Ocet jabłkowy to produkt fermentacji jabłek, który najczęściej wykorzystywany jest w kuchni, jako składnik sosów sałatkowych czy mięsnych marynat. Coraz więcej osób docenia go jednak również ze względu na prozdrowotne właściwości.
Spis treści
Ocet jabłkowy, dzięki bogactwu cennych składników odżywczych, może pozytywnie oddziaływać na układ odpornościowy i pokarmowy. Może korzystnie wpływać także na kondycję skóry i włosów oraz, ku uciesze wielu osób, ocet jabłkowy może być także dobrym wsparciem w procesie redukcji masy ciała.
Historia octu jabłkowego
Jak to bywa w wypadku wartościowych substancji, ocet jabłkowy powstał całkowicie przypadkiem...
Babilończycy, być może już 2 tysiące lat przed naszą erą, stosowali ocet jabłkowy do konserwowania upolowanej zwierzyny. Asyryjczycy stosowali go na bóle uszu, z kolei Fenicjanie raczyli się łagodnym roztworem octu jabłkowego w czasie spotkań towarzyskich.
W zapiskach Hipokratesa można znaleźć wzmianki dotyczące wykorzystywania octu jabłkowego na wszelkiego rodzaju dolegliwości dróg oddechowych, z kolei Kleopatra wykorzystywała produkt do relaksacyjnych kąpieli.
W okresie średniowiecza natomiast ocet jabłkowy był nieodzowny do konserwowania żywności, wspomagał także trawienie tłustych i ciężkich potraw. W Chinach w X wieku stosowano go do dezynfekcji rąk, z kolei Hildegarda z Bingen zalecała ocet jabłkowy ze względu na jego pozytywny wpływ na układ trawienny.
Ocet jabłkowy - co to jest?
Stosowany od dawien dawna ocet jabłkowy to...? No właśnie, czym właściwie jest i jak powstaje?
Ocet jabłkowy to produkt spożywczy otrzymywany w wyniku dwuetapowej fermentacji jabłek (lub soku jabłkowego) przy pomocy drożdży i bakterii octowych.
Powstały ocet może być:
- pasteryzowany (w temperaturze do 60 stopni Celsjusza) - wówczas cały proces fermentacji octowej zostaje zatrzymany, a produkt zachowuje wartości organoleptyczne, witaminy i składniki mineralne,
- niepasteryzowany - wówczas otrzymanym produktem jest żywy ocet, na którym z czasem może pojawić się zaczyn, czyli matka octowa, zawierająca liczne enzymy i bakterie kwasu octowego.
Profesjonalna definicja octu jabłkowego brzmi natomiast tak - to niefiltrowany, niesłodzony, bezalkoholowy napój otrzymywany z jabłek lub soku jabłkowego. Często zawiera dodatek aromatów lub barwników.
Prawdziwy ocet jabłkowy powinien wyróżniać się barwą od żółtej po bursztynową, być lekko mętny i aromatyczny.
Skład octu jabłkowego
Ocet jabłkowy jest produktem naturalnej fermentacji surowców roślinnych, dlatego też jego skład zależy od rodzaju i jakości owoców użytych do produkcji substancji.
Można jednak stwierdzić, iż ocet jabłkowy wyróżnia się bogactwem wielu składników odżywczych, m.in.:
- antyoksydantów, takich jak beta-karoten, kwas chlorogenowy, kwas jabłkowy, kwas cytrynowy, katechina, tanina,
- składników mineralnych, takich jak sód, fosfor, potas, wapń, żelazo, magnez,
- witamin, m.in. witamin z grupy B, witaminy C,
- błonnika,
- aminokwasów i enzymów.
Polecane produkty z octem jabłkowym
Na co pomaga ocet jabłkowy? Właściwości i zastosowanie
Proces produkcji octu jabłkowego jest prosty, a koszt jego wytworzenia - niewielki. Właściwości prozdrowotne i wszechstronność produktu dają jednak ogromne możliwości jego wykorzystania, zarówno w medycynie, kosmetyce, jak i przemyśle spożywczym.
Ocet jabłkowy na odchudzanie
Zdrowa dieta i regularnie podejmowana aktywność fizyczna to kluczowe czynniki, które mogą przyczynić się do osiągnięcia upragnionej masy ciała. Istnieją jednak związki i substancje, które mogą pomóc w procesie odchudzania, a jednym z nich jest ocet jabłkowy.
