Nadmiar kolagenu – objawy, przyczyny, skutki

Kolagen jest jednym z najpowszechniejszych białek strukturalnych występujących w organizmie człowieka. Znajduje się w kościach, mięśniach, ścięgnach, skórze oraz w naczyniach krwionośnych. Niestety po 25. roku życia dochodzi do obniżenia poziomu kolagenu w ustroju, a fibroblasty zaczynają go produkować coraz mniej. W związku z tym wiele osób decyduje się na przyjmowanie suplementów diety zawierających kolagen pozyskiwany z tkanek zwierzęcych.

Chociaż białko to jest niezbędne dla zdrowej skóry, kości i stawów, jego nadmiar może wiązać się z poważnymi problemami zdrowotnymi. Czy można przedawkować kolagen? Jakie są najczęstsze objawy nadmiaru kolagenu w organizmie? Dowiedz się, jakie konsekwencje mogą wiązać się z nadmierną ilością tego składnika w diecie.

Czym jest nadmiar kolagenu?

Kolagen to podstawowe białko tkanki łącznej, a jego główną funkcją jest łączenie ze sobą komórek. Dlatego jest istotnym składnikiem budulcowym wielu narządów wewnętrznych, w tym skóry, chrząstek, kości, zębów, naczyń krwionośnych oraz rogówki oka. Kolagen umożliwia lepsze wchłanianie składników odżywczych, zwiększa gęstość kości, a także wspiera procesy związane z regeneracją tkanek.

Ponadto funkcją kolagenu jest utrzymywanie właściwego poziomu nawilżenia skóry, co przekłada się na lepszą sprężystość naskórka i mniejszą widoczność zmarszczek. Z tego względu białko to jest częstym składnikiem preparatów kolagenowych znajdujących zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej.

Wraz z upływem czasu stopniowo zanika zdolność fibroblastów do wytwarzania kolagenu. Już od 25. roku życia poziom tego białka w organizmie spada, a po 50. roku życia następuje gwałtowne zahamowanie jego produkcji. Niewystarczająca ilość kolagenu w ustroju może skutkować:

• problemami z poruszaniem się,
• bólem stawów, kręgosłupa,
• nadmierną kruchością kości,
• zwiększonym ryzykiem rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów,
• złą kondycją skóry,
• przedwczesnym pojawianiem się zmarszczek,
• wypadaniem włosów.

Dodatkowo do zwiększonej destrukcji włókien kolagenowych oraz zaburzeń w ich syntezie może przyczyniać się wzmożona aktywność fizyczna oraz niektóre czynniki zewnętrzne takie jak intensywne promieniowanie słoneczne, zbyt wysokie i niskie temperatury, palenie papierosów, przewlekły stres, niedobór witamin. Wszystko to sprawia, że wiele osób decyduje się na suplementację kolagenu poprzez włączenie do diety preparatów zawierających hydrolizowane peptydy kolagenowe w postaci tabletek, kapsułek lub proszku.

Niewystarczająca ilość białka kolagenowego w ustroju może wiązać się z poważnymi konsekwencjami dla jego funkcjonowania. Jak się jednak okazuje, również nadmiar kolagenu w organizmie może być przyczyną wielu różnych dolegliwości i problemów ze zdrowiem. Stan, w którym dochodzi do zaburzenia syntezy tego związku na skutek gromadzenia się zbyt dużej jego ilości w tkankach, może skutkować między innymi osłabieniem mięśni, bólami kostno-stawowymi oraz uczuciem przewlekłego zmęczenia.

Czy można przedawkować kolagen?

Naturalnym źródłem kolagenu są produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak podroby, galarety mięsne, potrawy na bazie żelatyny, a także wywary kostne powstałe poprzez długie gotowanie kości i chrząstek. Sporych ilości tego białka dostarczają też ryby, zwłaszcza ich skóry oraz łuski. Kolagen rybi jest ceniony za wysoką biodostępność i dobrą przyswajalność, co sprawia, że cieszy się dużą popularnością wśród osób dbających o zdrowie stawów oraz skóry.

Niestety codzienna dieta nie dostarcza odpowiedniej ilości kolagenu,dlatego dość trudno jest przeciwdziałać skutkom niedoboru tego związku wyłącznie poprzez zmianę odżywiania. Szybsze i lepsze efekty uzupełnienia deficytu białka kolagenowego w ustroju można osiągnąć poprzez stosowanie kolagenu w formie suplementów diety. Zawarte w nich peptydy kolagenowe są łatwo wchłaniane i przyswajane przez organizm.

