Kombucha to herbaciany napój fermentowany, który cieszy się rosnącym zainteresowaniem wśród konsumentów na całym świecie. To nietuzinkowy zamiennik dobrze znanych napojów gazowanych, który może wykazywać szereg cennych właściwości, m.in. działając przeciwbakteryjnie czy antyoksydacyjnie. Co to kombucha? Jak smakuje kombucha? Kombucha szkodliwość - czy napój herbaciany jest bezpieczny?
Spis treści
Kombucha - co to?
Kombucha, znana również jako kombucza, to napój musujący o słodko-kwaśnym smaku i lekko owocowym aromacie, pozyskiwany na skutek fermentacji słodkiej herbaty, do której dochodzi w wyniku wykorzystania symbiotycznych kultur bakterii oraz drożdży, potocznie określanych mianem grzybka herbacianego lub SCOBY (z języka angielskiego Symbiotic Cultures of Bacteria and Yeasts). To orzeźwiający płyn wywodzący się z terenów Mandżurii, czyli północno-wschodnich Chin, którego smak przypomina aromat cydru jabłkowego. Pierwsze wzmianki o kombuczy pochodzą natomiast z ok. 220 r. p.n.e.
Kombucha jest zaliczana do grupy żywności fermentowanej, a proces fermentacji produktu odbywa się w temperaturze pokojowej i trwa zwykle ok. 10 dni. Kombucha może być przygotowywana z różnych rodzajów herbat, jednak najczęściej napój jest produkowany z czarnej herbaty z wykorzystaniem białego cukru.
Kombucha - składniki i wartości odżywcze
Energetyczność kombuchy jest zależna od ilości cukru dodanego do herbaty podczas jej wytwarzania - szklanka napoju może dostarczać do ustroju od 40 do nawet 90 kcal. Jednocześnie, ze względu na znaczną zawartość kwasu octowego, napój cechuje się niskim pH.
Kombucha wyróżnia się bogactwem cennych związków. W produkcie można znaleźć polifenole, takie jak katechiny, epikatechiny, epigallokatechiny czy też galusan epigallokatechiny (EGCG). Ponadto kombucha stanowi źródło kwasów organicznych - oprócz kwasu octowego napój zawiera także kwas glukuronowy i kwas glukonowy. Dodatkowo produkt dostarcza do ludzkiego organizmu również witaminy z grupy B i witaminę C, a także wartościowe składniki mineralne, takie jak żelazo, miedź, mangan, cynk czy potas.
Co ciekawe, podczas fermentacji herbaty dochodzi do powstania alkoholu, jednak kombucha jest uznawana za napój bezalkoholowy, co wynika z faktu, iż zawartość związku w końcowym produkcie zwykle nie przekracza 0,5%.
Polecane suplementy diety
Kombucha - właściwości. Czy kombucha jest zdrowa?
Kombucha wyróżnia się wysoką aktywnością antyoksydacyjną. Tym samym napój może neutralizować wolne rodniki i reaktywne formy tlenu oraz zmniejszać stres oksydacyjny, a jednocześnie może opóźniać procesy starzenia. Co więcej, kombucha wykazuje zdolność do hamowania rozwoju wielu bakterii i grzybów chorobotwórczych, a także może pozytywnie oddziaływać na profil lipidowy krwi, przyczyniając się do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL cholesterolu oraz poziomu trójglicerydów. Badania przeprowadzone na zwierzętach sugerują, iż kombucha może wpływać na wzrost stężenia frakcji HDL cholesterolu.
Jakby tego było mało, kombucha może łagodzić wzrost stężenia poposiłkowej glukozy we krwi, a także może hamować aktywność alfa-amylazy, odpowiedzialnej za proces trawienia węglowodanów. Badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują również, iż napój herbaciany może wykazywać właściwości hepatoprotekcyjne, chroniąc wątrobę przed substancjami toksycznymi. Niektóre dane informują, iż kombucha może działać immunomodulująco, a także przeciwnadciśnieniowo, wykazując jednocześnie potencjał przeciwzapalny.
Wyniki badań przeprowadzonych w 2023 roku sugerują natomiast, iż kombucha może zmniejszać dysbiozę jelitową i przyczyniać się do modulacji mikrobioty jelitowej, a jednocześnie może być pomocnym składnikiem w terapii otyłości, jednak wciąż potrzebne są dalsze analizy potwierdzające korzystne właściwości produktu.
Kombucha - jak zrobić?
Przygotowanie kombuchy wymaga wykorzystania grzybka herbacianego SCOBY, który stanowi galaretowatą masę, rodzaj powłoki zawierającej starannie dobrane bakterie i grzyby. Wśród substancji tworzących grzyb kombucha można wymienić m.in. Komagataeibacter xylinus, Gluconacetobacter entanii, Acetobacter pasteurianus, a także Schizosaccharomyces, Saccharomyces spp., Zygosaccharomyces parabailii czy Brettanomyces bruxellensis.
Grzybka herbacianego można zakupić w sklepie ze zdrową żywnością lub przez Internet. Z jego pomocą bez trudu można samodzielnie przygotować napój kombucha. Oprócz SCOBY do stworzenia kombuczy potrzebne będą produkty, takie jak:
- 1 l wody,
- 50-100 g cukru,
- 3-4 torebki czarnej herbaty.
Jak przygotować napój herbaciany kombucha? W pierwszej kolejności należy zaparzyć herbatę, a następnie ją osłodzić. Gotowy napój należy przefiltrować do wyparzonego, najlepiej szklanego, naczynia i schłodzić do 20-25 stopni Celsjusza. W dalszej kolejności na herbacie należy umieścić grzybek herbaciany, a opcjonalnie można dodać również dwie łyżki octu jabłkowego, w celu zakwaszenia produktu. Naczynie z fermentującą herbatą należy przykryć gazą i zabezpieczyć gumką recepturką, a następnie umieścić w suchym miejscu bez dostępu do światła słonecznego. Po ok. 10 dniach z naczynia należy usunąć grzyba kombucha, przerywając tym samym dalszą fermentację. Sfermentowaną herbatę należy natomiast przefiltrować i przechowywać w lodówce.
Kombucha - ile pić dziennie?
Spożywanie kombuchy warto rozpocząć od niewielkich porcji, wynoszących ok. 30-50 ml na dzień. Następnie, jeśli konsument nie zaobserwuje występowania niepożądanych objawów, można stopniowo zwiększać ilość wypijanego płynu, pamiętając, iż dobowa porcja napoju herbacianego kombucha powinna być dopasowana do indywidualnej tolerancji organizmu oraz do preferencji konsumenta.
Kombucha - przeciwwskazania i skutki uboczne
Kombucha jest powszechnie uznawana za bezpieczny produkt, który nie przyczynia się do występowania skutków ubocznych. Niekiedy jednak spożywanie napoju herbacianego może powodować niepożądane objawy, takie jak nudności, zawroty głowy, wymioty, ból brzucha czy reakcje alergiczne.
Szczególną ostrożność należy zachować konsumując kombuchę domową - samodzielnie przygotowany napój może być bowiem zanieczyszczony drobnoustrojami chorobotwórczymi, co może być niebezpieczne m.in. wśród osób zmagających się z obniżoną odpornością i osłabionym układem immunologicznym.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36360067/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35198995/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29508944/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34698580/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38602651/