Zgodnie z badaniami, substancja może przyspieszać metabolizm, zwiększać lipolizę oraz zmniejszać lipogenezę, a tym samym może stanowić ważny krok w procesie odchudzania. Dodatkowo ocet jabłkowy może wpływać na zwiększenie uczucia sytości i zmniejszenie łaknienia, co przekłada się na spożywanie mniejszych porcji pokarmu, a więc obniżenie całkowitej energetyczności stosowanej diety.
Badania wskazują także, iż spożywanie octu jabłkowego może pozytywnie wpływać na obniżenie wskaźnika BMI, a także zmniejszenie powierzchni trzewnej tkanki tłuszczowej i redukcję obwodu talii. Dodatkowo substancja może wspomagać detoksykację organizmu.
Ocet jabłkowy wydaje się więc cennym składnikiem diety wśród osób, którym zależy na redukcji masy ciała.
Ocet jabłkowy a układ pokarmowy
Ocet jabłkowy, który ma tzw. matkę octową, może wspomóc przywrócenie naturalnego pH żołądka, a tym samym może zapobiegać cofaniu się treści żołądkowej, występowaniu zgagi i refluksu.
Dodatkowo substancja może wykazywać łagodzący wpływ na cały układ pokarmowy, zapobiegać skurczom i wzdęciom. Ocet jabłkowy może też działać pobudzająco na enzymy trawienne, a tym samym na regulację procesu trawienia. Może również zmniejszać problemy z zaparciami.
Ocet jabłkowy a odporność
Dane naukowe wskazują, iż ocet jabłkowy może wykazywać działanie antybakteryjne i przeciwwirusowe, a tym samym może hamować rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych. Jednocześnie substancja może być wykorzystywana jako naturalny środek odkażający.
Ocet jabłkowy a jama ustna
Badania sugerują również, iż ocet jabłkowy może pozytywnie oddziaływać na higienę jamy ustnej.
Substancja może zmniejszać nagromadzenie płytki nazębnej i ryzyko wystąpienia zapalenia dziąseł. Jednocześnie może minimalizować rozwój próchnicy.
Istnieją również dane sugerujące, że ocet jabłkowy może wykazywać właściwości wybielające zęby.
Ocet jabłkowy a cukrzyca
Ocet jabłkowy może być także pomocy w profilaktyce i dietoterapii cukrzycy.
Zażywanie octu jabłkowego po posiłku może obniżać poziom glukozy we krwi. Z kolei przyjmowanie fermentowanego napoju na noc może pozytywnie oddziaływać na obniżenie stężenia glukozy na czczo.
Ocet jabłkowy dodawany do potraw może również obniżać ich indeks glikemiczny, a tym samym zmniejszać "skok glukozy" po konsumpcji posiłku.
Ocet jabłkowy a poziom cholesterolu
Ocet jabłkowy może wykazywać właściwości obniżające poziom całkowitego cholesterolu w surowicy krwi.
W przeprowadzonym badaniu zaobserwowano także, iż spożywanie octu jabłkowego przez dłuższy czas (powyżej 8 tygodni) może wpływać na obniżenie stężenia trójglicerydów w surowicy krwi. W niniejszym doświadczeniu stwierdzono również poprawę parametrów frakcji HDL cholesterolu.
Ocet jabłkowy a skóra i włosy
Substancja znalazła zastosowanie także w pielęgnacji skóry i włosów.
Ponieważ ocet jabłkowy stanowi bogactwo antyoksydantów, wykorzystywany jest w kosmetykach, których zadaniem jest opóźnianie procesów starzenia się skóry.
Jednocześnie ze względu na antybakteryjne właściwości może wspomagać codzienną pielęgnację ciała i oczyszczać skórę. Może być także pomocny w zwalczaniu trądziku młodzieńczego.
Stosowanie octu jabłkowego na włosy może wspomóc redukcję nadmiaru sebum i łupieżu, a także pozytywnie oddziaływać na ich kondycję - substancja może pomóc domknąć łuskę włosa, dzięki czemu te mogą stać się mocniejsze i bardziej lśniące. Dzięki kwasowemu pH ocet jabłkowy może także przywrócić naturalny, właściwy odczyn skóry głowy.