Decydując się na suplementację kolagenu, należy pamiętać, że tylko systematyczne przyjmowanie preparatów z tym białkiem może przyczynić się do wzmocnienia stawów, opóźnienia procesów starzenia oraz poprawy wyglądu skóry. Trzeba również być świadomym, że kolagen można przedawkować.

Za dużo kolagenu w organizmie może wiązać się z różnymi niepokojącymi symptomami ze strony układu pokarmowego, mięśniowo-szkieletowego oraz sercowo-naczyniowego. Dlatego tak ważne jest, aby suplementy kolagenowe stosować z głową, nie przekraczać zalecanego dziennego spożycia oraz nie przyjmować na własną rękę większych porcji niż te polecane przez producenta. Białko to najlepiej suplementować po wcześniejszej konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Przyczyny nadmiaru kolagenu

Chociaż przedawkowanie kolagenu zdarza się dość rzadko, długotrwałe przyjmowanie tego związku w zbyt dużych ilościach może być przyczyną różnych problemów zdrowotnych. Niepożądane skutki uboczne najczęściej pojawiają się u osób przyjmujących powyżej 4-5 g kolagenu na dobę. Nieodpowiednia suplementacja i zbagatelizowanie zaleceń producenta może spowodować, że w organizmie dojdzie do nadmiernego gromadzenia się białka strukturalnego w tkankach.

Niekiedy zdarza się, że nadmiar kolagenu w ustroju jest spowodowany przez czynniki zewnętrzne. Zalicza się do nich:

Choroby autoimmunologiczne - niektóre choroby o podłożu autoimmunologicznym wiążą się z nadmierną syntezą kolagenu w organizmie; do takich schorzeń należy np. twardzina układowa - choroba objawiająca się przewlekłym włóknieniem skóry oraz narządów wewnętrznych (włókna kolagenowe zaczynają zajmować coraz większe części organów),

Mutacje genetyczne - do wzmożonej produkcji kolagenu mogą też prowadzić uwarunkowania genetyczne; mogą one być przyczyną niedoboru kolagenu lub zaburzeń w strukturze białka kolagenowego,

Zaburzenia metaboliczne - inną przyczyną nadmiernego wytwarzania włókien kolagenu są zaburzenia związane z metabolizmem; polegają one na tym, że organizm nie jest w stanie właściwie rozłożyć i wykorzystać dostarczane mu białko kolagenowe,

Uszkodzenia tkanek - jeśli dojdzie do uszkodzenia tkanek, wówczas może wystąpić w nich zbyt duża ilość kolagenu; w takiej sytuacji objawem nadmiaru tego związku często jest rogowacenie skóry,

Zaburzenia hormonalne - jeszcze jedną przyczyną nadmiaru kolagenu są zaburzenia w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej; przykładowo do zwiększonej produkcji tego białka fibroblasty może stymulować długotrwale utrzymujące się w organizmie podwyższone stężenie kortyzolu (hormonu stresu).

Nadmiar kolagenu - objawy

W ludzkim organizmie objawy nadmiaru kolagenu mogą dawać o sobie znać na wiele sposobów. Przede wszystkim skutkiem przedawkowania białka kolagenowego może być zmniejszenie elastyczności skóry, wzmożone wypadanie włosów oraz nasilona łamliwość paznokci.

Nie są to jedyne symptomy, jakie można zaobserwować w związku z nadmierną ilością tego związku w ustroju. Kumulacja kolagenu może też objawiać się bólem stawów, zaburzeniami trawienia, upośledzeniem prawidłowego przepływu krwi oraz problemami z oddychaniem. Oto najczęstsze objawy, jakie mogą zostać wywołane przez przedawkowanie kolagenu.

Bóle mięśni i stawów

Niedostateczna ilość kolagenu sprawia, że dochodzi do osłabienia produkcji mazi stawowej, rozwoju stanów zapalnych w tkance chrzęstnej oraz pogłębienia problemów z mobilnością. Z tego względu wiele osób podejmuje decyzję, aby suplementować kolagen w postaci tabletek, kapsułek lub płynów. Nadmierne spożywanie kolagenu może jednak wywołać efekt odwrotny od zamierzonego.

Skutkiem ubocznym zbyt dużej ilości tego składnika w diecie może być zaburzenie naturalnego funkcjonowania stawów objawiające się sztywnością oraz ograniczeniem ruchomości. Gdy w ustroju jest za dużo białka kolagenowego, stawy stają się bardziej podatne na obrzęki, stany zapalne i kontuzje, co jest szczególnie uciążliwe w przypadku sportowców i osób aktywnych fizycznie.

