Suplement NAC to niezwykle ciekawy związek chemiczny, znany w świecie medycznym już od lat, o którym jednak wciąż nie mówi się zbyt wiele w społeczeństwie. Aminokwas wykazuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu i choć badania na jego temat wciąż trwają, już teraz warto wspomnieć o szerokim spektrum działania acetylocysteiny.
Spis treści
Suplement NAC - co to jest?
Suplement diety o tajemnicznej nazwie NAC to nic innego jak N-Acetylo-L-Cysteina, zwanej również acetylocysteiną lub N-acetylocysteiną.
NAC jest pochodną L-cysteiny, czyli aminokwasu siarkowego, który jest związkiem endogennym. Acetylocysteina jest również prekursorem glutationu - ważnego antyoksydantu, który wspiera neutralizowanie wolnych rodników, obniża stres oksydacyjny i odpowiada za homeostazę oksydacyjną w komórkach.
Ponieważ nie ma możliwości pozyskiwania NAC z żywności, jedynym sposobem dostarczenia N-acetylocysteiny do organizmu jest przyjmowanie suplementów diety lub leków (zgodnie z zaleceniami lekarza) bogatych w ten związek.
N-acetylocysteina a glutation
Aby dobrze poznać N-acetylocysteinę, warto również dowiedzieć się, czym właściwie jest glutation.
Glutation to niezwykle silny antyoksydant, tripeptyd zbudowany z glicyny, kwasu L-glutaminowego i L-cysteiny. Jest związkiem endogennym - występuje naturalnie w organizmie oraz dostarczany jest do niego wraz z żywnością, m.in. ze szpinakiem czy awokado.
Tym, co łączy glutation z N-acetylocysteiną, jak zapewne się domyślasz, jest cząsteczka L-cysteiny.
Suplementacja samego glutationu jest nieefektywna, ponieważ zanim znajdzie się on w komórce musi zostać przekształcony w L-cysteinę. Dopiero w dalszej kolejności może dojść do syntezy glutationu, jednak wiąże się to z pewnymi stratami... Tym samym dostarczanie związku wraz z dietą jest nieopłacalne.
Niski poziom glutationu sprawia, że komórki ulegają utlenianiu i niszczeniu, a organizm staje się podatny na zakażenia, zarówno bakteryjne, jak i wirusowe. Wzrasta też ryzyko rozwoju wielu chorób i procesów destrukcyjnych.
Skoro acetylocysteina po wchłonięciu jest metabolizowana do cysteiny, alternatywą wydaje się suplementacja samą cysteiną. Jednak i to nie jest dobrym rozwiązaniem, gdyż cysteina jest zbyt nietrwałym związkiem, aby mogła być dostarczana do ustroju w formie suplementu.
Na szczęście bardzo dobrym źródłem L-cysteiny jest N-acetylocysteina, która jest używana do wewnątrzkomórkowej syntezy glutationu i zapobiega niedoborom tego składnika.
Suplementacja NAC wydaje się najlepszą strategią zwiększania dostępności glutationu w ludzkim organizmie.
NAC Suplement - właściwości i działanie
Suplement NAC znany jest już od niemal 60 lat. Wpływ związku na funkcjonowanie organizmu jest szeroki, a naukowcy wciąż odkrywają nowe mechanizmy działania aminokwasu i korzyści z tym związane.
Właściwości antyoksydacyjne
N-acetylocysteina, ze względu na udział w syntezie glutationu, pośrednio bierze udział w zwalczaniu wolnych rodników i spowalnianiu procesów starzenia się organizmu, chroniąc ustrój przed stresem oksydacyjnym.
Polecane produkty z N-acetylocysteiną
Wpływ na odporność
Suplement NAC wspiera układ odpornościowy i minimalizuje ryzyko wystąpienia infekcji, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych czy grzybiczych, a tym samym zwiększa odporność organizmu. N-acetylocysteina pomaga również zwalczać już istniejące w organizmie infekcje. Związek skraca czas choroby i łagodzi dolegliwości, a także zmniejsza ryzyko powikłań. Jednocześnie suplement NAC wpływa na wytwarzanie cytokin prozapalnych i wspiera odpowiedź immunologiczną ustroju.
N-acetylocysteina a PCOS
Zespół Policystycznych Jajników dotyczy aż 5-10% kobiet w wieku reprodukcyjnym. To jedno z najczęstszych anomalii hormonalnych, które powoduje zaburzenia miesiączkowania i przyczynia się do wystąpienia problemów z zajściem w ciążę oraz komplikacji w czasie jej trwania. Badania wykazały, że regularne przyjmowanie N-acetylocysteiny może wspomóc redukcję niepożądanych dolegliwości w PCOS i zwiększyć możliwość zajścia w ciążę. Co więcej, suplement NAC może także podnieść skuteczność leków pobudzających owulację.
Kobietom z PCOS często towarzyszy również insulinooporność. Dane naukowe sugerują, że suplement NAC może zwiększać wrażliwość komórek na insulinę. Tym samym N-acetylocysteina może zmniejszać ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II.