Ocet jabłkowy a erytrocyty
Choć istnieją dane sugerujące, że ocet jabłkowy może toksycznie działać na czerwone krwinki, przyczyniając się do ich zniszczenia i rozwoju anemii, warto zaznaczyć, iż takie wyniki otrzymano w warunkach, kiedy odczynnik działał bezpośrednio na erytrocyty.
Jednak ocet jabłkowy dostarczany do ustroju wraz z pokarmem lub wypijany w postaci rozcieńczonej, dociera najpierw do układu pokarmowego, a dopiero w dalszej kolejności do krwioobiegu i nie wykazuje toksycznego działania na czerwone krwinki.
Co więcej, inne badania wskazują, że ocet jabłkowy może być nawet pomocny w profilaktyce niedokrwistości.
Ocet jabłkowy - jak stosować?
Ocet jabłkowy ze względu na szereg korzystnych właściwości wydaje się dobrym wsparciem prawidłowego funkcjonowania organizmu, poprawy zdrowia i procesu odchudzania.
Ze względu na wyrazisty smak i zapach ocet jabłkowy najczęściej gości w kuchni jako dodatek do sałatek, sosów czy marynat.
Czysty ocet jabłkowy może jednak obciążać układ pokarmowy, dlatego zawsze zaleca się jego spożywanie w rozcieńczonej formie.
Do pielęgnacji włosów warto wykorzystać płukankę z octu jabłkowego rozcieńczonego z wodą w stosunku 1:1. Jako tonik i wsparcie pielęgnacji cery, ocet jabłkowy warto rozcieńczyć w stosunku 1:2.
Odpowiednia dobowa porcja octu jabłkowego zależy od masy ciała, wieku i stanu zdrowia. Powszechnie rekomenduje się spożywanie 1-2 łyżek octu jabłkowego dziennie - rozcieńczonego z wodą lub jako dodatek do posiłków.
Ze względu na ostry i wyrazisty smak, niektórzy mogą mieć problem z przyjmowaniem octu jabłkowego rozcieńczonego tylko z wodą. Wówczas warto wykorzystać substancję jako dodatek do potraw, koktajli czy nawet herbaty. Można również przygotować napój na bazie wody z wykorzystaniem octu jabłkowego, miodu, cynamonu i pieprzu.
Istnieje również wiele ciekawych preparatów zawierających ocet jabłkowy. Na rynku suplementów diety znajdziesz żelek.
Rano czy wieczorem - kiedy warto sięgać po ocet jabłkowy?
Czas spożywania octu jabłkowego zależy od zamierzonych efektów, które chcielibyśmy uzyskać. Jeżeli celem jego stosowania jest redukcja masy ciała lub obniżenie stężenia glukozy, warto stosować substancję rano, przed pierwszym posiłkiem. Tym samym ocet jabłkowy może oddziaływać na zwiększenie uczucia sytości, a energia przyjęta wraz z pożywieniem może uwalniać się dłużej i bardziej efektywnie.
Aby obniżyć stężenie glukozy na czczo, warto także przyjąć porcję octu jabłkowego dzień wcześniej wieczorem. Nie należy jednak stosować substancji tuż przed snem.
Z kolei, jeśli ocet jabłkowy wykorzystujemy w innych celach, pora dnia nie ma większego znaczenia.
Ocet jabłkowy - przeciwwskazania i skutki uboczne
Przeciwwskazaniem do stosowania octu jabłkowego są wszelkie dolegliwości związane z układem pokarmowym - związek może podrażniać błonę śluzową żołądka i gardło.
Ocet jabłkowy może także wchodzić w interakcje z rutynowo przyjmowanymi lekami, dlatego warto zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jego stosowania. Związek może oddziaływać z lekami na cukrzycę, obniżającymi poziom potasu, a także z niektórymi lekami diuretycznymi.
Warto przyjmować ocet jabłkowy z umiarem, gdyż długoterminowe stosowanie substancji w dużych dawkach może niekorzystnie wpłynąć na poziom potasu we krwi i zwiększyć ryzyko rozwoju osteoporozy.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34187442/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32766316/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35978745/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34413890/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32825073/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32762505/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464618300483
