Pigwa to jedna z najstarszych roślin uprawnych, której owoce często wykorzystywane są do produkcji różnego rodzaju przetworów, począwszy od konfitur i soków, na nalewkach i winach skończywszy.
Spis treści
Jednakże pigwa wyróżnia się czymś więcej niż tylko ciekawym, kwaskowatym aromatem. To roślina pełna prozdrowotnych właściwości, która może wspierać układ odpornościowy człowieka, a także wspomagać walkę z wolnymi rodnikami i pozytywnie oddziaływać na procesy detoksykacyjne. Co jeszcze kryje w sobie ta niepozorna roślina? I do czego była dawniej wykorzystywana przez przyszłe panny młode?
Pigwa - co to takiego?
Pigwa pospolita, z języka łacińskiego - Cydonia Oblonga Mill, to pochodząca z południowo-zachodniej Azji roślina wieloletnia pokroju dużego krzewu lub niewielkiego drzewa. Ma ciemnozielone i owalne liście, których spód jest lekko szary. Ponadto pigwa wyróżnia się białymi lub delikatnie różowymi kwiatami o przyjemnym zapachu, które kwitną pod koniec maja lub na początku czerwca.
Skórka pigwy zawiera bardzo dużo celulozy i z tego względu jest niejadalna. Niezależnie od długości obróbki termicznej, i tak pozostanie twarda. Z kolei owoce przypominają wyglądem jabłka lub gruszki i odznaczają się cytrynowożółtą barwą. Dojrzewają w październiku, jednak z ich zbiorem warto poczekać do wystąpienia pierwszych przymrozków. Wówczas smak owoców pigwy może stać się nieco delikatniejszy.
Ze względu na aromat oraz bogactwo witamin i składników mineralnych, pigwa często nazywana jest polską cytryną. Spożywana na surowo ma dosyć cierpki aromat, jednak idealnie nadaje się jako składnik różnego rodzaju przetworów.
Pigwa to jedno z najstarszych drzew owocowych. W starożytnej Grecji uważana była za afrodyzjak i podobnie jak owoc granatu uznawano ją za symbol płodności. Co równie ciekawe, dawniej przyszłe panny młode żuły kawałki pigwy, aby mieć świeży oddech na czas nocy poślubnej. Aktualnie pigwa znana jest na całym świecie, a w rejonach Ameryki Południowej - w Chile, Argentynie czy Meksyku, tworzy się z niej czerwone galaretki. Zastanawiasz się pewnie jakim cudem z pigwy może powstać czerwona galaretka, skoro owoc sam w sobie przypomina żółtą gruszkę? Wynika to z właściwości rośliny, o których wspomnimy już za chwilkę...
Pigwa a pigwowiec - czym się różnią?
Pigwa i pigwowiec to wbrew pozorom, dwie zupełnie różne rośliny. Krzew pigwowca jest zdecydowanie mniejszy niż drzewo pigwy. Ponadto rośliny różnią się także kwiatami - pigwowiec ma zwykle kwiaty o czerwono-pomarańczowej barwie, natomiast pigwa wyróżnia się jasnoróżowymi płatkami.
Owoce pigwowca, choć są tak samo aromatyczne, jak owoce pigwy, są znacznie mniejsze i drobniejsze. Wyróżniają się także okrągłym kształtem. Pigwowiec jest też rośliną mniej wymagającą w uprawie.
Właściwości prozdrowotne pigwy
Pigwa może zawierać wiele cennych składników odżywczych, które mogą pozytywnie wpływać na funkcjonowanie organizmu człowieka. Przede wszystkim owoce pigwy mogą być wartościowym źródłem witaminy C, która może wspierać układ odpornościowy, stanowić wsparcie dla ustroju w zwalczaniu infekcji i przyspieszać czas regeneracji organizmu po przebytej chorobie.