Suplementy NAC a choroby układu oddechowego
Suplement NAC to mukolityk, czyli substancja rozrzedzająca wydzielinę i ułatwiająca odkrztuszanie. N-acetylocysteina wykazuje również działanie przeciwzapalne.
W przypadku przeziębienia, czy nawet mukowiscydozy, ułatwia oddychanie dzięki wolnym grupom tiolowym (-SH), które wykazują zdolność rozszczepiania wiązań disiarczkowych w glikoproteinach śluzu. NAC łagodzi więc przebieg infekcji dróg oddechowych i ułatwia funkcjonowanie w czasie ich trwania.
NAC a POChP
Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc objawia się kaszlem i krótkim oddechem. Najczęściej spowodowana jest zwiększonym narażeniem na dym tytoniowy i inne zanieczyszczenia powietrza, choć może być również uwarunkowana genetycznie.
Dzięki obecności glutationu, który jest syntetyzowany przez NAC, możliwa jest ochrona organizmu przed działaniem szkodliwych substancji. Suplement NAC przyczynia się do zwiększenia rezerw glutationu, a także zmniejszenia zawartości i aktywności komórek prozapalnych. N-acetylocysteina łagodzi skutki szkód oksydacyjnych i może chronić przed rozwojem POChP.
Acetylocysteina vs paracetamol
Paracetamol to jeden z najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych. Gdy spożywany jest w nadmiarze, wykazuje silnie toksyczne działanie i może przyczynić się m.in. do wystąpienia niewydolności wątroby.
N-acetylocysteina zapobiega zatruciom związanym z przyjmowaniem nadmiernej ilości paracetamolu. W przypadku przedawkowania leku suplement NAC jest wykorzystywany jako substancja hepatoprotekcyjna, która łagodzi toksyczne działanie paracetamolu i dba o wątrobę.
Aminokwas chroni wątrobę również przed innymi czynnikami szkodzącymi takimi jak alkohol i inne używki.
Suplement NAC w chorobach neurodegeneracyjnych
Suplementacja NAC wydaje się obiecująca w kontekście spowolnienia rozwoju chorób takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera.
Badania dowodzą, że stosowanie N-acetylocysteiny może poprawić funkcjonowanie neuronów dopaminergicznych, zmniejszyć markery stanów zapalnych i złagodzić objawy chorób neurodegeneracyjnych. Otrzymane wyniki mogą być pomocne w opracowywaniu nowych metod leczenia choroby Parkinsona czy Alzheimera.
N-acetylocysteina w życiu sportowców
Suplementacja NAC może zmniejszać negatywne skutki przetrenowania, niwelując bóle mięśni, stany zapalne i zmęczenie po treningu. N-acetylocysteina może również wpływać na zwiększenie siły wyjściowej mięśni.
Potrzeba jednak większej ilości badań, aby potwierdzić pozytywny wpływ N-acetylocysteiny na funkcjonowanie osób aktywnych fizycznie.
Czy warto stosować suplementy NAC?
Korzystanie z suplementacji N-acetylocysteiny w połączeniu ze zdrową, zbilansowaną dietą i regularną aktywnością fizyczną, może wywołać pozytywne efekty i korzystnie wpłynąć na organizm człowieka.
Preparaty bogate w aminokwas mogą wspomóc pracę układu immunologicznego. Istnieją także publikacje sugerjące na większą szansę na potomstwo w przypadku PCOS, oraz łagodzenie objawów POChP. Ponadto obiecujące wydają się wstępne wyniki badań dotyczące wpływu związku na wydolność wśród sportowców.
NAC suplement - skutki uboczne i przeciwwskazania
N-acetylocysteina nie jest niezbędnym składnikiem pokarmowym, dlatego też nie określono zalecanego poziomu jej spożycia.
Suplementy diety NAC wykorzystywane są od dawna i uznawane są za bezpieczne, jednak zawsze należy przyjmować preparaty bogate w N-acetylocysteinę zgodnie z zaleceniami producenta, umieszczonymi na opakowaniu lub ulotce.
Zgodnie z wynikami badań naukowych, dawki do 8 g NAC na dobę nie powodują wystąpienia reakcji niepożądanych. Dawki użyte podczas badań niekoniecznie pokrywają się z realnym bezpiecznym zapotrzebowaniem organizmu na dany składnik w długoterminowej suplementacji, dlatego w produkcie OstroVit NAC 300 mg VEGE 150 tabletek użyto rekomandowanej dawki 150 mg substancji aktywnej w jednej porcji. Przyjmowanie większych porcji suplementu może przyczynić się do wystąpienia skutków ubocznych takich jak nudności, wymioty, senność, biegunka, zawroty głowy czy niestrawność.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby cierpiące na astmę, gdyż NAC może nasilać objawy choroby. Ponadto należy uważać podczas przyjmowania suplementów N-acetylocysteiny w przypadku zaburzeń krzepnięcia, choroby wrzodowej czy też niewydolności oddechowej. W przypadku różnych chorób, przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22546753/
- https://mrmjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40248-016-0039-2
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29958049/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25653680/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19621836/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34660086/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24876842/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30551603/