Słodziki, to substancje, które cieszą się coraz większą popularnością, szczególnie wśród osób dbających o zdrowy styl życia i prawidłowe odżywianie. Tym samym substancje słodzące są coraz bardziej powszechne i dostępne - można znaleźć je nawet w osiedlowych sklepikach.
Spis treści
Jaki słodzik wybrać zamiast cukru? Erytrol czy ksylitol? Który z nich ma mniej kalorii? Czy ksylitol dla cukrzyka to najlepszy wybór?
Podsumowujemy właściwości tych dwóch słodzików i odpowiadamy na pytanie, który jest lepszy – erytrol czy ksylitol?
Ksylitol a erytrytol - charakterystyka zamienników cukru
Rosnąca świadomość społeczeństwa dotycząca ogromnej szkodliwości cukru i globalny problem otyłości sprawiają, że coraz większą popularnością wyróżniają się zamienniki cukru.
Z ery sztucznych słodzików o potencjalnie szkodliwym wpływie na zdrowie, przeszliśmy do czasów poszukiwania naturalnych i zdrowych alternatyw cukru. Czymże byłoby życie bez odrobiny słodyczy? Wśród dostępnych, naturalnych substancji słodzących, warto wyróżnić erytrytol i ksylitol. Który z nich jednak wybrać?
Zarówno erytrol, jak i ksylitol można zaliczyć do tej samej grupy związków chemicznych – polioli, czyli alkoholi wielowodorotlenowych. W związku z tym pewne cechy mogą je łączyć, ale jednocześnie związki mogą różnić się nieco od siebie. Jakie właściwości ma erytrol, a jakie ksylitol?
Polecane produkty
Czym jest erytrol?
Erytrol może mieć postać przezroczystych kryształków i wyglądem może przypominać cukier stołowy (sacharozę). Tak samo dobrze może rozpuszczać się w wodzie. Na tym jednak kończą się analogie słodzika do zwykłego cukru.
Erytrol jest bowiem mniej słodki niż sacharoza i może wykazywać ok. 80% słodyczy cukru. Przy tym jego smak jest bardzo charakterystyczny i oprócz wrażenia słodkości może dawać uczucie chłodu w ustach i mentolowy posmak. Może to być najbardziej wyczuwalne podczas próbowania czystego erytrolu, natomiast w deserach czy wypiekach efekt ten może zanikać.
Erytrol może występować naturalnie w przyrodzie, np. w brzoskwiniach, arbuzach, winogronach, grzybach i żywności fermentowanej. Najczęściej produkuje się go jednak metodami biotechnologicznymi - proces ten może być bowiem dużo tańszy i bardziej wydajny. Erytrytol można uznać za bezpieczny dodatek do żywności, który może być określany symbolem E968.
Erytrol nie dostarcza kalorii do ustroju, ponieważ w ogóle nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym. W niezmienionej postaci może trafiać do jelit, gdzie może być wchłaniany, transportowany do nerek, a następnie w ok. 90% wydalany wraz z moczem.
Czym jest ksylitol?
Ksylitol może mieć postać kryształków rozpuszczalnych w wodzie. Jego słodkość może być bardzo zbliżona do słodkości cukru, ale może towarzyszyć jej mentolowy posmak. Ksylitolu można używać zarówno do deserów na zimno, jak i do wypieków.
Tradycyjnie słodzik nazywany jest cukrem brzozowym ze względu na to, iż może występować w masie drzewnej i być produkowany głównie z brzozy. Co ciekawe, taka metoda produkcji została opracowana w Finlandii podczas II Wojny Światowej ze względu na braki zwykłego cukru. Dopiero z czasem zaczęto używać ksylitolu jako zdrowego zamiennika białego cukru z wyboru, a nie jak wcześniej, z konieczności.
Ksylitol może występować w niektórych owocach i warzywach – gruszkach, śliwkach, truskawkach, malinach, kukurydzy, bakłażanie, dyni czy szpinaku. Jako dodatek do żywności może być oznaczony symbolem E967.
Cukier brzozowy może być częściowo metabolizowany w organizmie, dlatego jest słodzikiem, który może dostarczać do organizmu kalorii. Ksylitol może ich mieć jednak niemal o połowę mniej niż biały cukier - 100 g ksylitolu może dostarczać do ustroju 240 kcal, a 100 g cukru – 400 kcal.
Ksylitol czy erytrytol - co lepsze?
Erytrytol czy ksylitol? Który z nich jest lepszy?
Kulinarnie erytrytol i ksylitol mogą być do siebie bardzo podobne. Oba związki mogą mieć mentolowy posmak. Oba mogą być również używane do pieczenia ciast i ciasteczek, ponieważ są odporne na działanie wysokiej temperatury. Zarówno erytrytol, jak i ksylitol, nie nadają się natomiast do wypieku ciast drożdżowych i chleba, ponieważ drożdże nie fermentują polioli. Erytrytolu trzeba używać trochę więcej niż ksylitolu, aby uzyskać ten sam smak. Jednocześnie erytrytol może być nieco tańszy, więc koszty używania obu słodzików mogą być podobne.
Rozważając korzystanie z erytrytolu lub ksylitolu ze względu na obniżanie kaloryczności diety, zdecydowanie lepiej sięgnąć po erytrytol. Związek nie dostarcza bowiem w ogóle kalorii do ustroju, z kolei ksylitol może zawierać 240 kcal w 100 g produktu.
