka powstawania zaćmy. Ponadto luteina może poprawiać wzrok również u osób bez towarzyszących schorzeń okulistycznych.

Karotenoid, ze względu na właściwości antyoksydacyjne, może pozytywnie wpływać także na skórę, zapewniając jej jędrność, elastyczność i odpowiednie nawodnienie. Ponadto chroni ją przed działaniem wolnych rodników, opóźnia procesy starzenia i działa przeciwzmarszczkowo. Pomaga również wytwarzać ochronny filtr przed promieniowaniem UV.

Substancja wykazuje także działanie przeciwzapalne, przez co może pozytywnie wpływać na pracę serca i układu krążenia.

Objawy i skutki niedoboru luteiny

Niedobór luteiny, powszechnie występujący w społeczeństwie, może przyczynić się do pojawienia się niepożądanych objawów, takich jak:

• szybsze męczenie się oczu,
• pogorszenie ostrości widzenia,
• suchość skóry,
• zmniejszona elastyczność skóry,
• zwiększone ryzyko rozwoju chorób oczu m.in. zwyrodnienia plamki żółtej.

Kto powinien suplementować luteinę?

Luteina powszechnie występuje w produktach spożywczych, dlatego zaleca się, aby codzienny jadłospis uzupełniać w zielone, czerwone i pomarańczowe warzywa i owoce, a także w jaja kurze, a w szczególności w żółtko.

Mimo tego, iż luteina występuje w popularnych pokarmach, bardzo często dostarczana jest do organizmu w zbyt małych ilościach.

Dane światowych instytutów żywienia informują, że ilość luteiny dostarczanej z dietą do ustroju wynosi odpowiednio 1,7 mg na dobę wśród Amerykanów i 2,2 mg wśród Europejczyków. To naprawdę niewiele, gdyż Towarzystwo Chorych na Zwyrodnienie Plamki Żółtej rekomenduje, aby każdego dnia dostarczać do organizmu minimum 6 mg luteiny.

Choć preparaty bogate w luteinę cieszą się coraz większą popularnością wśród osób starszych, nie tylko oni są narażeni na niedobory tego składnika.

Suplementację tym karotenoidem powinny rozważyć także osoby młode i zdrowe, a w szczególności pracujące przy sztucznym świetle i spędzające długie godziny przed ekranem komputera lub telewizora. Zaleca się przyjmowanie preparatów bogatych w luteinę także wśród osób odczuwających zmęczenie, łzawienie lub pieczenie oczu.

Dzienne zapotrzebowanie na luteinę

Ilość luteiny, której potrzebuje organizm, często jest zależna od indywidualnych cech organizmu m.in. od stresu oksydacyjnego, na który jest narażony.

Zalecana dzienna porcja luteiny wynosi od 6 do nawet 20 mg na dobę.

Co ciekawe, aby zapewnić ustrojowi 6 mg luteiny, należy spożyć cały talerz szpinaku, bądź skorzystać z dobrodziejstw suplementacji.

Warto też pamiętać, aby substancję zawsze przyjmować w towarzystwie produktów bogatotłuszczowych, co zwiększy jej przyswajalność i korzystnie wpłynie na efekty suplementacji.

Konkretną dawkę preparatu zawsze warto skonsultować z lekarzem, przed rozpoczęciem jej przyjmowania, aby nie doprowadzić do wystąpienia niepożądanych objawów i skutków.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Nie zaobserwowano występowania istotnych skutków ubocznych wynikających z przyjmowania suplementów zawierających luteinę.

Jedynym obserwowanym działaniem niepożądanym, które może wystąpić przy przyjmowaniu zbyt dużych porcji substancji, może być lekko pomarańczowe zabarwienie skóry, zwane karotenemią, czyli nadmiernym stężeniem karotenu we krwi.

Nie stwierdzono również przeciwwskazań do stosowania luteiny.

Mimo licznych badań i potwierdzonego, bezpiecznego działania związku, istotne jest, aby stosować się do zaleceń umieszczonych na opakowaniu produktu lub na ulotce preparatu. Należy przestrzegać sugerowanych porcji i nie przekraczać rekomendowanych dawek suplementu.