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego

Skutkiem przedawkowania kolagenu w organizmie może być też zakłócenie pracy układu pokarmowego. Wówczas mogą pojawić się takie objawy jak wzdęcia, ból brzucha, biegunki oraz zaparcia. W przypadku nadmiaru kolagenu może również dojść do nieregularności w rytmie wypróżnień. Ponadto osoby, które spożywają zbyt wiele białka kolagenowego są bardziej narażone na wystąpienie refluksu żołądkowo-przełykowego.

Zaburzenia prawidłowego przepływu krwi

Jeszcze innym objawem nadmiaru kolagenu w organizmie są dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego. Na skutek zbyt dużej ilości tego białka w ustroju może dojść do nadmiernego napięcia ścian naczyń krwionośnych, co sprzyja rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Ponadto nadmierna produkcja kolagenu może wiązać się z obniżeniem elastyczności naczyń żylnych, co w dużej mierze utrudnia prawidłowy przepływ krwi i zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy. Tego typu objawy są szczególnie niebezpieczne dla pacjentów z istniejącymi chorobami układu krążeniowego.

Problemy z oddychaniem

Zastanawiając się, czy nadmiar kolagenu szkodzi, warto też zwrócić uwagę na komplikacje związane z niewłaściwym funkcjonowaniem układu oddechowego. Gromadzenie się zbyt dużej ilości białka w komórkach organizmu może przyczyniać się do zmniejszenia pojemności płuc i zaburzenia funkcji przepony. Z tego względu osoby, które spożywają za dużo kolagenu wołowego czy rybiego, mogą doświadczać duszności, zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego.

Nadmiar wapnia

Nieco rzadziej spotykanym objawem nadmiaru kolagenu w organizmie jest hiperkalcemia. To stan, w którym poziom wapnia we krwi przekracza 11 mg/dl. Znacząca hiperkalcemia może prowadzić do rozwoju wielu uciążliwych dolegliwości takich jak pogorszenie siły mięśniowej, nadmierna senność, trudności z koncentracją, przyspieszenie tętna oraz zaburzenia rytmu serca.

Polecane suplementy diety

Skutki nadmiaru kolagenu w organizmie

Objawy nadmiaru kolagenu w ustroju często są niespecyficzne. Dolegliwości takie jak bóle stawów, biegunki, zaparcia, wzdęcia czy ogólne osłabienie organizmu mogą być mylone z różnymi chorobami, w tym z infekcjami dróg oddechowych. Jeśli jednak niepokojące symptomy utrzymują się przez dłuższy czas, wówczas należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza i zrezygnować z picia kolagenu lub z z przyjmowania go w innej formie.

Długotrwale utrzymujący się wysoki poziom kolagenu w organizmie może być niebezpieczny dla zdrowia i powodować:

• problemy z prawidłowym gojeniem się ran,
• tworzenie się blizn kolagenowych na narządach,
• upośledzenie funkcjonowania kluczowych dla organizmu organów (wątroby, nerek, płuc),
• powstawanie zwapnień w naczyniach krwionośnych,
• twardnienie i sztywnienie chrząstek.

Dlatego decydując się na suplementację kolagenu, należy prowadzić ją rozważnie i nie przekraczać zalecanych dziennych porcji do spożycia przez producenta. Choć nadmiar kolagenu nie zdarza się często, warto mieć świadomość, że zbyt duża ilość tego białka w ustroju nie pozostaje bez wpływu na zdrowie.

Nadmiar kolagenu w organizmie - jak postępować?

Suplementy diety zawierające hydrolizowany kolagen morski lub wołowy są uznawane za całkowicie bezpieczne produkty. Pomimo tego producenci przestrzegają przed samodzielnym zwiększaniem ich porcji. U niewielkiego odsetka osób mogą wystąpić efekty niepożądane w postaci dysfunkcji żołądkowo-jelitowych, kwaśnego posmaku w ustach czy reakcji alergicznej.

Aby uniknąć skutków nadmiaru kolagenu w organizmie, należy pamiętać, że zalecana ilość tego związku wynosi od 2 do 12 g dziennie. Chcąc wesprzeć metabolizm białka kolagenowego, można też sięgnąć po preparaty wieloskładnikowe, w których poza kolagenem znajduje się witamina C czy kwas hialuronowy. Substancje te regulują syntezę białka strukturalnego, a to oznacza, że bez ich odpowiedniej ilości w ustroju kolagen nie może być prawidłowo produkowany.

Bibliografia

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36669548/,
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31790038/,
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39084474/,
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35791039/.