Pozostałe aminokwasy

Aminokwasy to niezwykle zróżnicowana grupa organicznych związków chemicznych. W przyrodzie można wyróżnić około 300 aminokwasów, które różnią się między sobą budową, długością łańcucha bocznego, a także oddziaływaniem i wpływem na organizm człowieka. Choć najczęściej sportowcy i osoby aktywne fizycznie sięgają po suplementy diety bogate w BCAA, równie istotne są pozostałe aminokwasy, na które także warto zwrócić uwagę.

Aminokwasy - co to?

Aminokwasy stanowią organiczne związki chemiczne, które zawierają jednocześnie grupy kwasowe i zasadowe. To obszerna grupa składników, którą tworzy około 300 różnych aminokwasów, różniących się między sobą nie tylko budową i długością łańcucha bocznego, ale również oddziaływaniem i wpływem na organizm człowieka.

Niektóre aminokwasy mogą być naturalnie syntetyzowane w ludzkim organizmie, inne natomiast należy dostarczać do ustroju z zewnątrz - wraz z pożywieniem lub w postaci suplementów diety.

Rodzaje aminokwasów

Wśród aminokwasów białkowych, czyli substancji tworzących białka, zwykle wyróżnia się związki egzogenne oraz endogenne, jednak niekiedy można wyodrębnić także dwie dodatkowe grupy, a mianowicie aminokwasy względnie endogenne i względnie egzogenne. Czym charakteryzują się poszczególne rodzaje aminokwasów?

• Aminokwasy endogenne to aminokwasy, które mogą być naturalnie syntetyzowane w ludzkim organizmie, dlatego też nie ma konieczności dostarczania ich do ustroju z zewnątrz. Wśród endogennych składników można wyróżnić: alaninę, asparaginę, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy czy serynę.
• Aminokwasy egzogenne to związki, których organizm nie potrafi samodzielnie wytwarzać, dlatego też należy zapewniać ich odpowiednią podaż wraz z pożywieniem lub z pomocą suplementów diety. Do grupy aminokwasów egzogennych można zaliczyć składniki takie jak fenyloalanina, lizyna, metionina, treonina i tryptofan, a także aminokwasy BCAA, czyli związki o rozgałęzionym łańcuchu bocznym, chętnie stosowane przez sportowców - leucynę, izoleucynę i walinę.
• Aminokwasy względnie endogenne to substancje, które mogą powstawać naturalnie w ustroju człowieka, jednak do ich wytwarzania niezbędna jest obecność aminokwasów egzogennych. Do takich związków można zaliczyć tyrozynę, która powstaje z fenyloalaniny, a także cysteinę, wytwarzaną z pomocą metioniny.
• Aminokwasy względnie egzogenne to natomiast składniki, które organizm człowieka może samodzielnie wytwarzać, jednak w ilościach, które mogą nie być wystarczające do zaspokojenia potrzeb ludzkiego ustroju. Dlatego też warto uwzględniać w codziennej diecie odpowiednią podaż związków, do których można zaliczyć glutaminę, argininę, glicynę oraz prolinę.

Aminokwasy białkowe to składniki, na które sportowcy, osoby aktywne fizycznie, a także osoby, które wyróżniają się zwiększonym zapotrzebowaniem na białko, zwracają szczególną uwagę. W grupie aminokwasów można wyróżnić także aminokwasy niebiałkowe, które nie tworzą wiązań peptydowych i nie są wykorzystywane w ustroju do tworzenia białek, jednak również mogą mieć istotny wpływ na ludzki organizm. Do takich związków, określanych często mianem pozostałych aminokwasów, można zaliczyć m.in. taurynę, L-teaninę, ornitynę czy cytrulinę.