Ponieważ pigwa może stanowić bogate źródło polifenoli, może wykazywać również właściwości antyoksydacyjne. Roślina może więc wspierać neutralizowanie wolnych rodników oraz reaktywnych form tlenu i przyczyniać się do zmniejszania stresu oksydacyjnego. Tym samym polska cytryna może opóźniać procesy starzenia. Co ciekawe, najwięcej polifenoli występuje w skórce, dlatego też warto wykorzystywać całe owoce rośliny.
Wracając do czerwonej galaretki... Pigwa pod wpływem gotowania może wydzielać antocyjany, czyli barwniki, które ze względu na niskie pH środowiska, zmieniają barwę produktu na czerwony. Dlatego też powstałe z niej galaretki mogą charakteryzować się czerwoną, a nie żółtą barwą.
Jakby tego było mało, pigwa może również wykazywać właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. To kolejny dowód na to, że owoce pigwy mogą pozytywnie oddziaływać na odporność organizmu człowieka. Jednocześnie roślina może działać antyalergicznie. Owoc może także uczestniczyć w regeneracji wątroby i korzystnie wpływać na procesy detoksykacyjne. Może także ułatwiać usuwanie metali ciężkich z organizmu. Ze względu m.in. na bogactwo pektyn w roślinie, pigwa może obniżać ciśnienie tętnicze krwi i regulować poziom glukozy we krwi. Tym samym może korzystnie wpływać m.in. na układ sercowo-naczyniowy.
Pigwa może być również świetnym wsparciem w przypadku niestrawności, zgagi czy w czasie nadmiernej fermentacji jelitowej. Wyciąg z nasion może być wykorzystywany również jako środek przeczyszczający, z kolei całe owoce mogą wzmacniać apetyt. Dzięki temu pigwa może być stosowana jako środek pomocniczy wśród osób, które cierpią na brak apetytu.
Pigwa może stanowić także cenne źródło witaminy A, witaminy B2 czy B6, a tym samym może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i wzroku. Dodatkowo owoce pigwy mogą przyspieszać trawienie i przemianę materii, a ponieważ roślina wyróżnia się także niską energetycznością, może stanowić wsparcie wśród osób, którym zależy na redukcji masy ciała.
Bogactwo składników aktywnych sprawia, że pigwa może być wykorzystywana także w kosmetyce. Może sprawdzić się w pielęgnacji włosów - owoc może wzmacniać i odżywiać cebulki włosów, a także zapobiegać ich wypadaniu. Ponadto dzięki antyoksydacyjnym właściwościom, roślina może wspierać młody wygląd skóry, zmniejszać widoczność zmarszczek oraz poprawiać koloryt cery. Może również nawilżać i regenerować skórę oraz chronić ją przed szkodliwym promieniowaniem UV.
Co można zrobić z pigwy?
Pigwa, choć może wykazywać wiele prozdrowotnych właściwości, wciąż nie jest tak popularna, jak np. cytryna. Może wynikać to m.in. z faktu, iż owoce rośliny są podatne na proces ciemnienia enzymatycznego. To z kolei może być spowodowane bogactwem związków polifenolowych w pigwie, które utleniają się po przekrojeniu owocu i tym samym przyczyniają się do szybkiego ciemnienia produktu.
Jednak ze względu na cechy sensoryczne, bogactwo witamin i składników mineralnych oraz trwałość przechowywania, roślina może być szeroko wykorzystywana w wielu dziedzinach życia. Właściwości pigwy stosowane są zarówno w medycynie, jak i podczas produkcji kosmetyków. Jednakże wciąż najczęściej pigwę spotkać można w kuchni, gdzie stanowi składnik wielu przetworów. Co konkretnie można wyczarować, mając w zanadrzu ten aromatyczny owoc?
- Sok z pigwy lub syrop z pigwy to kwaskowo-słodki produkt o aromatycznym zapachu, który może sprawdzić się szczególnie w okresie jesienno-zimowym jako wsparcie układu immunologicznego w czasie zwiększonego ryzyka infekcji. Sok czy syrop z pigwy może wzmacniać odporność i wspierać walkę z suchym kaszlem.
- Nalewka z pigwy - to jeden z najbardziej popularnych sposobów wykorzystania owocu. Nalewka z pigwy może być wykorzystywana w celu poprawy apetytu, procesów trawienia czy też wsparcia odporności. Warto jednak pamiętać, że jest to produkt bazujący na alkoholu i w większej ilości na pewno nie przysłuży się naszemu zdrowiu.
- Konfitura lub dżem z pigwy to słodko-kwaśny wyrób, który może sprawdzić się jako element wypieków lub samodzielne smarowidło do pieczywa. Konfitura z pigwy może być wykorzystana także jako dodatek do naleśników, z kolei dżem z pigwy może podkreślić smak domowych gofrów.
- Pigwa do herbaty - do herbaty najczęściej wykorzystuje się pigwę suszoną, choć niekiedy można do napojów dodawać również pigwę pochodzącą z syropu. Dodana do herbaty może nadać jej lekko kwaśny smak i przyjemny aromat. Suszona pigwa może zachować swoje cenne wartości, a jednocześnie może wyróżniać się dłuższym terminem przydatności do spożycia niż świeże owoce rośliny.
- Wino z pigwy to wyrób o delikatnym smaku. Może być stosowane jako wsparcie odporności, jednak tak samo, jak w przypadku nalewki z pigwy, wino nie powinno być spożywane zbyt często, gdyż może negatywnie wpłynąć na zdrowie człowieka.
Przepis na słodką, pigwową chwilę przyjemności
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, pigwa może stanowić dodatek do różnego rodzaju wypieków i ciast. Co powiesz na pigwową fit szarlotkę?
Do przygotowania blachy pysznego deseru potrzebne ci będą składniki, takie jak:
- 130 g zmielonych płatków owsianych,
- 80 g pełnoziarnistej mąki,
- 4 łyżki miodu,
- 50 g oleju kokosowego lub zimnego masła,
- 1 jajko,
- łyżeczka proszku do pieczenia,
- odrobina cynamonu,
- 0,5 kg jabłek,
- 1 kg pigwy,
- sok z cytryny.
Sposób przygotowania:
Zmielone płatki owsiane przesypać do miski, dodać mąkę, olej lub masło, jajko, proszek do pieczenia, odrobinę cynamonu i dwie łyżki miodu i zagniatać ręką ciasto. Włożyć do lodówki na 20 minut.
Jabłka obrać i zetrzeć na tarce, pigwę natomiast obrać, pokroić w kostkę i dusić w garnku na małym ogniu aż do uzyskania konsystencji musu. Wówczas dodać dwie łyżki miodu i odrobinę soku z cytryny oraz starte wcześniej jabłka. Składniki wymieszać i jeszcze chwilę poddusić. Wedle uznania, można dodać odrobinę cynamonu lub innych aromatycznych przypraw np. goździków czy imbiru.
Ciasto wyjąć z lodówki, podzielić na dwie części i rozwałkować. Blachę do pieczenia wyłożyć papierem i ułożyć na nim jedną część rozwałkowanego ciasta. Nakłuć ciasto widelcem. Następnie wyłożyć jabłka z pigwą i przykryć drugim płatem ciasta. Przełożyć do piekarnika i piec ok. godziny w 180 stopniach.
Po wyjęciu z piekarnika i ostygnięciu ciasto jest gotowe do spożycia. Tylko uważaj, deser może uzależniać!
Pigwa - skutki uboczne i przeciwwskazania
Nie zaobserwowano występowania niepożądanych skutków ubocznych po spożyciu pigwy. Surowa pigwa może być cierpka, twarda i gorzka, dlatego też nie zaleca się spożywania produktu na surowo. Zbyt duże ilości pigwy w diecie mogą przyczynić się do wystąpienia dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Nie ma również przeciwwskazań do spożywania owoców rośliny. Warto jednak zwrócić uwagę na wyroby i przetwory otrzymywane ze słodzonej pigwy, które nie powinny być spożywane przez osoby cierpiące na cukrzycę czy insulinooporność.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35661598/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36262168/
- https://www.idosi.org/gv/gv14(4)15/9.pdf