Właściwości erytrytolu i ksylitolu
Zarówno erytrytol jak i ksylitol mogą wykazywać działania prozdrowotne. Oba słodziki nie przyczyniają się do rozwoju próchnicy zębów, gdyż nie ulegają fermentacji przez bakterie znajdujące się w jamie ustnej. Erytrytol może dodatkowo w pewnym stopniu zapobiegać rozwojowi próchnicy, gdyż może zatrzymywać proces fermentacji niektórych cukrów.
Ponadto erytrytol może wyróżniać się zerowym indeks glikemicznym, a tym samym może nie przyczyniać się do podniesienia poziomu glukozy we krwi. To sprawia, że związek może być stosowany przez diabetyków. Może również wykazywać działanie antyoksydacyjne i skutecznie zwalczać wolne rodniki, jednocześnie zmniejszając stres oksydacyjny i przyczyniając się do opóźnienia procesów starzenia.
Ksylitol z kolei może pozytywnie wpływać na mineralizację kości. Substancja może wyróżniać się także niskim indeksem glikemicznym, dzięki czemu może być wykorzystywana przez diabetyków i osoby cierpiące na insulinooporność. Ponieważ ksylitol jest również prebiotykiem, może wspierać prawidłową pracę układu pokarmowego i wspomagać rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit.
Cukier brzozowy może wykazywać nie tylko działanie przeciwpróchnicze, ale także może odświeżać jamę ustną, przywracać właściwą równowagę kwasowo-zasadową i likwidować nieprzyjemny zapach z ust. Ksylitol może wspomagać również profilaktykę stanów zapalnych i wzmacniać odporność organizmu.
Ksylitol i erytrytol a cukrzyca – który słodzik dla diabetyków?
Ksylitol dla cukrzyka z pewnością może być dużo lepszym wyborem niż biały cukier. Może to wynikać z faktu, iż ksylitol może wyróżniać się niskim indeksem glikemicznym, który może być dużo niższy niż indeks glikemiczny sacharozy, czyli cukru. IG ksylitolu może wynosić, zależnie od źródła, od 7 do 13, natomiast IG sacharozy – 70.
Ponadto ksylitol może być metabolizowany w większości niezależnie od insuliny, jednak niewielkie ilości tego hormonu mogą być wydzielane przez trzustkę po jego spożyciu. Ksylitol może wyróżniać się także niższą energetycznością niż cukier, co może mieć szczególne znaczenie w przypadku nadwagi i otyłości często towarzyszącej cukrzycy. Łatwiej można kontrolować masę ciała, ograniczając ilość kalorii z substancji słodzących.
Zastanawiając się, czy ksylitol dla cukrzyka to najlepszy wybór, warto porównać go jeszcze z erytrolem.
Erytrol zdecydowanie wygrywa ranking substancji słodzących polecanych diabetykom. Jego metabolizm może być całkowicie niezależny od insuliny, a indeks glikemiczny substancji wynosi 0, co może powodować, że erytrytol nie będzie przyczyniać się do podniesienia poziomu glukozy we krwi. Ponadto słodzik nie dostarcza kalorii do organizmu, co może sprawiać, że kontrolowanie masy ciała podczas stosowania erytrytolu będzie jeszcze łatwiejsze, niż w czasie używania ksylitolu.
Zatem czy ksylitol jest dobrym słodzikiem dla cukrzyka? Tak. Ale... erytrol jest jeszcze lepszy.
Erytrol i ksylitol - bezpieczeństwo stosowania
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) nadała status GRAS (z ang. "Generally Recognized as Safe") zarówno ksylitolowi, jak i erytrytolowi. Oznacza to, iż obie substancje zostały uznane za bezpieczne i mogą być z powodzeniem wykorzystywane w życiu codziennym jako zdrowe alternatywy dla tradycyjnego cukru.
W przypadku obu substancji słodzących nie ustalono również limitu maksymalnego dziennego spożycia (z ang. ADI, czyli "Acceptable Daily Intake"), co może potwierdzać, iż związki nie wykazują szkodliwego działania na organizm człowieka.
Warto jednak zachować umiar zarówno podczas korzystania z erytrytolu, jak i z ksylitolu, aby uniknąć występowania niepożądanych skutków ubocznych.
Skutki uboczne stosowania słodzików
Niekiedy w związku z nadmiernym spożywaniem polioli można zaobserwować występowanie skutków ubocznych. Alkohole cukrowe mogą przyczyniać się bowiem do występowania mdłości, nudności oraz biegunki.
Objawy te można zauważyć nadużywając ksylitolu, który jest substancją fermentującą w jelitach. Dodatkowo ksylitol spożywany w zbyt dużych ilościach może powodować bóle brzucha i wzdęcia.
Sytuacja może jednak wyglądać nieco inaczej w przypadku erytrytolu, który ma zdecydowaną przewagę nad ksylitolem. Ponieważ erytrol nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym, niezwykle rzadko można zaobserwować skutki uboczne związane z jego obecnością w diecie. Niepożądane objawy w postaci mdłości po konsumpcji erytrytolu mogą wystąpić jedynie po spożyciu porcji większej niż 50 g w ciągu dnia.
Erytrytol czy ksylitol?
Oba związki mogą wykazywać prozdrowotne właściwości. Zarówno erytrytol, jak i ksylitol mogą być spożywane i z powodzeniem wykorzystywane przez diabetyków. Obie substancje słodzące mogą stanowić niskoenergetyczną alternatywę dla klasycznego cukru.
Który słodzik może być więc lepszym wyborem? Erytrytol czy ksylitol?
Ze względu na zerową kaloryczność, brak metabolizowania w ustroju, a także bezpieczeństwo i brak skutków ubocznych, oraz cenę, za lepszy słodzik można uznać erytrytol.
Bibliografia:
